Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/1987 E.  ,  2023/1937 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1987
Karar No : 2023/1937

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde 2547 sayılı Kanun’un 35.maddesi uyarınca ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak çalışan davacı tarafından, kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine dair … tarih ve … sayılı Rektörlük işleminin; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davaya konu davacının araştırma görevlisi kadrosundaki süresinin öğrencilikteki azami süreyi doldurduğu gerekçesiyle uzatılmamasına yönelik 6569 sayılı Kanun’un 32. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na eklenen Geçici 67. maddede yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.” hükmünün ÖYP, 2547 sayılı Kanun’un 50/d ve 35. maddeleri kapsamında araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29/07/2015 günlü, YÖK Yürütme Kurulu kararının, İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 26.04.2017 tarih ve YD İtiraz: 2017/231 sayılı kararı ile 2547 sayılı Geçici 67. maddesinde, düzenlemenin yürürlüğe girdiği 26/11/2014 tarihinde yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan tüm öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim sürelerinin dikkate alınmayacağı, bu tarihte araştırma görevlisi olan ya da olmayan öğrenciler arasında herhangi bir ayrıma gidilmediğinden, anılan Kanunun Geçici 67. maddesi hükmü doğrultusunda davacının azami süresinin hesaplanmasının gerektiği sonucuna varıldığından davacının durumunun bu kapsamda değerlendirilmesi gerekirken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Dava konusu işlemin hukuka ve mevzuata uygun tesis edildiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi uyarınca ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak çalışan davacı tarafından, kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine dair … tarih ve … sayılı Rektörlük işleminin; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte yürürlükte bulunan 2547 sayılı Kanun’un 3/p maddesinde; öğretim yardımcılarının; yükseköğretim kurumlarında, belirli süreler için görevlendirilen, araştırma görevlileri, uzman çeviriciler ve eğitim-öğretim planlamacıları olarak tanımlanmış aynı Kanun’un 50. maddesinde; “a. Lisans düzeyinde öğrenim gördükten sonra, yükseköğretim kurumlarında yüksek lisans, doktora ya da tıpta uzmanlık öğrenimi yapmak isteyenler, yükseköğretim kurumlarınca usulüne göre açılacak sınavla ve Üniversitelerarası Kurulca tespit edilecek esaslara göre seçilirler. b. Yükseköğretim kurumları, lisans üstü öğretim konusundaki istekleri karşılamak üzere gerekli planlamayı yapar ve önlemleri alır. d. Lisans üstü öğretim yapan öğrenciler, kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere öğretim yardımcılığı kadrolarından birine de atanabilirler.” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun 44. maddesinin (c) fıkrasında 19/11/2014 tarih ve 6569 sayılı Kanun’un 28. maddesiyle yapılan değişiklik ile, ”Öğrenciler, bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın öğrenim süresi iki yıl olan önlisans programlarını azami dört yıl, öğrenim süresi dört yıl olan lisans programlarını azami yedi yıl, öğrenim süresi beş yıl olan lisans programlarını azami sekiz yıl, öğrenim süresi altı yıl olan lisans programlarını azami dokuz yıl içinde tamamlamak zorundadırlar. Hazırlık eğitim süresi azami iki yıldır. Azami süreler içinde katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilmez. Ancak üniversite yetkili kurullarının kararı ve Yükseköğretim Kurulunun onayı ile dört yıl üst üste katkı payı veya öğrenim ücretinin ödenmemesi ile kayıt