Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/3617 E.  ,  2023/1670 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3617
Karar No : 2023/1670

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı araştırma görevlisi kadrosuna atamasının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi uyarınca uygun bulunmamasına ilişkin Rektörlüğün … tarih ve E… sayılı işleminin iptali ve yoksun kaldığı öne sürülen parasal haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; görevin önem ve özelliği dikkate alındığında, davacı hakkında yapılan arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması sonucunda takdir yetkisine dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemin dayandığı gerekçelerin hukuken kabul edilebilir nitelikte olduğu, hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; dava konusu işlemin yasal dayanağı olan 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin A-8 bendinde yer alan Devlet memurluğuna alımlarda güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması gerektiğine ilişkin düzenlemenin, Anayasa Mahkemesi’nin 24.07.2019 tarih ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı kararı ile iptal edilmesi nedeniyle, davacının güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlandığından bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık, Mahkeme kararında isabet görülmediği; hukuka aykırılığı saptanan dava konusu işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı tüm parasal ve özlük haklarının davanın açıldığı 03.07.2018 tarihinden başlamak kaydıyla, herbir ödemenin yapılması gerektiği tarihlerden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesinin Anayasa’nın 125. maddesinin gereği olduğu; davacının 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinde sayılan diğer şartları taşıyıp taşımadığının davalı idarece her zaman değerlendirileceği ve bu değerlendirme sonucunda yapılacak tespitler doğrultusunda yeniden işlem tesis edebileceği gerekçesiyle davacının istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesi’nin …tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline, bu işlem nedeniyle davacının yoksun kaldığı parasal ve özlük haklarının davanın açıldığı 03/07/2018 tarihinden başlamak kaydıyla, herbir ödemenin yapılması gerektiği tarihlerden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte hesaplanarak davacıya ödenmesine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu tesis edilen dava konusu işlemin hukuka, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, Anayasa Mahkemesi kararının gerekçesinin dava konusu işlemin doğrudan iptal edilmesi sonucunu doğurmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanun’un 46. maddesine göre temyiz yolu açık olmayan “kesin” kararlardan olduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin incelenmeksizin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava; davacının, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı araştırma görevlisi kadrosuna atamasının, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi uyarınca uygun bulunmamasına ilişkin Rektörlüğün … tarih ve E… sayılı işleminin iptali ve yoksun kaldığı öne sürülen parasal haklarının yasal faizi ile birlikte ödenmesine ve özlük haklarının iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın ”Anayasa Mahkemesinin kararları” başlığını taşıyan 153. maddesinde, ”Anayasa Mahkemesinin kararları kesindir. İptal kararları gerekçesi yazılmadan açıklanamaz.
Anayasa Mahkemesi bir kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesinin tamamını veya bir hükmünü iptal ederken, kanun koyucu gibi hareketle, yeni bir uygulamaya yol açacak biçimde hüküm tesis edemez.
Kanun, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez.
İptal kararının yürürlüğe girişinin ertelendiği durumlarda, Türkiye Büyük Millet Meclisi, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuki boşluğu dolduracak kanun (…) teklifini öncelikle görüşüp karara bağlar.
İptal kararları geriye yürümez.
Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede hemen yayımlanır ve yasama, yürütme ve yargı organlarını, idare makamlarını, gerçek ve tüzelkişileri bağlar.” kuralı yer almıştır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ”Genel ve özel şartlar” başlığını taşıyan 48. maddesinde, Devlet memurluğuna alınacaklarda aranacak genel ve özel şartlar düzenlenmiştir. 676 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 74. maddesiyle 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendine eklenen (8) numaralı alt bentte; ”Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmış olmak” genel şartına yer verilmişse de; bu düzenleme Anayasa Mahkemesinin 29.11.2019 tarih ve 30963 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 24.07.2019 tarih ve E:2018/73, K:2019/65 sayılı kararıyla iptal edilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa Mahkemesi’nin 22.01.1990 tarih ve 20410 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 12.12.1989 tarih ve E:1989/11, K:1989/48 sayılı kararında; ”Türk Anayasal sisteminde, “Devlete güven” ilkesini sarsmamak ve ayrıca devlet yaşamında bir karmaşaya neden olmamak için iptal kararlarının geriye yürümezliği kuralı kabul edilmiştir. Böylece hukuksal ve nesnel alanda etkilerini göstermiş, sonuçlarını doğurmuş bulunan durumların, iptal kararlarının yürürlüğe gireceği güne kadarki dönem için geçerli sayılması sağlanmıştır.” ifadeleri yer almıştır.
Her ne kadar, 657 sayılı Kanun’un 48. maddesinin 1. fıkrasının (A) bendinin (8) numaralı alt bendi, Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilmiş ise de; dava konusu işlemin tesis edildiği 07.05.2018 tarihi itibarıyla yürürlükte olduğu ve bu düzenleme uyarınca davacı hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapıldığı görüldüğünden, Anayasa Mahkemesi kararlarının geriye yürümezliği ilkesi gereği, işin esasına girilerek değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Olayda; davacı hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucu, anne ve babasının Bank Asyada hesabına rastlanıldığı, annesinin KHK ile kapatılan dernek üyeliğinin bulduğu, kardeşinin FETÖ/PYD nedeniyle kapatılan eğitim kurumunda kaydına rastlanıldığı ifade edilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümü için Bölge İdare Mahkemesince, 2577 sayılı Kanun’un 20. maddesinde yer alan re’sen araştırma ilkesi uyarınca, davacı hakkında terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara iltisakı yahut irtibatı olduğu yönünde değerlendirme yapılmasına dayanak teşkil eden hususların bulunup bulunmadığının somut olarak ortaya konulması, tespitlerin irtibat ve iltisak noktasında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu çerçevede, … Fonundan ve … Kurumu’ndan (…); davacının, müflis … Bankası AŞ’de katılım ya da cari hesabının bulunup bulunmadığının sorularak var ise ilgili belge ve raporların (şahıs, hesap no, hesap açılma tarihi, işlem tarihleri, işlemlerin mahiyeti, tutarı yer alacak şekilde); Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan; davacının FETÖ/PDY terör örgütü ile bağlantısı bulunduğu gerekçesiyle Kanun Hükmünde Kararname ile kapatılan şirkette çalışma kaydının bulunup bulunmadığının, çalışma kaydı bulunuyor ise hangi tarihlerde çalıştığının sorularak, konu ile ilgili bilgi belgelerin, Dernekler Dairesi Başkanlığı’ndan davacının KHK ile kapatılan derneklerde üyelik kaydının bulunup bulunmadığının, bulunuyor ise hangi tarihlerde bulunduğunun sorularak konu ile ilgili bilgi belgelerin temin edilmesi gerekmektedir.
Bu bağlamda; 2577 sayılı Kanun’un 20. maddesinde yer alan re’sen araştırma ilkesi sonucu edinilen, dava konusu işleme dayanak olan bilgi ve belgelerin dikkate alınması suretiyle davacının terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara iltisakı yahut irtibatının bulunup bulunmadığının değerlendirilmesi gerekirken, bu yönde inceleme ve araştırma yapılmaksızın verilen kararda hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 06/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.