Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/650 E.  ,  2023/1323 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/650
Karar No : 2023/1323

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : … vasisi …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı tarafından, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği kapsamında lisansüstü eğitimini azami sürelerde tamamlayamadığından bahisle ilişiğinin kesilmesine yönelik … tarih ve … sayılı Enstitü Yönetim Kurulu’nun 759 numaralı kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 2547 sayılı Kanunun Geçici 67. maddesinin yürürlüğe girdiği 26/11/2014 tarihinde Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Müdürlüğü’nde Güvenlik Bilimleri Enstitüsü öğrencisi olduğu ihtilafsız olan davacının, anılan Kanun hükmü çerçevesinde yüksek lisans programını tamamlaması için getirilen ek süre hakkını kullanmasına izin verilmesi gerektiği açık olup, azami süreler içerisinde yüksek lisans programını bitirmediği ileri sürülemeyecek olan davacının bu gerekçe ile öğrencilik ile ilişiğinin kesilmesinde dair ihtilafa konu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, dava konusu işlemin mevzuata uygun olarak tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
2012-2013 eğitim ve öğretim yılı bahar döneminde Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü, Ulaşım Güvenliği ve Yönetimi Yüksek Lisans programına kayıt yaptıran davacının, azami süreler içerisinde eğitimini tamamlayamadığı gerekçesi ile … tarih ve … sayılı Enstitü Yönetim Kurulu’nun … numaralı kararı ile öğrenci kaydının silinmesi üzerine işbu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde “Bu kanun; yükseköğretim üst kuruluşlarını, bütün yükseköğretim kurumlarını, bağlı birimlerini ve bunlarla ilgili faaliyet ve esasları kapsar. Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığına bağlı yükseköğretim kurumlarıyla ilgili özel kanun hükümleri saklıdır.” hükmüne yer verilmiştir.
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu’nun “Öğretim elemanı yetiştirme, lisans üstü eğitim-öğretim ve enstitüler” başlıklı 26. maddesinde, “Akademi, eğitim-öğretim ihtiyaçları için 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununda belirtilen esas ve usullere göre yurt içinde ve dışında öğretim elemanı yetiştirebilir.
Bu amaçla Akademi bünyesinde, Başkanın Bilimsel Denetleme Kurulunun da görüşünü alarak akademinin ihtiyaç ve gereklerine uygun olarak lisans üstü eğitim-öğretim yapacak enstitüler kurulur.
Enstitünün organları; enstitü müdürü, enstitü kurulu ve enstitü yönetim kuruludur.
Enstitü müdürü, enstitüdeki bütün idari ve bilimsel eğitim faaliyetlerinin yönetim, gözetim ve denetiminden Başkana karşı sorumlu kişidir.
Enstitü müdürüne, görevi başında olmadığı zaman kendisinin uygun göreceği müdür yardımcılarından birisi vekalet eder.
Enstitü kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları ve enstitüde ders veren Akademideki öğretim üyelerinin kendi aralarından üç yıl için seçecekleri üç üyeden oluşur.
Enstitü yönetim kurulu; müdürün başkanlığında, müdür yardımcıları, enstitü sekreteri ve müdürce gösterilecek altı aday arasından, enstitü kurulu tarafından üç yıl için seçilecek üç öğretim üyesinden oluşur.
Enstitü kurulu ve enstitü yönetim kurulu bu Kanunla fakülte öğretim kurulu ve fakülte yönetim kuruluna verilmiş görevleri bilimsel açıdan enstitü için yerine getirirler.
Bu enstitülerin adları, bölümleri, öğrenci seçimi ile enstitülerde yapılacak lisans üstü eğitim-öğretimin şekli, süresi, programları, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yüksek öğretim kurumları ile ilgili hükümlerine ve buna dayalı olarak verilen diplomalar, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmü yer almıştır.
