Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/2567 E.  ,  2023/1193 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/2567
Karar No : 2023/1193

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacılar tarafından, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-b maddesinin ihlalinden dolayı … plakalı minibüsün trafikten 30 gün men edilmesine ilişkin … tarih ve .. sayılı işlem ile araç sürücüsüne 2.018,00 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin …tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Taksi Çalışma Ruhsatnamesinin Ticari Taksi ve Taksi Dolmuş Yönergesi’nde, Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesinin ise Servis Araçları Yönergesi’nde düzenlendiği, söz konusu belgelerin farklı mevzuat hükümlerine tabi olduğunun görüldüğü, Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesiyle Taksi Çalışma Ruhsatnamesi’ne tabi bir taşımacılığın yapılamayacağı sonucuna ulaşıldığı, her ne kadar 10/11/2018 tarihli tutanak yolcu tarafından imzalanmamış olsa da, görevli polis memurlarınca düzenlenen içeriği itibariyle yeterli tutanakta, araçtaki yolcunun UBER sistemi üzerinden iletişime geçtiği araçla … Otelden, Kuruçeşmeye gittiği, yolculuk ücreti olarak da 20 TL ödeneceği hususunun kayıt altına alındığının açık olduğu, tutanaktaki beyanlar, dava dosyasındaki bilgi, belgeler ile mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu araç ile yapılan taşımacılığın Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesi kapsamında olmadığı, izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında Taksi Çalışma Ruhsatnamesi kapsamında yolcu taşıma faaliyeti olduğu, izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında yolcu taşınan aracın 2918 sayılı Kanunun Ek-2/3-b maddesi uyarınca trafikten men edilmesine ilişkin işlem ile araç sürücüsüne idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İşleme esas alınan tutanakta, aracın UBER denilen internet programı üzerinden çağrıldığı, araç içerisinde bulunan yolcunun … Otel’den Kuru Çeşme’ye gideceği bilgisine yer verildiği, ancak sözkonusu tutanağın sürücü ve/veya yolcuya imza ettirilmediği, ayrıca tutanakta yer alan hususların doğruluğunu ortaya koyan başkaca somut bilgi belgelerin sunulmadığının görüldüğü, uyuşmazlığa konu araçla, 2918 sayılı Kanunun Ek 2. maddesinin 3. fıkrasına aykırı bir şekilde belediye sınırları içerisinde izinsiz taşımacılık yapıldığı yönünde hukuken kabul edilebilir açık, kesin ve tereddüte yer bırakmayan somut bilgi belgeler olmadan tesis edilen işlemlerde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle davacıların istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesinin … tarihli E:…, K:… kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, tesis edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile araç sürücüsüne 2.018,00 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin işlem yönünden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-b maddesinin ihlalinden dolayı aracın trafikten 30 gün men edilmesine ilişkin işlem yönünden ise onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
10/11/2018 tarihinde yapılan denetimde dava konusu … plakalı araç ile alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında yolcu taşındığının tespit edildiği, bu tespit uyarınca dava konusu aracın 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek-2/3-b. maddesi uyarınca trafikten men edilmesine ilişkin işlem ile araç sürücüsüne idari para cezası verilmesine ilişkin işlemin tesis edildiği, bu işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlıklı Ek 2. maddesinde; “Araçlarını motorlu araç tescil belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerine 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanacağı, ayrıca, araç on beş gün süre ile trafikten menedileceği, 10/07/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ilgili belediyeden; a) Çalışma izni/ruhsatı almadan, b) Alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında, c) Alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışında belediye sınırları dâhilinde yolcu taşımak yasak olduğu, bu fıkranın (a) bendine uymayanlara 5.010 Türk lirası, (b) bendine uymayanlara 2.018 Türk lirası, (c) bendine uymayanlara 1.002 Türk lirası idari para cezası verileceği, fiilin işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde tekerrürü hâlinde, bu fıkrada yer alan idari para cezaları iki kat olarak uygulanacağı, işleteni veya sahibi, sürücüsünün kendisi olup olmadığına bakılmaksızın aracın bu maddenin üçüncü fıkrasına aykırı olarak kullanılmaması hususunda gerekli tedbirleri almak ve denetimini yapmakla yükümlü olduğu, araç, bu maddenin üçüncü fıkrasının; a) (a) bendinin ihlali hâlinde altmış gün, b) (b) bendinin ihlali hâlinde otuz gün, c) (c) bendinin ihlali hâlinde ise on beş gün süreyle trafikten menedileceği” hükümlerine yer verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun “Ulaşım hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde; büyükşehir içindeki karayolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla ulaşım koordinasyon merkezi (UKOME) kurulacağı ve bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı, büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun bu Kanun’a aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
