Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/3736 E.  ,  2023/1074 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3736
Karar No : 2023/1074

DAVACILAR : 1- … Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
2- … İnşaat ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 04/02/2020 tarih ve 9869136/249-8795 Havayolu + Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları konulu Genelgenin 1. maddesinin (a) bendinin tamamı, 4. maddesinin (c) ve (ç) bentleri, 5. maddesinin (b) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACILARIN İDDİALARI :
Dava konusu Genelge ile havalimanlarından şehir merkezlerine (karşılıklı) yapılacak yolcu taşıma esaslarına ilişkin düzenlemeler getirildiği, ancak Büyükşehir Belediye sınırları içerisinde davalı idarenin bu konuya ilişkin yetkisinin bulunmadığı, Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde ulaşımla ilgili yetkinin münhasıran Büyükşehir Belediye Başkanlıklarına ait olduğu, davalı idare tarafından yayımlanan dava konusu Genelgenin herhangi bir kanuni dayanağının bulunmadığı, 5216 sayılı Kanunun 7/son maddesinin havalimanı kompleksi ile sınırlı yetki verdiği, SHY-22 Yönetmeliğinin 5. maddesindeki Ulaşım ibaresini, Ulaştırma Bakanlığı ve bağlı kuruluşu SHGM, Büyükşehir Belediyesi ve Belediye sınırları içerisindeki ulaşım faaliyetine genişletip yorumladığı, ancak bu düzenlemenin sadece havalimanları yer hizmetlerine ilişkin olduğu, dava konusu Genelge ile rekabetin korunması ilkesinin ihlal edildiği, devlet ihale kanununa aykırı olduğu, kamu zararı doğuracağı, dava konusu Genelge ile davacının ihale ile elde ettiği hakların büyük oranda daraltıldığı, çalışma hakkı olan hat ve güzergâhlarda, hukuka aykırı şekilde yolcu taşınması riski doğduğu, dava konusu düzenleyici işlemin davacıların meşru, kişisel ve güncel menfaatini doğrudan etkilediği iddia edilmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Havayolu ile gelen veya giden yolcuların, havaalanlarından yerleşim merkezlerine veya tersi yönde, karayoluyla taşınmaları hususunun, Bakanlıkça yayımlanan 20.08.2020 tarih ve 2020/12 numaralı Genelge ile yeniden düzenlendiği, bu Genelge ile dava konusu olan 04.02.2020 tarih ve 2020/3 numaralı Genelgenin yürürlükten kaldırıldığı, davacı tarafından yürürlükte olmayan 2020/03 numaralı Genelgeye karşı dava açıldığı, bu nedenle davanın esastan incelenmesinde hukuki bir yarar bulunmadığı ve davanın konusuz kaldığı, öte yandan rekabetin korunmasını, tekelleşme ve haksız gelir sağlanmasını önlemek amacıyla, Bakanlığın karayolu taşımacılık faaliyetlerine ilişkin olarak idari düzenleme yapma yetkisi bulunduğu, Belediye sınırlarının dışına/dışından yapılacak taşımaların, 4925 Sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve bu kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan Karayolu Taşıma Yönetmeliği hükümlerine göre, taşımanın kapsam ve niteliğine uygun yetki belgesiyle yapılmasının gerektiği, Bakanlıkça düzenlenen Genelgeyle havayolu + karayolu şeklindeki kombine yolcu taşıma faaliyetlerinin kolaylaştırılması ve serbest rekabet ortamında daha seri, hızlı, güvenli, ekonomik ve kuralları önceden belirlenmiş bir sistem içerisinde gerçekleştirilmesi, havayolunu kullanan yolcular ve karayolu ile taşımacılık yapmak üzere yetkilendirilmiş taşımacılar tarafından yapılmasının amaçlandığı, 5216 sayılı Kanunla, belediye sınırları içinde gerçekleştirilecek olan toplu taşımalar için Belediyelere bir takım yetkiler verilmiş olsa da yine aynı kanunun 7 nci maddesi ile Havaalanları ve bunlara ilişkin tesislerin bu kanunun kapsamı dışında bırakıldığı, dava konusu taşıma işinin, “mahalli müşterek ihtiyaçtan kaynaklı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7/1 kapsamındaki “toplu taşıma”dan farklı olduğu, bu nedenle belediyelerin görev ve sorumlulukları dışında olduğu, davaya konu düzenlemede bahsi geçen yetki belgesi sahibi tüm firmaların serbest rekabet ortamında bahse konu taşıma faaliyetini gerçekleştirebilmelerinin mümkün olduğu, bu hususlar birlikte gözetildiğinde davacının Genelgenin rekabetin korunması ilkelerine aykırılık teşkil ettiği ve kamu zararına sebebiyet verdiği iddialarının mesnetsiz ve dayanaktan yoksun olduğu, Karayolu Taşıma Kanunu ile Bakanlığın teşkilat ve görevlerini düzenleyen 1 Nolu Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile karayolu taşımacılık faaliyetlerinin düzenlenmesi ve denetlenmesi ile politika ve hususlarında Bakanlığa verdiği görev, yetki strateji belirleme ve sorumluluklar çerçevesinde toplum ve kamu yararı ile hukukun temel ilkeleri de gözetilerek düzenlendiği, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ: 04/02/2020 tarih ve 9869136/249-8795 Havayolu + Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları konulu Genelgenin 1. maddesinin (a) bendinin tamamı, 4. maddesinin (c) ve (ç) bentleri, 5. maddesinin (b) bendinin iptali istemiyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına karşı açılmıştır.
Dosyanın UYAP kayıtları ile birlikte incelenmesinden; dava açıldıktan sonra uyuşmazlık konusu Genelgenin, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgesinin “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı 5. maddesinin (a) bendi ile yürürlükten kaldırıldığı ve davacıların işbu dava konusu Genelge hakkında açılan emsal davalarda verilen “yürütmenin durdurulması” kararlarına aykırı olarak yeni düzenlemeler yapıldığını ileri sürmüş olduğu 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgenin iptali istemiyle açılan E:2020/5725 esas sayılı davada Danıştay 8. Dairesince kısmen yürütmenin durdurulduğu, diğer yandan; işbu dava konusu Genelgeyi yürürlükten kaldıran 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgenin de 29/12/2020 tarih ve 2020/14 sayılı Genelgenin “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı 5. maddesinin (a) bendi ile yürürlükten kaldırıldığı ve bu yeni Genelgenin bazı maddelerinin yürütülmesinin Danıştay 8. Dairesinin 10.06.2021 tarih ve 2021/839 sayılı kararıyla durdurulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu Genelgenin yürürlükten kaldırılması ve bu Genelgeye dayalı olarak herhangi bir bireysel işlemin de dava konusu edilmemiş olması karşısında, iptal istemi hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenle; dava hakkında Karar Verilmesine Yer Olmadığı kararı verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 04/02/2020 tarih ve 2020/3 sayılı “Havayolu + Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları” konulu Genelgesinin “(1) Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin tamamı ve “Ortak ve Diğer Hükümler” başlıklı 4. maddesinin (c) ve (ç) bentleri ile “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı 5. maddesinin (b) bendinin iptali istenilmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE :
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün 20/08/2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelgesinin “Geçici ve Son Hükümler” başlıklı 5. maddesinin (a) bendi ile dava konusu 04/02/2020 tarih ve 2020/3 sayılı Genelge yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu itibarla; dava konusu Genelge yürürlükten kaldırıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunmayan anılan düzenleme hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre duruşmasız işler için belirlenen … TL vekalet ücretinin dava açılmasına sebebiyet veren davalıdan alınarak davacılara verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.