Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/701 E.  ,  2023/1429 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/701
Karar No : 2023/1429

DAVACI : …
DAVALILAR : 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : Davacı tarafından,
1- Yabancı uyruklu öğrenci seçme sınavında İ.Ü.&İ.Ü.C. programları yerleştirme sonucuna göre “herhangi bir programa yerleştirilmediğine” dair İstanbul Üniversitesi’nin 21/08/2019 tarihli işlemi ile bu işlemin dayanağı olan,
2- Yükseköğretim Kurulu’nun … tarih ve… sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen kontenjan uygulaması kararının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
19/07/2019 tarihinde açıklanan yerleştirme sonuçlarına göre İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıp (İngilizce) programını kazandığı, ancak YÖK’ün … tarih ve … sayılı kararı ile yerleştirilme hakkının elinden alındığı, sınav takvimi boyunca yer almayan bir uygulamanın sınav sonuçları açıklandıktan sonra yürürlüğe konulmasının idari faaliyetlerin belirliliği ilkesine aykırı olduğu, kazanılmış hakkının ihlal edildiği iddia edilmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI:
DAVALI … BAŞKANLIĞI’NIN SAVUNMASI : Usule ilişkin olarak davanın süre yönünden reddi gerektiği; esas yönünden ise, Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) mavi kart sahipleri ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan Türkiye Cumhuriyeti uyruklu adayların başvurduğu, yükseköğretim programlarına yerleşme hakkı kazanmaları durumunda kontenjanlara herhangi bir ek şart aranmaksızın yerleştirildikleri, bu adayların hem Türk vatandaşları gibi üniversite sınavına girerek bir programa yerleşme, hem de yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile istedikleri programa yerleşme hakkına sahip oldukları, bu haliyle kendilerine çift imkan tanındığı, yabancı öğrenci kontenjanı uygulaması ile rağbet görmeyen programların yabancı öğrenci marifetiyle değerlendirilmesinin hedeflendiği, yabancı uyruklu öğrencilerin eğitimlerini tamamladıklarında ülkelerine dönecek olmaları sebebiyle Ülkemiz istihdamı açısından sorun oluşturmadıkları, davacının, Türk vatandaşı olması dolayısıyla mezun olduğunda ortaöğretimin tamamını Türkiye’de okumuş ve başarı sıralamasına girerek YKS ile yerleşen adaylarla aynı haklara sahip olacağı, kontenjan sınırlamasının getirilmesi ile ortaöğretimin tamamını Türkiye’de okumuş adaylar aleyhine oluşan durumun engellenmek istendiği, kontenjan sınırı kaldırıldığı takdirde asıl mağdur olacak kesimin bu kesim olduğu, yurt dışından öğrenci kabulünde ise YKS’deki gibi bir başarı sırası aranmadığından ulusal veya uluslararası sınavlar ile lise diploma mezuniyet notu gibi kriterlerle başvuran ortaöğretimini yurt dışında tamamlayan Türkiye Cumhuriyeti uyruklu veya mavi kartlı adayların, YKS ile yerleşme hakkı elde edemedikleri programlara yerleştiği, kurumlarının, yabancı öğrencilerin kendi ülkelerine dönecek olması nedeniyle üniversitelerin kriterlerine müdahale etmek istemediği, ancak bahse konu Türk asıllı öğrencilerin Türkiye’de meslek icra etme yetkisine sahip oldukları, tıp fakültesi, diş hekimliği fakültesi, hukuk ve öğretmenlik programlarında istihdam olanakları düşünülerek kontenjan kısıtı ve azaltmasına gidildiği, düzenlemenin 2547 sayılı Kanun uyarınca verilen yetkiye dayanılarak hazırlandığı, düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DAVALI … ÜNİVERSİTESİ’NİN SAVUNMASI: İdarelerince mağduriyet doğmaması için kararın 2020-2021 eğitim öğretim yılında uygulanmasına yönelik girişimlerde bulunulduğu, bağlı yetki kuralı çerçevesinde işlem tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Bireysel işlem yönünden dava konusu işlemin iptaline, düzenleyici işlem yönünden ise davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, İstanbul Üniversitesi yabancı uyruklu öğrenci seçme sınavında başarılı olan davacının, kontenjan sınırlaması gerekçesiyle “herhangi bir programa yerleştirilmediğine” dair İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi ile dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen kontenjan uygulaması kararının kendisine ilişkin kısmının iptali istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, 11/04/2012 tarih ve 28261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6287 sayılı Kanun’un 14. maddesi ile değişik “Yükseköğretime giriş ve yerleştirme” başlıklı 45. maddesinde, yükseköğretime giriş ve yerleştirmenin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup, (a) bendinde, yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı; (b) bendinde, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girileceği belirtildikten sonra, (f) bendinde, “Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.” hükmü yer almıştır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, “Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı”, dava konusu (ii) bendinde ise, “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısının iptali istemi yönünden; düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte, Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmesinin de mümkün olduğu, böylelikle yükseköğretim programına yerleştirilme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde; Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” yönündeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, anlaşılmakla davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısına ilişkin bölümünün reddi gerekmektedir.