yenilenmemesi nedeniyle öğrencilerin ilişikleri kesilebilir. Yatay geçiş ve çift ana dal eğitiminin usul ve esasları ile azami öğrenim süreleri, lisansüstü eğitim usul ve esasları ile öğrenim süreleri Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan yönetmelikle belirlenir.” düzenlemesine, 6569 sayılı Kanun’un 32. maddesi ile 2547 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 67. madde ile; ”Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 1. fıkrasında ise “Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır.” düzenlemesi bulunmaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
26/11/2014 tarih ve 29187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6569 sayılı Kanun’un 32. maddesi ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’na eklenen Geçici 67. maddesinde yer alan “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanmasında, daha önceki öğrenim süreleri dikkate alınmaz.” hükmünün, halen ÖYP, 50/d ve 2547 sayılı Kanun’un 35. maddesi kapsamındaki araştırma görevlisi kadrolarında bulunanların lisansüstü eğitim sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına ilişkin 29/07/2015 tarihli Yükseköğretim Yürütme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davada; İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 26/04/2017 tarih ve 2017/231 YD İtiraz No’lu kararıyla anılan Yürütme Kurulu Kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verilmiş, anılan kararın yerine getirilmesi amacıyla Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun 29/07/2015 günlü kararının değiştirilerek, 2547 sayılı Kanunun Geçici 67. maddesinin, 2547 sayılı Kanunun 50. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendi kapsamında atanan araştırma görevlileri ile ÖYP kapsamında araştırma görevlisi kadrosunda bulunanların araştırma görevlisi kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanmamasına, bu kapsamda yer alan araştırma görevlilerinin lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında ise uygulanmasına karar verilmesine ilişkin Yükseköğretim Yürütme Kurulu’nun 10/10/2017 tarihli kararı verilmiş olup; bu kararın iptali istemiyle açılan davada Dairemizin 10/02/2021 tarihli ve E:2017/7164, K:2021/748 sayılı kararıyla davanın reddine karar verilmiştir.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile YÖK Yürütme Kurulu kararları ve anılan kararlar hakkında verilen yargı kararlarının birlikte değerlendirilmesi neticesinde; 2547 sayılı Kanun’un 50/d maddesi kapsamında, Tıpta Uzmanlık Sınavını kazanan öğrencilerle, yüksek lisans, sanatta yeterlilik ve doktora öğrencilerinin, öğrenim süreleri ile sınırlı olmak üzere araştırma görevlisi kadrosuna atanabileceği, Lisansüstü Öğrenim Görenlerden Öğretim Yardımcısı Kadrolarına Atanacakların Hak ve Yükümlülükleri ile Tıpta Uzmanlık Öğrencileri Hakkında Yönetmeliğin 10. maddesi gereği, 2547 sayılı Kanunun 50. maddesine göre öğretim yardımcılığı kadrolarına geçici olarak atanıp, yüksek lisans, doktora, sanatta yeterlik ve tıpta uzmanlık öğrenimlerini başarı ile tamamlayarak yüksek lisans, doktora veya sanatta yeterlik diploması veya tıpta uzmanlık belgesi alanların kadro ile ilişkilerinin kendiliğinden kesileceği, Yükseköğretim kurumlarında lisansüstü eğitim yapmak isteyenlerin, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi ve ÖYP kapsamında, araştırma görevlisi kadrosunda azami bulunma sürelerine ilişkin kurallar koyan düzenlemelerin, araştırma görevlisi kadrolarının amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenerek, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşıdığı, aksinin kabul edilmesi durumunun bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağı anlaşılmaktadır.
