Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/696 E.  ,  2023/672 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/696
Karar No : 2023/672

TEMYİZ EDEN (DAVALILAR): 1) … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …
2) … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI): …’ı Temsilen …Sendikası (… SEN)
VEKİLİ : Av. …

DİĞER DAVALI : … Başkanlığı

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü … Anabilim Dalı’nda bütünleşik doktora programı öğrencisi olan davacı tarafından, üniversitesine iade edilmesine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi ile Munzur Üniversitesi Rektörlüğü’nün 25/12/2017 tarihli atama işlemi ve Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü’nün … tarih ve … sayılı ilişik kesme işleminin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; 2547 sayılı Kanun’un geçici 67. maddesinin yürürlüğe girdiği 26/11/2014 tarihinde yüksek lisans öğrencisi olduğu tartışmasız olan davacının, söz konusu düzenleme uyarınca yüksek lisans eğitimine ilişkin azami süresinin hesaplanmasında düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki eğitim sürelerinin değerlendirme dışında bırakılması gerektiği, 26/11/2014 tarihinden itibaren azami sürelerin en baştan işletilmesi gerektiği, davacının yüksek lisans eğitimini azami süreler içerisinde bitiremediğinden bahsedilmesine olanak bulunmadığı, dava konusu işlemlerde hukuka ve mevzuata uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ve ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı Üniversiteler tarafından, tesis edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : İstemin gerekçeli reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Dava, … Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü … Anabilim Dalı’nda bütünleşik doktora programı öğrencisi olan davacı tarafından, üniversitesine iade edilmesine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemi, Munzur Üniversitesi Rektörlüğü’nün 25/12/2017 tarihli atama işlemi ile Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğü’nün … tarih ve … sayılı ilişik kesme işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun ‘Diploma alma, ders kredilerinin hesaplanması, öğrencilik haklarından yararlanma ve sınavlar’ başlıklı 44. maddesinin (c) fıkrasında; “…Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir…” hükmü, geçici 67. maddesinde; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.” hükmü yer almıştır.
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan (mülga) Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin ‘Doktora Programı’ üst başlıklı ‘Süre’ başlıklı 19. maddesinde; “Doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıl olup, uygulamaya ilişkin düzenlemeler konusunda ilgili üniversite senatoları yetkilidir.
..” hükmüne yer verilmiştir.
20/04/2016 tarih ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin ‘Doktora Programı’ üst başlıklı ‘Süre’ başlıklı 17. maddesinde; “Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır…” hükmü düzenlenmiştir.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın ‘Öğrenim süresi’ başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasında; “ÖYP araştırma görevlilerinin öğrenim süreleri Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliğinde belirlenen azami öğrenim süreleridir…Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP’ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na eklenen geçici 67. maddesinde yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.” hükmünün, halen ÖYP, 50/d, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29/07/2015 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada, Dairemizce verilen yürütmenin durdurulması isteminin reddine ilişkin karara karşı yapılan itiraz üzerine, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 26/04/2017 tarih ve YD İtiraz No:2017/231 sayılı kararıyla; 2547 sayılı geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26/11/2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağının öngörüldüğü, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediği gibi söz konusu hükmün araştırma görevlilerine uygulanmamasına yönelik bir istisnanın da Kanunda yer almaması nedeniyle, kararın üst norm olan 2547 sayılı Kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle itirazın kabulü ile yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne karar verilmiştir. Aynı gerekçelerle Dairemizin 14/03/2019 tarih ve E:2015/11995, K:2019/1879 sayılı kararıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptaline karar verilmiştir.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinin ve yargı kararının bir bütün olarak değerlendirilmesinden; ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmaması nedeniyle bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim azami öğrencilik sürelerinin hesaplanmasında geçici 67. maddenin uygulanmasının mümkün olmasına karşın, araştırma görevliliği kadrosunda azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında, açık hüküm olmaması ve bu konuda başkaca lehe bir düzenlemenin bulunmaması nedeniyle 2547 sayılı Kanunun geçici 67. maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığı anlaşılmıştır.
Başka bir anlatımla, ÖYP kapsamında, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslara tabi olarak atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma süreleri ile araştırma görevliliği kadrosunda bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamamaları nedeniyle kadrolarıyla ilişiklerinin kesilmesi, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenmesi, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşımaktadır. Aksinin kabul edilmesi durumunda, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı açıktır.
Uyuşmazlıkta; … Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde, bütünleşik doktora programına 19/08/2010 tarihinde kayıt yaptıran davacının, 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca aynı Üniversite’de ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak göreve başladığı, lisansüstü eğitimine devam ettiği aşamada, 01/07/1996 tarihli Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 19. madde hükmü uyarınca doktora programını tamamlama süresinin lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıl olarak belirlendiği ve anılan Yönetmelikte aksine bir düzenlemenin ya da bir geçiş hükmünün bulunmadığı dikkate alındığında, davacının azami öğrenim süresinin dokuz yıl olarak hesaplanması gerektiği açıktır.
Bu durumda, davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz istemlerinin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen gerekçeyle ONANMASINA,
3.Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından varsa artan tutarın Mahkeme tarafından taraflara iadesine,
4.2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5.Kesin olarak, 17/02/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.