Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/2558 E.  ,  2023/1204 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/2558
Karar No : 2023/1204

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACILAR) : 1- …
2- … Dış Ticaret A.Ş.

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket adına kayıtlı … plaka sayılı aracın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3-(a) maddesi uyarınca … tarih ve … sayılı tutanak ile 60 gün süreyle trafikten men edilmesine ilişkin işlem ile araç sürücüsü diğer davacı adına …tarih ve … sayılı işlemle verilen 10.020,00 TL trafik para cezasının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu işlemlerin tesis edilmesine sebep olan olaya ilişkin dosyaya sunulan 10/03/2019 tarihli tutanakta beyanı bulunan yolcunun ve araç sürücüsü davacının, tutanakta imzasının ya da imzadan imtina ettiğine dair kaydın bulunmadığının görüldüğü, beyana dayalı kural ihlali tespiti ve idari yaptırım uygulanabilmesi için beyanı verenlerin onayının gerektiği, onayın kişilerin imzaları ile olacağı, birisinin beyanını tutanağa aktardığını söyleyen kamu görevlilerinin tutanağı imzalamalarının, iddiaların yazıya dökülmesinden ibaret olduğu ve ispata muhtaç olduğu, çünkü, kamu adına görev yapıldığı ve tespitte bulunulduğu, ilgili kişinin; hakkında isnad edilen eylemi kabul ettiğini gösteren imzasının bulunmadığı tutanak; bu haliyle kamu görevlilerinin iddialarının ortaya konulması, iddiaların aktarımına dair bir belge olduğu, tek başlarına maddi gerçekliğe ulaşmada esas alınmalarının, objektif değerlendirme ve adil bir sonuca ulaşmaya olanak tanımayacağı, iddiayı içeren, ancak; ispatı için beyanı verenlerin onaylarını gösteren imzalarının bulunmadığı tutanaktan hareketle tesis edilen dava konusu işlemlerde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka aykırı bulunarak işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka uygun bulunduğu, ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, tesis edilen işlemlerin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacılar tarafından savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kısmen kabulü ile araç sürücüsüne idari para cezası verilmesine ilişkin işlem yönünden Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-a maddesinin ihlalinden dolayı aracın trafikten 60 gün men edilmesine ilişkin işlem yönünden ise onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
10/03/2019 tarihinde, Sivil Trafik Amirliğine bağlı ekipler tarafından yapılan kontrollerde, davacı şirket adına kayıtlı … plakalı araçla ilgili belediyeden çalışma izin/ruhsatı almadan belediye sınırları dahilinde yolcu taşındığından bahisle 2918 sayılı Kanun’un Ek 2/3-a maddesi kapsamında 60 gün süre ile trafikten men edildiği, ayrıca davacıya 10.020,00-TL para cezası verildiği, söz konusu işlemlerin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun “Araçların tescil edildikleri amacın dışında kullanılması” başlıklı Ek 2. maddesinde; “Araçlarını motorlu araç tescil belgesinde gösterilen maksadın dışında kullananlar ile sürülmesine izin veren araç sahiplerine 1.002 Türk lirası idari para cezası uygulanacağı, ayrıca, araç on beş gün süre ile trafikten menedileceği, 10/07/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu kapsamında ilgili belediyeden; a) Çalışma izni/ruhsatı almadan, b) Alınan izin/ruhsatta belirtilen faaliyet konusu dışında, c) Alınan izin/ruhsatta belirtilen çalışma bölgesi/güzergâh dışında belediye sınırları dâhilinde yolcu taşımak yasak olduğu, bu fıkranın (a) bendine uymayanlara 5.010 Türk lirası, (b) bendine uymayanlara 2.018 Türk lirası, (c) bendine uymayanlara 1.002 Türk lirası idari para cezası verileceği, fiilin işlendiği tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde tekerrürü hâlinde, bu fıkrada yer alan idari para cezaları iki kat olarak uygulanacağı, işleteni veya sahibi, sürücüsünün kendisi olup olmadığına bakılmaksızın aracın bu maddenin üçüncü fıkrasına aykırı olarak kullanılmaması hususunda gerekli tedbirleri almak ve denetimini yapmakla yükümlü olduğu, araç, bu maddenin üçüncü fıkrasının; a) (a) bendinin ihlali hâlinde altmış gün, b) (b) bendinin ihlali hâlinde otuz gün, c) (c) bendinin ihlali hâlinde ise on beş gün süreyle trafikten menedileceği” hükümlerine yer verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun “Ulaşım hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde; büyükşehir içindeki karayolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla ulaşım koordinasyon merkezi (UKOME) kurulacağı ve bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dâhilinde il trafik komisyonunun yetkilerinin ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılacağı, büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun bu Kanun’a aykırı hükümlerinin uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
5216 sayılı Kanun’un anılan hükmüne istinaden hazırlanan ve 15/06/2006 gün ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin 28/2. maddesinde, “Taksi, dolmuş, minibüs ve umumi servis araçları ile toplu taşım araçlarının tahsis süreleri, ticarî plâka sayıları ile bu plâkaların verilmesine ilişkin usûl, esas ve devir ücretleri UKOME’ce tespit edilir.” kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Araç sürücüsü olan diğer davacı adına düzenlenen … tarih ve … sayılı işlem yönünden:
Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik maddeleri birlikte değerlendirildiğinde; belediye sınırları içinde ticari amaçla yolcu taşımacılığı yapacak olan araçların, güzergâh ile sayılarının UKOME tarafından tespit edileceği, UKOME tarafından bu hususta alınmış bir izin belgesi ile güzergâh belirleme kararı bulunmayan araçlarla, ticari yolcu taşımacılığı yapılmasının mümkün olmadığı, aksine davranışın 2918 sayılı Kanun’un Ek 2. maddesinde belirtilen müeyyidelerin uygulanmasını gerektirdiği sonucuna varılmaktadır.