Davanın İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü’nün 21/08/2019 günlü işlemi yönünden; Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile Üniversitelere bildirilen karar uyarınca İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
… tarih ve… sayılı yazı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup, bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermemektedir. Ancak sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılması hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmamakta, bu doğrultuda İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi üzerine tesis edilen davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısının iptali istemi yönünden davanın reddine; davacının, Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi yönünden iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarelerden Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın usule yönelik iddiaları kabul edilmeyerek işin esası incelendi:

MADDİ OLAY :
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Genel Kurulu’nun 04/07/2019 tarihli kararı uyarınca Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurt dışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamına, bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmamasına karar verilmiş olup, bu düzenleme … tarih ve … sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirilmiştir.
Anılan karar uyarınca İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işlemi yeniden değerlendirilmiş, 21/08/2019 tarihinde açıklanan sonuçlara göre davacı kontenjan dışı bırakılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasamızın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri arasında belirtilen hukuk devletinin temel ilkeleri olarak ‘hukuki güvenlik’ ve ‘belirlilik’ ilkeleri yer almakta olup, anılan ilkeler hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yaptığı düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılmaktadır.
İdarelerin düzenleyici işlemler yapabilme yetkisi Anayasamızın 124. maddesine dayanan anayasal bir yetki olması nedeniyle idareler tarafından, mevzuatla verilen görevlerin yerine getirilmesini teminen düzenleyici işlemler yapılabileceği açıktır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun ‘Yükseköğretime giriş ve yerleştirme’ başlıklı 45. maddesinde; “… Yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemleri imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılır…Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
2019 tarihli İstanbul Üniversitesi Yurtdışından veya Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Kılavuzu’nun 1.14. maddesinde “Bu kılavuzda yer alan kurallar, kılavuzun yayın tarihinden sonra yürürlüğe girebilecek yasama, yürütme ve yargı organları ile Yükseköğretim Kurulu ve Değerlendirme Kurulu, İstanbul Üniversitesi (İÜ) Yönetim Kurulu ve Senatosu kararları gerekli kıldığı takdirde değiştirilebilir. Bu durumda izlenecek yol, İÜ tarafından saptanır. Bu kılavuzda belirtilmeyen durumlar için İÜ Senatosu tarafından verilen kararlara göre işlem yapılır.” düzenlemesi, 12. maddesinde; “Tabloda belirtilen kontenjanlar ön bilgi amaçlı verilmiştir. Kesin kontenjanlar Yükseköğretim Kurulu’nun (YÖK)’ün onayından sonra ilan edilecektir.” düzenlemesi yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen kontenjan uygulaması kararı yönünden:
2547 sayılı Kanun’un 45. maddesinin yukarıda yer verilen hükmü ile verilen yetki çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslarda; “Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurt dışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamına, bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” hususlarına karar verilmiş, bu düzenleme … tarih ve … sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirilmiştir.
Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun; bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabul kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte, Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, bu haliyle bir yükseköğretim programına yerleşme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde, Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemenin sonraki eğitim-öğretim yıllarında yapılacak sınavlarda uygulanmasına da bir engel bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, getirilen düzenlemenin hukuka ve mevzuata uygun olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.
Dava konusu edilen İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi yönünden;
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile Üniversitelere bildirilen karar uyarınca İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi neticesinde, davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
… tarih ve … sayılı yazı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup, bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermemektedir.
Ayrıca, sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak yapılan bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılması hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmamaktadır.
Bu kapsamda, İstanbul Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu tesis edilen davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair 21/08/2019 tarihli işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen kontenjan uygulaması kararı yönünden DAVANIN REDDİNE,
2.İstanbul Üniversitesi Rektörlüğünün 21/08/2019 tarihli işlemi yönünden DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
3.Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan …-TL’nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4.Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … -TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5.Posta gideri avansından varsa artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde taraflara iadesine,
6.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere,
23/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.