Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2021/3922 E. , 2023/1769 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2021/3922
Karar No : 2023/1769
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. ..
2- (DAVALI) … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, sahibi olduğu … no.lu plakanın da aralarında bulunduğu …ile … seri numaralı … plakanın seriden plakaya çevrilerek tescil kaydının silinmesi için ilgili kuruma yazılı bildirimde bulunulmasına ilişkin … Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Koordinasyon Merkezinin (UKOME) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; … Birlik Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi üyesi olan … adet ..plakalı araca ilişkin olarak daha önce açılmış dava dosyalarında verilen kararlar ile birlikte incelenmesinden; Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi’nde … Mahallesi Çorlu ilçe merkezi arasında belediyeden izin alan minibüsler tarafından önce işletme payı, sonrasında da harç ödemek suretiyle toplu taşıma hizmeti sunulduğu, İl Trafik Komisyonunun … tarih ve … no.lu kararıyla onaylanan … tarih ve … sayılı Çorlu İlçe Trafik Komisyonu kararıyla bu minibüslerin yalnızca güzergahlarının belirlendiği ve herhangi bir kişi ya da araca taşımacılık yapmasına ilişkin izin verir mahiyette karar alınmadığı, 1989 yılında bahsi geçen minibüslerin ödemesi gereken harçları ödememeleri ve kurallara uymadıkları gerekçesiyle çalışma karnelerinin iptal edilmesine ve çalışmaktan men edilmesine dair Çorlu Belediye Encümeni kararlarının alındığı, 1990 yılında … Birlik Minibüs Kooperatifi ile … Belediye Başkanlığı arasında minibüs taşımacılığı yapmak üzere sözleşme imzalandığı, 1993 yılında da 2886 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihale sonrasında imzalanan 3 yıl süreli sözleşme ile minibüs taşımacılığının … Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine yaptırıldığı, bu sözleşme kapsamında verilen taşımacılık hakkının 1997, 2000 ve 2003 yıllarında 3 er yıl sürelerle uzatıldığı, yapılan ihale ve süre uzatımına ilişkin encümen kararları doğrultusunda minibüs sayıları ve güzergahlarının belirlenmesi hususunda Çorlu İlçe Trafik Komisyonu kararlarının alındığı, 1997 yılında alınan il trafik komisyonu kararlarıyla toplu taşıma hizmeti veren personel servisi, okul taşıtı, şehiriçi minibüs ve taksi araçlarına belirli seriden plakaların tahsis edilmesine karar verildiği ve bu kapsamda halihazırda taşımacılık yapan taşıtların tahsisli plakalara tescillerinin yapıldığı, son olarak 2006 yılında taşımacılık hakkının 31.12.2006 tarihine kadar uzatılmasına ilişkin Çorlu Belediye Meclis kararının verildiği, 2010 yılında ise … tarih ve … no.lu Çorlu Belediye Meclis kararıyla kentiçi toplu taşıma hizmetinin belediye eliyle yapılmasına karar verildiği, bu kararın iptali istemiyle davacının da üyesi olduğu … Birlik Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifinin bazı üyeleri tarafından … İdare Mahkemesi nezdinde açılan davaların reddine karar verildiği ( … İdare Mahkemesi’nin E:…, E:…, E:… vd.), yine 2010 yılında aralarında davacının da bulunduğu … Birlik Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi üyeleri tarafından … plakalı araçlarla toplu taşımacılık yaptıkları ve kazanılmış hakları olduğundan bahisle 2010 yılı çalışma ruhsatlarının düzenlenmesi istemiyle Çorlu Belediye Başkanlığına başvuruda bulunulduğu, bahsi geçen başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine başvuru sahipleri tarafından zımnen ret işlemlerinin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi nezdinde açılan davalarda ( … İdare Mahkemesi’nin E:…, E:… vd.) iptal kararı verilmiş ise de, iptal kararlarının temyizi sonrasında Danıştay Sekizinci Dairesi’nce bozulması sonrasında davaların reddine karar verildiği ( …. İdare Mahkemesi’nin E:…, E:… vd.) ve bahsi geçen kararların onanarak kesinleştiği, anılan dosyalarda 2014 ve 2015 yıllarında istenilen yargılamanın yenilenmesi taleplerinin de reddedilerek kararların kesinleştiği ( … İdare Mahkemesi’nin E:…, E:… vd.), Tekirdağ ilinin büyükşehir belediyesine dönüşmesi sonrasında toplu taşımacılık ile ilgili düzenleme yapma yetki ve sorumluluğuna sahip olan … Büyükşehir Belediye Başkanlığınca kabul edilen M Plakalı Araçlar Hizmet Yönetmeliğinin geçici 4. maddesiyle daha önce M plaka olarak tescil edilen ve hattı olmadığı için çalışamayanlara ihalesiz olarak çalışma izni verilmesi yönünde düzenleme yapıldığı, anılan maddenin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi nezdinde açılan iptal davasında (E:…) geçici 4. madde iptal edilmiş ve bu karar onanmış ise de karar düzeltme aşamasında davacıların feragat etmesi üzerine dosyada feragat nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği, fakat bahsi geçen geçici 4. maddenin …tarih ve …. no.lu … Büyükşehir Belediye Meclisi kararıyla değiştirilerek daha önce il trafik komisyonu kararları ile şoförlük mesleğini icra ettiği sabit olanlara geçici çalışma izni verilmesi yönünde düzenleme yapıldığı ve anılan düzenleme uyarınca davacının da aralarında bulunduğu … Birlik Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi üyesi 65 adet aracın dönüşümlü olarak çalışması yönünde geçici çalışma izni verilmesine yönelik … tarih ve … no.lu UKOME kararının alındığı, M Plakalı Araçlar Hizmet Yönetmeliğinin Yönetmeliğinin geçici 4. maddesinin değiştirilmesine ilişkin … tarih ve … no.lu Tekirdağ Büyükşehir Belediye Meclisi kararının iptali istemiyle …. İdare Mahkemesi nezdinde açılan davada ( … İdare Mahkemesi E:..) dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve kararın Danıştay Sekizinci Dairesi tarafından onanarak kesinleştiği, davacının da aralarında bulunduğu 65 kişiye geçici çalışma izni verilmesine ilişkin 18.11.2015 tarih ve 416 no.lu UKOME kararının iptali istemiyle …. İdare Mahkemesi nezdinde açılan davada da ( … İdare Mahkemesi E:…) dava konusu işlemin iptaline karar verildiği ve kararın Danıştay Sekizinci Dairesi tarafından onanarak kesinleştiği, bahsi geçen mahkeme kararları dikkate alınarak … tarih ve … sayılı UKOME kararıyla 65 kişiye verilen geçici çalışma ve güzergah izin belgelerinin yenilenmemesine ve 65 kişinin taşımacılık faaliyeti yürüttüğü hatlardaki taşımacılığın sonlandırılmasına karar verildiği, nihayetinde geçici çalışma ve güzergah izin belgeleri iptal edilen … ile … seri numaralı 64 plakanın seriden plakaya çevrilerek tescil kaydının silinmesi için ilgili kuruma yazılı bildirimde bulunulmasına ilişkin …tarih ve…sayılı UKOME kararının alınması üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı, davacının ya da davacının üyesi olduğu taşımacılık kooperatifinin belirli bir süreyle sınırlı olmaksızın Çorlu ilçesinde minibüs taşımacılığı yapmasına izin verilmesine yönelik olarak alınmış herhangi bir il/ilçe trafik komisyonu, belediye meclis/encümen kararı bulunmadığı anlaşılmış olup, … Belediye Başkanlığının 1993 yılında yaptığı ihale ile üç yıl süreli olarak verdiği ve 1997, 2000 ve 2003 yıllarında uzatılarak en son 31.12.2006 tarihinde son bulan taşımacılık hakkı sebebiyle 1997 yılında ticari taşımacılık yapan minibüslere M serisinden plakaların tahsis edilmesine ilişkin Tekirdağ İl Trafik Komisyonu kararı