Bu maddeye dayanılarak ihdas edilen, 25/04/2002 tarih ve 24736 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği’nin 1. maddesinde “Bu Yönetmeliğin amacı, Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü tarafından yürütülen lisansüstü eğitim-öğretim ile diğer eğitim faaliyetlerini düzenlemektir.”, 24. maddesinde “Kayıt silme, Türk ve yabancı uyruklu öğrenciler için olmak üzere aşağıdaki esaslar çerçevesinde yapılır: a) İkinci ve daha sonraki herhangi bir yarıyıl sonunda genel not ortalaması 2.00’den az olan öğrencilerin, b) (Değişik bend: 29/08/2009 – 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Bu Yönetmelikle belirlenen en az ders yükünü yüksek lisans programında dört ve doktora programında dört yarıyılda tamamlayamayan öğrencilerin, c) Doktora yeterlik sınavında ikinci kez başarısız olan doktora öğrencilerinin, d) Tez önerisi ikinci kez reddedilen doktora öğrencilerinin, e) Yüksek lisans veya doktora tez çalışması ile ilgili dersten veya uzmanlık alan dersinden üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez (OZ) notu alan öğrencilerin, f) Jüri tarafından tezi reddedilen öğrencilerin, g) Düzeltilmiş tezi jüri tarafından kabul edilmeyen öğrencilerin, h) Programını süresi içinde tamamlayamayan öğrencilerin, ı) Tez izleme komitesinden üst üste iki kez veya aralıklı olarak üç kez “Olumsuz” (OZ) notu alan öğrencilerin, i) (Değişik bend: 29/08/2009 – 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Haklı ve geçerli bir nedeni olmadan aynı programda kayıt yenileme işlemini iki defa yerine getirmeyen öğrencilerin, j) (Ek bend: 29/08/2009 – 27334 S. R.G. Yön./12. md.) Ders yükünü süresinde (4 yarıyıl) tamamladığı halde, altıncı yarıyıl sonuna kadar yeterlik sınavına girmeyen doktora öğrencilerin, kayıtları silinerek Enstitü ile ilişiği kesilir.”, 27. maddesinde “Yüksek lisans programı, esasları aşağıda belirtilen sürelere göre tamamlanır: a) Yüksek lisans programını tamamlama süresi dört yarıyıldır. Tez çalışmalarına ikinci yarıyılda başlayan öğrenci, tezli yüksek lisans programını daha önce de tamamlayabilir. Bu Yönetmelik uyarınca başarısız olan öğrencinin kaydı dört yarıyıldan önce de silinebilir. b) Kredili derslerini ve seminer dersini başarı ile bitiren, ancak tez çalışmasını dört yarıyıl sonuna kadar tamamlayamadığı için tez sınavına giremeyen öğrenciye, Enstitünün ilgili anabilim dalı başkanının önerisi ve Yönetim Kurulu onayı ile tezini jüri önünde savunması için en fazla iki yarıyıl ek süre verilebilir.” hükmü yer almakta iken, anılan Yönetmelik 14/02/2017 tarih ve 29979 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Polis Akademisi Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile yürürlükten kaldırılmıştır. Yürürlüğe giren bu Yönetmeliğin 21. maddesinde; “Tezli yüksek lisans programının süresi bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın dört yarıyıl olup, program en çok altı yarıyılda tamamlanır. Dört yarıyıl sonunda öğretim planında yer alan kredili derslerini ve seminer dersini başarıyla tamamlayamayan veya bu süre içerisinde EÖYK’nın öngördüğü ek başarı koşullarını yerine getiremeyen; azami süreler içerisinde ise tez çalışmasında başarısız olan veya tez savunmasına girmeyen öğrencinin ilgili Enstitüden ilişiği kesilir.” hükmü yer almaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlığın temelini, 2547 sayılı Kanun’un süreye ilişkin ilgili hükümlerinin Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsünde yüksek lisans yapan öğrencilere uygulanıp uygulanmayacağı oluşturmaktadır.
Bir hiyerarşik normlar sistemi olan hukuk düzeninde, alt düzeydeki normların, yürürlüklerini üst düzeydeki normlardan aldığı kuşkusuzdur. Normlar hiyerarşisinin en üstünde evrensel hukuk ilkeleri ve Anayasa bulunmakta, daha sonra gelen kanunlar ve Cumhurbaşkanlığı kararnameleri düzenleme yetkisini Anayasa’dan, yönetmelikler ise kanun ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinden almaktadır. Dolayısıyla; bir normun, kendisinden daha üst konumda bulunan ve dayanağını oluşturan bir norma aykırı veya bunu değiştirici nitelikte bir hüküm getirmesi mümkün bulunmamaktadır.
İdarelerin yönetmelik ve daha alt düzenleyici işlemler ile düzenleme yetkisi, yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir. Öğretide de türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, üst normlarla getirilen hükümleri kısıtlayacak bir şekilde kullanılamayacağı idare hukukunun en temel prensiplerindendir.
Mevzuat yapma tekniği açısından da, idarenin kanunla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında da takdir hakkına sahip olduğu, bu takdir hakkının kamu yararı ve kamu düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.
Dava konusu işlemin dayanağını oluşturan Polis Akademisi Güvenlik Bilimleri Enstitüsü Lisansüstü Eğitim-Öğretim Yönetmeliği 4652 sayılı Kanun’un 26. maddesine dayanılarak çıkarılmış, anılan maddenin 9. fıkrasında “Bu enstitülerin adları, bölümleri, öğrenci seçimi ile enstitülerde yapılacak lisans üstü eğitim-öğretimin şekli, süresi, programları, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun yüksek öğretim kurumları ile ilgili hükümlerine ve buna dayalı olarak verilen diplomalar, çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir. Söz konusu maddede dava konusu olayın özünü oluşturan süreye ilişkin 2547 sayılı Kanuna atıf yapılmadığı görülmekte olup, azami sürede eğitimi tamamlayamayanların durumunun 4652 sayılı Kanun’un verdiği yetki çerçevesinde Yönetmelikle belirlenmesi gerekmektedir.
Bu durumda, Polis Akademisi bünyesindeki Enstitüler tarafından yürütülen lisansüstü eğitim ve öğretime ilişkin usul ve esasların ayrı yönetmelikle düzenlendiği, azami sürede eğitimini tamamlayamayanların enstitü ile ilişiğinin kesileceğinin hem mülga hem de meri yönetmelikte açıkça belirtilmesi nedeniyle, azami sürede tezli yüksek lisans programını bitiremeyen davacının ilişiğinin kesilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu Bölge Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

Nitekim benzer bir uyuşmazlıkta Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 21/02/2022 tarih ve E:2021/2001 K:2022/557 sayılı kararı da aynı yöndedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 21/03/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.