Uyuşmazlık konusu olayda, aracın trafik tescil belgesinde kullanım amacının “Yolcu Nakli-Ticari” olarak belirtilmiş ve D2 yetki belgesinin mevcut olduğu anlaşılmakta ise de, 10/03/2019 tarihli görevli üç polis memuru tarafından düzenlenen tutanakta, yapılan denetimde … plaka sayılı araca 2918 sayılı Kanunun Ek-2/3-a maddesine istinaden ikinci kez cezai işlemin uygulandığının belirtildiği, sürücünün yolcuyu Esenyut’tan bir siteden aldığı, yolcuculuk ücreti olarak 150 TL.’nin belirlendiği, sözlü beyanın yazılı istendiği ancak sürücünün Tükçe bilmediğinden ötürü yazamadığı, yazıyı yazmış olsa bile araç sahibinin yazıyı yazıp imzalamama konusunda tembinin bulunduğunu beyan ettiği, Tuhim üzerinden yapılan sorguda yol güzergah belgesinin olmadığının tespit edildiği ve görevlilerce imzalandığı, ayrıca trafik idari para cezasına ilişkin tutanakta sürücünün tutanağı imzalamadığına ilişkin ”imza etmedi” şeklinde şerhin bulunduğu,alınan çalışma izni/ruhsatı kapsamında olmadığı ve belediye sınırları dahilinde yolcu yaşıma fiilinin sürücü tarafından gerçekleştirildiğine ilişkin ispata yeter bilgi ve belgenin bulunduğu anlaşılmaktadır.
Tutanaktaki beyanlar, dava dosyasındaki bilgi, belgeler ile mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, dava konusu araç ile yapılan taşımacılığın Belediyeden alınan çalışma izni/ruhsatı kapsamında olmadığı ve izinsiz taksi taşımacılığı niteliğinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, davacı şirket adına kayıtlı … plaka sayılı aracın korsan olarak tabir edilen ticari amaçlı yolcu taşımacılığında kullanıldığının sabit olduğu, aracın tescil belgesindeki “Yolcu Nakli-Ticari” nitelik taşıması ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından verilen SRC2 belgesine sahip olmasının da anılan taşımacılığın korsan olarak tabir edilen niteliğini değiştirmeyeceği, davacının sahip olduğu nitelik ve belgenin işleme konu taşımacılık için yeterli görülmesinin mümkün olmadığı, araç sürücüsüne 2918 sayılı Kanunun aynı maddesi kapsamında mükerreren ceza uygulandığı da gözününe alındığında, işlenen fiil nedeniyle 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek-2/3. maddesi uyarınca araç sürücüsü davacıya 10.020,00-TL trafik idari para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı işlem işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki Mahkeme kararınına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu İstanbul Bölge idare Mahkemesi kararında da bu kısım yönünden hukuki isabet bulunmamaktadır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-a maddesinin ihlalinden dolayı aracın trafikten 60 gün men edilmesine ilişkin işlem yönünden:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen kararın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun Ek 2/3-a maddesinin ihlalinden dolayı davacı şirket adına kayıtlı … plaka sayılı aracın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3-(a) maddesi uyarınca … tarih ve … sayılı tutanak ile 60 gün süreyle trafikten men edilmesine ilişkin işlem yönünden verilen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kısmen kabulüne,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, davacı şirket adına kayıtlı … plaka sayılı aracın, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun Ek 2/3-(a) maddesi uyarınca … tarih ve … sayılı tutanak ile 60 gün süreyle trafikten men edilmesine ilişkin işlemin yönünden ONANMASINA, araç sürücüsü olan diğer davacı adına düzenlenen … tarih ve … sayılı işlem yönünden BOZULMASINA,
3. … tarih ve … sayılı işlem yönünden yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 14/03/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.