5216 sayılı Kanun’un anılan hükmüne istinaden hazırlanan ve 15/06/2006 gün ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin 28/2. maddesinde, “Taksi, dolmuş, minibüs ve umumi servis araçları ile toplu taşım araçlarının tahsis süreleri, ticarî plâka sayıları ile bu plâkaların verilmesine ilişkin usûl, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir.” kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Araç sürücüsüne 2.018,00 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin işlem yönünden:
Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; belediye sınırları içinde ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapacak olan araçların güzergâh ile sayılarının UKOME tarafından tespit edileceği, UKOME tarafından bu hususta alınmış bir izin belgesi ile güzergâh belirleme kararı bulunmayan araçlarla, ticari yolcu taşımacılığı yapılmasının mümkün olmadığı, aksine davranışın 2918 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesinde belirtilen müeyyidelerin uygulanmasını gerektirdiği sonucuna varılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda her ne kadar, aracın trafik tescil belgesinde kullanım amacının “Yolcu Nakli-Ticari” olarak belirtilmiş ve davacı adına düzenlenen “Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanım Belgesi” mevcut olduğu anlaşılmakta ise de, taşımacı ile taşınan arasında ”D2 Yetki Belgesi Arızi Yolcu Taşıma Sözleşmesi”nin düzenlendiği, anılan sözleşmede taşınanın adı soyadı, taşıma güzergahı, yolcu sayısı ve taşıma ücretine yer verildiği, diğer taraftan 10/11/2018 tarihli tutanak yolcu ve sürücü tarafından imzalanmamış olsa da, görevli polis memurlarınca düzenlenen tutanakta, araçtaki yolcunun UBER sistemi üzerinden iletişime geçtiği araçla … Otelden, Kuruçeşmeye gittiği, yolculuk ücreti olarak da 20 TL ödeneceği hususunun kayıt altına alındığı, beyanı verenlerce yazılı ve imzalı beyan vermekten kaçınmış oldukları hususlarına yer verildiği, ayrıca trafik idari para cezasına ilişkin tutanakta sürücünün tutanağı imzalamadığına ilişkin ”imza etmedi” şeklinde şerhin bulunduğu, alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında belediye sınırları dahilinde yolcu yaşıma fiilinin sürücü tarafından gerçekleştirildiğine ilişkin ispata yeter bilgi ve belgenin bulunduğu anlaşılmaktadır.
Tutanaktaki beyanlar, taraflar arasında düzenlenen taşıma sözleşmesi, dava dosyasındaki bilgi, belgeler ile mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu araç ile yapılan taşımacılığın Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesi kapsamında olmadığı, taşımacılığın söz konusu belgeler kapsamında nitelenecek bir taşıma olmadığı ve izinsiz taksi taşımacılığı niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, … plakalı minibüsün İstanbul Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Dairesi Başkanlığı Toplu Ulaşım Hizmetleri Müdürlüğünce düzenlenen Turizm Servis Aracı Güzergah Kullanımı İzin Belgesi kapsamı dışında korsan olarak tabir edilen ticari amaçlı yolcu taşımacılığında kullanıldığı sabit olup, aracın tescil belgesindeki “Yolcu Nakli-Ticari” nitelik taşımasının anılan taşımacılığın korsan tabir edilen niteliğini değiştirmeyeceği, davacının sahip olduğu belgelerin işleme konu taşımacılık için yeterli görülmesinin mümkün olmadığı, işlenen fiil nedeniyle 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek-2/3. maddesi uyarınca araç sürücüsüne kesilen 2.018,00 TL tutarlı … tarih ve …sayılı işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki temyize konu İstanbul Bölge idare Mahkemesi kararında bu kısım yönünden hukuki isabet bulunmamaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-b maddesinin ihlalinden dolayı aracın trafikten 30 gün men edilmesine ilişkin işlem yönünden:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-b maddesinin ihlalinden dolayı … plakalı minibüsün trafikten 30 gün men edilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı işlem yönünden verilen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kısmen kabulüne,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-b maddesinin ihlalinden dolayı … plakalı minibüsün trafikten 30 gün men edilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı işlem yönünden ONANMASINA, araç sürücüsüne 2.018,00 TL tutarında idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem yönünden BOZULMASINA,
3. … tarih ve … sayılı işlem yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 14/03/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.