gereğince tescil edilmiş olan, davacının şehiriçi minibüs taşımacılığı yaptığı M plakanın da içinde bulunduğu … ile … seri numaralı 64 plakanın seriden plakaya çevrilerek tescil kaydının silinmesi için ilgili kuruma yazılı bildirimde bulunulmasına ilişkin dava konusu UKOME kararının davacının taşımacılık yaptığı plakaya yönelik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının esasa ilişkin kısmının hukuka ve usule uygun olduğu ve ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın bu kısmının kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği, yargılama giderlerinin vekalet ücretine ilişkin kısmı yönünden ise; … Büyükşehir Belediyesi Ulaştırma Koordinasyon Merkezinin … tarihli ve … sayılı kararının iptali istemiyle … İdare Mahkemesi nezdinde 43 adet dava açıldığı ve bu davaların aynı olay ve aynı hukuki sebepten kaynaklanması nedeniyle söz konusu davaların seri dava niteliğinde olduğunun değerlendirildiği, buna göre bakılmakta olan dava ile aynı istemle açılmış çok sayıda dosya bulunduğu, dolayısıyla seri dava niteliğinde olduğu anlaşılan uyuşmazlık için, taraflara ölçüsüz bir yükümlülük getirmeyecek biçimde ve taraf vekillerinin harcadığı emek dikkate alınarak vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği buna göre … İdare Mahkemesinde açılan 43 adet davaya ilişkin olarak 28 adet davanın duruşmasının 17/06/2020 tarihinde, 15 adet davanın duruşmasının ise 02/09/2020 tarihinde yapıldığı da dikkate alındığında Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen tam ücretin %50’si oranında vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiği gerekçesiyle istinaf başvurusunun işin esasına ilişkin kısmı bakımından reddine, söz konusu başvurunun yargılama giderlerine ilişkin kısmının vekalet ücreti yönünden kabulüne, Mahkeme kararının vekalet ücretine ilişkin kısmının kaldırılmasına ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinin 22. maddesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen ..-TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI :
Davacı tarafından; Çorlu İlçe Merkezi ile … Mahallesi arasında minibüs yolcu taşımacılığının 1980’li yılların başında başladığı, 1986 yılına kadar ilçe ve il trafik komisyonlarının teşekkül etmediği, toplantı yapılamadığı, İl Trafik komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla onaylanan … tarih ve … sayılı Çorlu İlçe Trafik Komisyonu kararıyla bu minibüslerin sadece güzergahlarının belirlendiği, taşımacılık izni verir mahiyette bir karar alınmadığı yönündeki kabulün hatalı olduğu, Çorlu Belediyesinin minibüsçülere yönelik almış olduğu 2005 yılı öncesi kararlarda görev ve yetkisi olmadığı, Çorlu Belediyesinin 1993 yılında minibüs taşımacılığı ile ilgili ihale yetkisi olmadığı gibi, süre bitiminde de ihalenin uzatılamayacağını, …. sayılı İl Trafik Komisyon kararı ile Kooperatifin 30 olan minibüs adedidinin 50’ye çıkarılmasına, … sayılı İl Trafik Komisyon kararı ile de 65 adede çıkartılmasına karar verildiği, bu durum yetkinin trafik komisyonlarında olduğunu gösterdiği, şehiriçi minibüs statüsü dışında çalışanlara M plakanın kesinlikle tahsis edilmediği, kazanılmış hakkı bulunduğu, kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
