Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/3671 E.  ,  2023/1679 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3671
Karar No : 2023/1679

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLLERİ : Av. … – Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının, … Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı doktor öğretim üyesi kadrosuna atanma istemiyle yaptığı başvuru üzerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi uyarınca yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu atanmasının uygun görülmemesine ilişkin Rektörlüğün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı hakkında yapılan arşiv araştıması ve güvenlik soruşturması sonucu, davacı hakkında başlatılmış veya sonlandırılmış hiç bir adli ve idari soruşturmanın ve arşiv kaydının bulunmadığı; ancak davalı idarece davaya konu işleme dayanak alınan salt istihbari mahiyetteki yazı içeriğine göre davacının babası hakkında tespit edilen hususların, Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliği’nin eki formda yer verilen davacının kendisini etkileyebilecek yakın çevresi (anne, baba, kardeş, eş, çocuk) açısından somut kanaate ve bilgiye dayalı güvenilir, teyit edilebilir nitelikte, ön yargıdan uzak hukuken denetlenebilen bilgiye dayalı olmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; dava konusu işlemin yasal dayanağı olan 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin A-8 bendinde yer alan Devlet memurluğuna alımlarda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması gerektiğine ilişkin düzenlemenin, Anayasa Mahkemesinin 24.07.2019 tarih ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı kararı ile iptal edilmesi nedeniyle, davacının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı, istinaf istemine konu Mahkeme kararının da sonucu itibarıyla yerinde olduğu öte yandan, davacının 657 sayılı Kanunun 48. maddesinde sayılan diğer şartları taşıyıp taşımadığı hususunun davalı idarece her zaman değerlendirileceği ve bu değerlendirme sonucunda yapılacak tespitler doğrultusunda yeniden işlem tesis edebileceği gerekçesiyle davalı idarenin istinaf başvurusunun bu gerekçeyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Güvenlik soruşturması sonucu tesis edilen davacının atanmasının uygun bulunmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun’un 46. maddesine göre temyiz yolu açık olmayan “kesin” kararlardan olduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE
MADDİ OLAY:
Dava; davacının, … Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Yeni Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı doktor öğretim üyesi kadrosuna atanma istemiyle yaptığı başvuru üzerine 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi uyarınca yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu atanmasının uygun görülmemesine ilişkin Rektörlüğün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın ”Anayasa Mahkemesinin kararları” başlığını taşıyan 153. maddesinde, ”Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.
Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.
Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.
İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun (…) teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
İptal kararları geriye yürümez.
Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.” kuralı yer almıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ”Genel ve özel şartlar” başlığını taşıyan 48. maddesinde, Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartlar düzenlenmiştir. 676 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 74. maddesiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendine eklenen (8) numaralı alt bentte; ”Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak” genel şartına yer verilmişse de; bu düzenleme Anayasa Mahkemesinin 29.11.2019 tarih ve 30963 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 24.07.2019 tarih ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa Mahkemesi’nin 22.01.1990 tarih ve 20410 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 12.12.1989 tarih ve E:1989/11, K:1989/48 sayılı kararında; ”Türk Anayasal sisteminde, “Devlete güven” ilkesini sarsmamak ve ayrıca devlet yaşamında bir karmaşaya neden olmamak için iptal kararlarının geriye yürümezliği kuralı kabul edilmiştir. Böylece hukuksal ve nesnel alanda etkilerini göstermiş, sonuçlarını doğurmuş bulunan durumların, iptal kararlarının yürürlüğe gireceği güne kadarki dönem için geçerli sayılması sağlanmıştır.” ifadeleri yer almıştır.
Her ne kadar, 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi, Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş ise de; dava konusu işlemin tesis edildiği 18.05.2018 tarihi itibarıyla yürürlükte olduğu ve bu düzenleme uyarınca davacı hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapıldığı görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği ilkesi gereği, işin esasına girilerek değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Olayda; davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu, davacı ile ilgili herhangi bir olumsuz durumun tespit edilmediği, babasının İBDA/C örgüt mensubu olduğu, örgütün medya yapılanmasında yer aldığı belirtilmiştir.
Bu durumda; davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda, davacı ile ilgili herhangi bir olumsuz durumun tespit edilmediği, babası hakkındaki bilgilerin tek başına davacı hakkındaki güvenlik soruşturmasının olumsuz olduğu sonucunu doğurmayacağından, atamasının yapılmamasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, İstinaf Mahkemesi kararının sonucu itibarıyla hukuka uygun olduğu anlaşılmıştır.
Nitekim, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş olması, davacının doğrudan doktor öğretim üyesi kadrosuna atanması sonucunu doğurmayacağı açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda aktarılan GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. 2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 06/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.