Ayrıca; araştırma görevlilerinin, kadrolarında azami bulunma süreleri ile lisansüstü eğitim nedeniyle öğrencilikte azami bulunma sürelerinin farklı şekilde değerlendirilmesi gerekmekte olup; 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesi ve ÖYP kapsamında atanan araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitim öğrencilik statülerinin hesaplanmasında Geçici 67. maddeden yararlanmalarını engelleyen ya da sınırlandıran bir düzenleme bulunmadığı da kabul edilmelidir.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 21/09/2011 tarihinden itibaren Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde 2547 sayılı Kanun’un 50/d maddesi uyarınca araştırma görevlisi iken 14/09/2012 tarihli Onay ile aynı Kanun’un 35.maddesi uyarınca lisansüstü eğitim yapmak üzere … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde görevlendirildiği, azami sürede eğitimini tamamlayamadığı gerekçesiyle 17/01/2019 tarihli işlemle davacının kadrosu ile ilişiğinin kesilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; 2547 sayılı Geçici 67. maddesinde, yükseköğretim kurumlarında kayıtlı olan öğrenciler bakımından azami sürelerin hesaplanması için öngörülen bir düzenleme olup, araştırma görevlisi kadrolarında azami bulunma sürelerinin hesaplanmasında uygulanması mümkün değildir. Dolayısıyla azami süre içinde doktora eğitimini tamamlayamayan davacının kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf isteminin reddine ilişkin temyize konu Bölge idare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4.Kesin olarak 11/04/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava, … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde 2547 sayılı Kanun’un 35.maddesi uyarınca ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak çalışan davacı tarafından, kadrosu ile ilişiğinin kesilmesine dair … tarih ve 380… sayılı Rektörlük işleminin; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
01/07/1996 tarih ve 22683 sayılı resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Mülga Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin “Süre” başlıklı 19. maddesinde doktora eğitimini tamamlama süresi sekiz yarı yıl olarak belirtilmiş, kredili derslerini başarıyla bitiren yeterlik sınavında başarılı bulunan ve tez önerisi kabul edilen, ancak tez çalışmasını Madde 19-a’da belirtildiği üzere sekiz yarıyıl sonuna kadar tamamlayamadığı için tez sınavına giremeyen bir öğrenciye, ilgili enstitü anabilim dalı başkanlığının önerisi ve Enstitü Yönetim Kurulu onayı ile tezini jüri önünde savunması için en fazla dört yarıyıl ek süre verilebileceği düzenlenmiştir.
Anılan maddede 06/02/2013 tarih ve 28551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmasına Dair Yönetmelik ile değişiklik yapılmış ve “Doktora programını tamamlama süresi yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl, lisans derecesi ile kabul edilenler için azami dokuz yıl olup, uygulamaya ilişkin düzenlemeler konusunda ilgili üniversite senatoları yetkilidir.” düzenlemesi getirilmiştir.
20.04.2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yükseköğretim Kurulu tarafından çıkarılan Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin “süre” başlıklı 17/(1) maddesinde “Doktora programı, bilimsel hazırlıkta geçen süre hariç tezli yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın sekiz yarıyıl olup azami tamamlama süresi on iki yarıyıl; lisans derecesi ile kabul edilenler için on yarıyıl olup azami tamamlama süresi on dört yarıyıldır.”, “geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 1.maddesinde ise; “(1) Bu Yönetmelikle getirilmiş hükümlerin uygulaması ve belirlenmiş süreler yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren başlar. …” düzenlemesi yer almaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacının 21/09/2011 tarihinden itibaren Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde 2547 sayılı Kanun’un 50/d maddesi uyarınca araştırma görevlisi iken 14/09/2012 tarihli Onay ile aynı Kanun’un 35.maddesi uyarınca lisansüstü eğitim yapmak üzere … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde görevlendirildiği, azami sürede eğitimini tamamlayamadığı gerekçesiyle 17/01/2019 tarihli işlemle davacının kadrosu ile ilişiğinin kesilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Somut uyuşmazlıkta; 17/10/2017 tarihinde … Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Anabilim Dalı bünyesinde doktora eğitim programına kaydını yaptıran davacı için Yönetmeliğe göre programı azami tamamlama süresinin belirlenmesi gerekmekte olup 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin geçici 1. maddesi uyarınca yönetmelikle belirlenmiş sürelerin yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihinden itibaren başlayacağı şeklindeki açık düzenleme nedeniyle doktora programına lisans derecesi ile kabul edilenler için programı azami tamamlama süresi on dört yarıyıl olduğu göz önünde bulundurularak ilişik kesilecek tarihin tespit edilmesi gerekmektedir.
Bu durumda; 20/04/2016 tarihli ve 29690 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yayımı tarihinde yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin geçici 1. maddesi göz önünde bulundurulmaksızın hesaplanan lisansüstü azami eğitim süresi esas alınmak suretiyle; başka bir ifade ile anılan Yönetmeliğin geçici 1.maddesi ve 17. maddesi uyarınca yürürlük tarihi olan 20/04/2016 tarihinden itibaren 14 yarıyıl olması gereken azami tamamlama süresi göz ardı edilerek tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı görüşüyle çoğunluk kararına katılmıyorum.