Davalı idare tarafından; Davacının vekalet ücretinin kaldırılması yönünde herhangi bir talebinin bulunmadığı, her davanın ayrı ayrı takip edildiği, emek ve mesai sarfedildiği, söz konusu davalarının tamamının duruşmasının aynı gün yapılmadığı, vekalet ücreti yönünden kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Taraflarca istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Temyize konu Mahkeme kararının, Anayasa Mahkemesi’nin 07/04/2021 tarih, 2018/20720 Başvuru Nolu kararı ile birlikte değerlendirilmesinden; somut olayda, sonradan … Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi adını alacak olan Tekirdağ ili, Çorlu ilçesi’nde … Mahallesi Çorlu ilçe merkezi arasında belediyeden izin alan minibüsler tarafından önce işletme payı, sonrasında da harç ödemek suretiyle toplu taşıma hizmeti sunulduğu, İl Trafik Komisyonunun … tarih ve … no.lu kararıyla onaylanan …. tarih ve … sayılı Çorlu İlçe Trafik Komisyonu kararıyla bu minibüslerin yalnızca güzergahlarının belirlendiği ve herhangi bir kişi ya da araca taşımacılık yapmasına ilişkin izin verir mahiyette karar alınmadığı, 1990 yılında … Minibüs Kooperatifi ile … Belediye Başkanlığı arasında minibüs taşımacılığı yapmak üzere sözleşme imzalandığı, 1993 yılında da 2886 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihale sonrasında imzalanan sözleşme ile Çorlu Belediyesi sınırları dahilinde belediyece tespit edilmiş ve edilecek olan hatlarda toplu yolcu taşımacılığının … Birlik Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifine ihale edildiği, dolayısıyla taşımacılık işiyle uğraşan kooperatif üyelerinin, belediye sınırları içerisinde yolcu taşıma işinin kurala bağlanarak toplu taşıma sistemine entegre edilmeye çalışıldığı, alınan Encümen Kararları ve yapılan ihale ile yasal zemine kavuşturulduğu, … Otobüsçüler ve Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi üyelerinin taşımacılık yapmış olduğu M plakaların ise 1997 yılında belediye sınırları içinde ticari yolcu taşımacılığı yapan minibüslere M serisinden plakaların tahsis edilmesine ilişkin Tekirdağ İl Trafik Komisyonu kararı gereğince tescil edildiği ve bu tescilin dayanağının da Çorlu Belediye Başkanlığının 1993 yılında yaptığı ihale olduğu ve 1997, 2000 ve 2003 yıllarında uzatılarak en son 31.12.2006 tarihinde son bulan taşımacılık hakkından kaynaklandığı, … tarih ve … nolu Çorlu Belediye Meclis kararıyla kentiçi toplu taşıma hizmetinin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinin (f) bendi gereğince belediye eliyle yapılmasına karar verildiği, taşımacılık işini ihale ile yapan ve uzatma süreleri ile birlikte 31.12.2006 tarihinde sona eren bu durumun kooperatif üyesi davacılar açısından öngörülebilir nitelikte bir durum olduğu, ihale ile yapılan ve 31.12.2006 tarihinde son bulan yolcu taşımacılığından sonraki süreçte alınan meclis kararı ve kooperatif üyelerinin çalışma ruhsat başvurularının zımni ret işlemleri ile belediyenin karar ve düzenlemelerine karşı kooperatif üyesi davacılar tarafından açılan davalarla da söz konusu bu durumun yargı kararlarıyla kesinleştiği, bu nedenle davacı kooperatif üyelerinin yapılan ihale sonucu belirli bir süre ile sınırlı olarak belediye sınırları içinde yolcu taşıma işini yaptıkları ve bu durumun kooperatif üyelerince öngörülebilir nitelikte olduğu, herhangi bir geçiş süreci öngörülmesine gerek olmadığı, sonraki süreçte kooperatif üyesi davacılar tarafından açılan davalar ile de yargı kararları sonucu bu durumun kesinleştiği ve davacı kooperatif üyelerine karşı herhangi bir hak ihlalinin bulunmadığı kanaatine varıldığından, dava konusu UKOME kararında hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşılmıştır.
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz istemlerinin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının yukarıda yer alan açıklamayla ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. 2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 07/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.