Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/3278 E.  ,  2023/1076 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/3278
Karar No : 2023/1076

DAVACI : … Genel Müdürlüğü
VEKİLLERİ : Av. … , Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan 04/02/2020 tarihli 2020/3 (UHDGM) sayılı Genelgenin “Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin 1., 2. ve 3. maddelerinin, “Ortak ve Diğer Hükümler” başlıklı bölümünün (c) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 9. maddesinde ulaşım hizmetlerinin gerçekleştirme yetki ve görevinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu, aynı kanunun 26. maddesinde de söz konusu alanlarda işletme hakkının belediye şirketlerine devredilebileceğinin hüküm altına alındığı, söz konusu kanuna istinaden … tarih ve … Sayılı UKOME Kararı ile gerekli işlemler yapılarak 01.03.2007 tarihinden itibaren Esenboğa Havaalanı ile yerleşim merkezi arasında EGO Otobüs seferleri düzenlediği, 442 Esenboğa-Havaalanı-AŞTİ-Kızılay hattının işletilmesinin devredilmesi kararı üzerine söz konusu karara istinaden; Ankara Büyükşehir Belediye Meclisince … tarih ve … sayılı karar ile anılan hattın işletilmesinin 10 yıl süre ile … İns. San. Tic. Ltd. Sti.’ne (BELKO) devredilmesine; UKOME Genel Kurulunca da Esenboğa Havaalanından şehir merkezine 442 nolu Esenboğa Havaalanı-AŞTİ-Kızılay hattının özel statüdeki araçlarla yapılmasına karar verilmiş olduğu ve halen söz konusu hatta 28 araç ile Ankara halkına hizmet verildiği,
Dava konusu havayolu karayolu kombinasyonu ile yapılan yolcu taşıma işinin, bu konuda talepte bulunan ve adlarına [B1] veya [D1] yetki belgesi düzenlenen gerçek veya tüzel kişilere devredildiği, söz konusu düzenleme ile Havayolu karayolu kombinasyonu ile yapılan yolcu taşıma işine ilişkin Büyükşehir Belediyelerinde (UKOME) bulunan yetkinin kaldırılarak, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına devredildiği, açıkça kanunla verilen büyükşehir belediyelerinin yetkisinin genelge ile gasp edildiği, Bakanlıkça düzenlenen [B1] veya [D1] yetki belgeleri ile Büyükşehir Belediyeleri sınırları içerisinde Havaalanı yolcu taşımacılığı yapılabilmesinin önünün açıldığı,
Büyükşehir Belediyelerinin, gerek ulaşım hizmetlerinin yürütülmesi gerek ulaşım güzergahlarının belirlenmesinde yetkili ve sorumlu makam olduğu, bu kapsamda ulaşım hizmetlerinin Belediye hiyerarşisi içinde veya denetiminde yetki verilecek kişi ve kuruluşlara yaptırılmasının gerektiği, 5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ve 5393 Sayılı Belediye Kanunu ile Belediyelere ulaştırma yetkisi verilmiş olduğundan söz konusu yetkinin Bakanlık tarafından çıkarılan genelge ile kaldırılması mümkün olmadığı gibi normlar hiyerarşisine de aykırı olduğu,
2020/3 sayılı genelge ile yapılan düzenleme nedeniyle halihazırda yapılan taşıma hizmetine ilişkin sözleşmenin feshi nedeniyle kamu zararına neden olunacağı gerekçesiyle dava konusu Genelgenin ilgili maddelerinin iptali istenilmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule yönelik olarak, davanın süresinde açılmadığı, davacıya yönelik herhangi bir idari işlem tesis edilmeden dava konusu Genelge maddelerinin iptali istemiyle dava açılmasında hukuken korunan bir menfaatinin bulunmadığı; esasa yönelik olarak, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinin üst hukuk normlarına uygunluğunu sağlamak üzere 03/11/2018 tarih ve 30584 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 28/08/2018 tarihli Yönetmeliğin değiştirilmesi üzerine değişiklik sonrası uygulamada karşılaşılan bazı sorunların gündeme gelmesi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, havalimanı yer hizmetlerinin ayrılmaz bir parçası olan havaalanları ile yerleşim yerleri arasında ulaşım hizmetinin yürütülme şekli ve esasları ile izinlerini belirleme hususunda Bakanlığın esas yetkili olduğu, havalimanı yolcu taşıma hizmetinin sadece karayolu ile yapılamayacağı, raylı sistemler de dahil olmak üzere alternatif ulaşım yolları da öngörülerek ilgili mevzuat değişikliğinin yapıldığı, belediyenin ise sadece güzergah ve durak yeri belirleme yetkisi bulunduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu düzenlemenin yürürlükten kaldırılmış olması nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılan 04/02/2020 tarihli 2020/3 (UHDGM) sayılı Genelgenin “Yerleşim Yerleri Arasında Uçak + Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımaları” başlıklı bölümünün (a) bendinin 1., 2. ve 3. maddelerinin, “Ortak ve Diğer Hükümler” başlıklı bölümünün (c) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Dava konusu Genelge, aynı idare tarafından 20.08.2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırılmış,29.12.2020 tarihli 2020/14 sayılı Genelge ile de bir önceki tarihli Genelge yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu durumda, dava konusu Genelgenin yürürlükten kaldırılması, bu Genelgeye dayalı olarak herhangi bir bireysel işlemin de dava konusu edilmemiş olması karşısında iptal istemi hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinin uygun olacağı, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin usule yönelik itirazları kabul edilmeyerek işin esası incelendi.
MADDİ OLAY :
Davacı şirket tarafından, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Karayolu Düzenleme Genel Müdürlüğünün 17.12.2018 tarih ve 2018/16 sayılı Genelgesinin, 1. maddesinin (a) bendinde yer alan, 1. alt bendinde yer alan;
“1-Bakanlıkça adlarına (B1) veya (D1) yetki belgesi düzenlenen ve havalimanı işletmesici tarafından yer tahsisi yapılmış olan gerçek veya tüzel kişiler tarafından,
2- Bu genelgeler kapsamında diğer şartları sağlamaları kaydı ile Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) uyarınca A grubu Çalışma Ruhsatı alan özel hukuk tüzel kişileri
3- Havalimanı ulaşım kolaylıkları ve yolcu taşıma kapasitesi kapsamında taşıma yapılacak Havalimanında Bakanlıkça işletmeci görüşü alınarak yapılacak değerlendirme neticesinde, yine bakanlıkça izin verilenler tarafından,” hükmünün;
(4) Ortak ve Diğer Hükümler başlıklı bölümün (c) bendinde ki,
“(1) inci maddede belirtilen taşımalar Bakanlık iznine tabidir” hükmünün iptali için davanın açıldığı görülmektedir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Dava konusu Genelgenin 20.08.2020 tarih ve 2020/12 sayılı Genelge ile yürürlükten kaldırıldığı ve davanın konusuz kaldığı görülmüştür.
Bu itibarla; dava konusu Genelge yürürlükten kaldırıldığından karar tarihinde yürürlükte bulunmayan anılan düzenleme hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama gideri ile karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre duruşmasız işler için belirlenen … TL vekalet ücretinin dava açılmasına sebebiyet veren davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
3. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 09/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.