Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/6387 E.  ,  2023/1376 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/6387
Karar No : 2023/1376

DAVACI : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgenin “Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin 1. maddesinin ve “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı bölümünün (b) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Dava konusu Genelgenin Büyükşehir Belediyelerinin görev, yetki ve sorumluluğunun belirlendiği mevzuatlara aykırı olduğu, 6360 sayılı Kanun ile 5216 sayılı Büyükşehir Kanununda yapılan değişiklik sonrasında büyükşehir belediye sınırlarının il mülki sınırları olarak tanımlandığı ve bu sınırlar içerisinde yapılmakta olan yolcu taşımacılığı faaliyetleri ile ilgili yetkinin Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) Kuruluna verildiği, normlar hiyerarşisine aykırı olarak davaya konu Genelgeyle düzenleme yapılmaya çalışılması ve yürütmeyi durdurma kararına uyulmayarak Karayolları Taşıma Yönetmeliğine atıfta bulunarak tekrar B1 ve D1 yetki belgeleriyle taşımacılık yapılmasının sağlanmasının hukuka aykırı olduğu, yapılan bu değişikliğin UKOME Kurulunun ve Büyükşehir Belediyelerinin yetkilerinin kısıtlanması, kamusal hizmetin sekteye uğratılması ve Kanun/Yönetmelikler ile yapılan düzenlemelerin normlar hiyerarşisine aykırı olarak Genelge ile yapılmasının hukuka aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
29.12.2020 tarih ve 2020/14 numaralı Genelge ile, dava konusu olan 20.08.2020 tarih ve 2020/12 numaralı Genelgenin yürürlükten kaldırıldığı, ilgili idari düzenlemelerde yetkili olan Bakanlık tarafından yürürlükten kaldırılma işlemi tesis edildiği için söz konusu davanın esas bakımından konusuz kaldığı bu nedenle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına dair karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.
Mevzuat çerçevesinde, rekabetin korunmasını, tekelleşme ve haksız gelir sağlanmasını önlemek amacıyla Bakanlığın karayolu taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak idari düzenleme yapma yetkisi bulunduğu, belediye sınırlarının dışına/dışından yapılacak taşımaların, 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümlerine göre, taşımanın kapsam ve niteliğine uygun yetki belgesiyle yapılması gerektiği, Bakanlıkça düzenlenen Genelgeyle Havayolu + Karayolu şeklindeki kombine yolcu taşıma faaliyetlerinin kolaylaştırılması ve serbest rekabet ortamında daha seri, hızlı, güvenli, ekonomik ve kuralları önceden belirlenmiş bir sistem içerisinde gerçekleştirilmesi, havayolunu kullanan yolcular ve karayolu ile taşımacılık yapmak üzere yetkilendirilmiş taşımacılar tarafından yapılmasının amaçlandığı, 5216 sayılı Kanunla, Belediye sınırları içinde gerçekleştirilecek olan toplu taşımalar için Belediyelere bir takım yetkiler verilmiş olsa da yine aynı kanunun 7 ncı maddesi ile Havaalanları ve bunlara ilişkin tesislerin bu kanunun kapsamı dışında bırakıldığı, davaya konu düzenlemede bahsi geçen yetki belgesi sahibi tüm firmaların serbest rekabet ortamında bahse konu taşıma faaliyetini gerçekleştirebilmelerinin mümkün olduğu, üst norma aykırılığı bulunmayan 2020/12 numaralı Genelgenin, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ile Bakanlığın teşkilat ve görevlerini düzenleyen 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile karayolu taşımacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi ile politika ve hususlarında Bakanlığa verdiği görev, yetki strateji belirleme ve sorumluluklar çerçevesinde toplum ve kamu yararı ile hukukun temel ilkeleri de gözetilerek düzenlendiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgenin “Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin 1. maddesinin ve “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı bölümünün (b) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Genelge, aynı idare tarafından 29.12.2020 tarihli 2020/14 sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırılmış, 24.11.2021 tarih ve 2021/5 sayılı Genelge ile de bir önceki tarihli Genelge yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu durumda, dava konusu Genelgenin yürürlükten kaldırılması, bu Genelgeye dayalı olarak herhangi bir bireysel işlemin de dava konusu edilmemiş olması karşısında iptal istemi hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinin uygun olacağı, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, duruşma için taraflara önceden bildirilen 22/03/2023 tarihinde, davacı vekili Av. …’un ve davalı Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı vekili Av. …’in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgenin “Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin 1. maddesinin ve “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı bölümünün (b) bendinin iptali istenilmiştir.
İptali istenen dava konusu düzenlemede;
“a)Büyükşehir Belediyeleri sınırları içerisinde havalimanı kara tarafı, şehir merkezi, havalimanı kara tarafı arasında başlayıp biten karayolu kısmı;
Bu taşımalar;
1) Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 41 inci maddesinin onaltıncı fıkrasıyla belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde, adlarına aynı fıkrayla türü belirlenen yetki belgesi düzenlenen gerçek veya tüzel kişiler tarafından,
….
yapılır.” hükmü ile;
(5) Geçici ve Son Hükümler başlıklı bölümün (b) bendindeki,
“İlgi (a) Genelgenin (1) inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında bulunanlar, 31/12/2020 tarihine kadar bu Genelge hükümlerini sağlamak zorundadır.” hükmü yer almaktadır.

İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava konusu Genelgenin 29.12.2020 tarih ve 2020/14 sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırıldığı ve bu manada açılan davanın konusuz kaldığı anlaşılmıştır.
Bu itibarla; dava konusu Genelge yürürlükten kalktığından karar tarihinde yürürlükte bulunmayan anılan düzenleme hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre duruşmalı işler için belirlenen …-TL vekalet ücretinin dava açılmasına sebebiyet veren davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
22/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.