Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2020/1873 E.  ,  2022/8065 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2020/1873
Karar No : 2022/8065

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Elektrik Oto İnş. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Temsilen …)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kayseri İli, Talas İlçesi, … Mahallesi, … Sokak No:… adresinde bulunan, davacı şirkete ait … Öğrenci Evi’ isimli yerin kapatılmasına ilişkin Kayseri Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işleminin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; mevzuat hükümleri ile dava dosyasında yer alan bilgi ve belgelerin birlikte değerlendirilmesi neticesinde, … Öğrenci Evi’ isimli binada öğrenci barınma hizmeti verildiği hususunun sübuta erdiğinin somut delilerle ortaya konulduğu, söz konusu binanın dava konusu işlemin tesis edildiği 23/10/2018 tarihi itibariyle öğrenci barınma hizmeti vermesine ilişkin olarak yetkili Kurumlardan alınmış izin ve ruhsatının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutar ile kullanılmayan … TL yürütmenin durdurulması harcının davacıya Mahkeme tarafından iadesine,
4. Kesin olarak, 23/12/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Kayseri İli, Talas İlçesi, … Mahallesi, … Sokak No:… adresinde bulunan, davacı şirkete ait … Öğrenci Evi’ isimli yerin kapatılmasına ilişkin Kayseri Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğünün … tarih ve E… sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; davanın reddi yolundaki Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf kanun yolu başvurusunun reddi üzerine, anılan karar davacı tarafında temyiz edilmiştir.
5661 sayılı Yüksek Öğretim Öğrenci Yurtları ve Aşevleri Hakkındaki Kanuna Ek Kanun’un 1. maddesi’nde; gerçek ve tüzelkişiler tarafından yemekli ve yemeksiz öğrenci yurtları ve buna benzer kurumlar açılması ve işletilmesinin Milli Eğitim Bakanlığının iznine bağlı olduğu, Milli Eğitim Bakanlığı’nın bu gibi yurt ve kurumları tespit edeceği esaslara göre denetleyeceği düzenlendikten sonra anılan maddeye 694 sayılı KHK ile eklenen (h) bendinin Ek fıkrasında; ”Yurt ve benzeri kurumlar, ortaokul, ortaöğrenim ve yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermek amacıyla açılır ve bu Kanun ile 25/8/2011 tarihli ve 652 sayılı Millî Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesine göre işyeri açma ve çalışma ruhsatı alırlar. Öğrenim düzeyine göre barınma hizmeti verilecek öğrenciler ile bu hizmetin verilebileceği kurumlar ve bu hizmeti sunacak gerçek ve tüzel kişilerin nitelikleri yönetmelikle belirlenir. Her ne ad altında olursa olsun, öğrenci barınma hizmetlerine ilişkin faaliyetlerin ruhsatsız yürütülmesi halinde brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası uygulanır ve bu yerler valilikçe kapatılır.” hükmüne yer verilmiştir.
20.02.2017 tarih ve 2017/10090 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen ve 06.05.2017 tarih ve 30058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği’nin 1. maddesinde; bu Yönetmeliğin amacının; ortaokul, imam-hatip ortaokulu ve ortaöğretim kurumları ile yükseköğretim kurumlarında öğrenim gören öğrencilere öğrenim dönemlerinde barınma hizmetleri sunmak amacıyla gerçek ve tüzel kişiler tarafından öğrenci yurdu, öğrenci pansiyonu, öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo daireleri açılmasına, işletilmesine ve bunların denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu belirtildikten sonra, “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin uygulanmasında; (…) b) Barınma hizmeti: Öğrencilerin öğrenim dönemi boyunca konaklaması, beslenme ve sosyal ihtiyaçlarının karşılanması ve eğitim hazırlıklarını yapmasını sağlayıcı hizmetleri, g) Kurum: Bu Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren öğrenci yurdu, öğrenci pansiyonu, öğrenci apartları ve öğrenci stüdyo dairelerini, ı) Öğrenci apartları: Yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermek amacıyla açılmış, bağımsız girişi bulunan bir veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazın üzerinde tamamı kuruma ait birden fazla binadan oluşan ve bağımsız her dairesinde birden fazla odası bulunan kurumu, i) Öğrenci pansiyonu: Ortaöğretim kurumları ve yükseköğrenim öğrencileri için bağımsız bir bina veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazın üzerinde tamamı kuruma ait birden fazla binadan oluşan en az bir ay olmak üzere barınma hizmetlerinin sunulduğu kurumu, j) Öğrenci stüdyo daireleri: Yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti vermek amacıyla bir ana taşınmazın 23/6/1965 tarihli ve 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanununa göre bağımsız bölümlerinde öğrencilerin barındığı ve bazı hizmetlerin ortak sunulabildiği kurumu, k) Öğrenci yurdu: Bir binadan veya etrafı ihata duvarıyla çevrili ortak bir taşınmazın üzerinde tamamı kuruma ait birden fazla binadan oluşan, yatakhaneleri, ortak kullanım alanları bulunan ve toplu hizmetlerin sunulduğu kurumu (…) ifade eder.” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin 4. maddesinin 1. fıkrasında; kurumların, kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatlarının Bakanlık tarafından verileceği düzenlenmiş ve “Bakanlıkça ve valilikçe yapılacak işlemler” başlıklı 5. maddesinin 6. fıkrasında; “Kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmeden her ne ad altında olursa olsun öğrenci barınma hizmeti veren yerler ile öğrenci ibaresi kullanılarak faaliyet gösteren barınma yerleri açılamaz ve işletilemez. 14/7/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik uyarınca yetkili idareden otel, motel, pansiyon ve benzeri konaklama tesisi ruhsatı alarak bu Yönetmelik kapsamında öğrenci barınma hizmeti veren veya öğrenci yurdu, öğrenci pansiyonu, öğrenci apartları, öğrenci stüdyo daireleri gibi işletilen ya da tabelasında öğrenci ibaresi bulunduran yerlerin işyeri açma ve çalışma ruhsatları yetkili idare tarafından iptal edilir. Bu yerler, ruhsatı veren yetkili idarece işlem yapılmaması veya ruhsatlarının bulunmaması halinde 10/6/1949 tarihli ve 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu hükümleri uyarınca valilikçe kapatılır.” hükmüne; “Kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali ve idari para cezaları” başlıklı 42. maddesinin 4. fıkrasında; “Her ne ad altında olursa olsun öğrenci barınma hizmetlerine ilişkin faaliyetlerin, Kanunun 1 inci maddesinin dördüncü fıkrasında belirtilen ruhsat alınmadan yürütülmesi halinde aynı fıkrada belirtilen idari para cezası verilir ve bu yerler valilikçe kapatılır.” hükmüne; aynı maddenin 8. fıkrasında “İdari para cezaları, kurum açma iznini vermeye yetkili makam tarafından uygun görülmesi halinde verilir. Verilen idari para cezası gerçek kişi ise kurucuya; tüzel kişilik ise kurucu temsilcisine 11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanunu hükümlerine göre valilikçe tebliğ edilir. Kanunda belirtilen idari para cezaları, yetkili makam tarafından cezanın verildiği günde yürürlükte bulunan brüt asgari ücret üzerinden belirlenir. Verilen idari para cezaları e-Barınma modülüne işlenir ve aynı fiillerin tekrarının olup olmadığı bu modül üzerinden kontrol edilir.” hükmüne; “Kurumlara ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı Geçici 2. maddesinin 1. fıkrasında; “Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte Bakanlığa bağlı olarak faaliyette bulunan özel öğrenci yurtlarının işyeri açma ve çalışma ruhsatları, 26/8/2017 tarihine kadar başkaca bir işleme gerek kalmaksızın Bakanlıkça düzenlenir. Bakanlıkça ruhsat düzenlenmesi ile birlikte, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik hükümleri uyarınca yetkili idarelerce bu yurtlara verilmiş mevcut ruhsatlar iptal edilmiş sayılır.” aynı maddenin 5. fıkrasında ise; “6/5/2017 tarihinde İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen yetkili idareden otel, motel, pansiyon ve benzeri
konaklama tesisi ruhsatı aldığı halde öğrenci barındırma hizmeti veren öğrenci yurdu, öğrenci pansiyonu, öğrenci apartları veya öğrenci stüdyo daireleri gibi çalıştırılan yerler 1/9/2018 tarihine kadar depreme karşı dayanıklılık ve yangına karşı güvenlik önlemlerinin alındığına dair düzenlenen raporlar ve ek-1’de yer alan özel öğrenci barınma hizmetleri kurumu açacaklar için başvuru formu ile kurum açmak üzere il veya ilçe millî eğitim müdürlüğüne müracaat ederler. Gerçek kişi kurucularda lisans mezunu olma şartı aranmaksızın, müracaatı uygun görülenlere kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenir. Bu kurumlar, 1/8/2019 tarihine kadar binalarını bu Yönetmelikte belirlenen şartlara uygun hale getirirler. 1/10/2018 tarihine kadar bu fıkra hükümleri doğrultusunda kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı almayan yerler, 5442 sayılı Kanun hükümleri uyarınca valilikçe kapatılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Dava konusu işlem tarihi itibarıyla öğrencilere yönelik barınma hizmeti sunulmasına yönelik olarak öğrenci apartı öğrenci pansiyonu, öğrenci stüdyo dairesi ya da öğrenci yurdu şeklinde sunulan bütün barınma hizmetlerinin Milli Eğitim Bakanlığı’nın denetim ve gözetimi altında yapılması gerektiği açık olup; bu çerçevede anılan barınma hizmeti sunum şekilleriyle izinsiz ve ruhsatsız olarak hizmet sunumunun tespiti halinde ilgili yerlerin Valiliklerce kapatılması gerekmektedir.
“Öncelikle; 03/11/2004 tarihli ve 2004/8106 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Mülga Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği’nde, öğrencilere sunulan barınma hizmeti, faaliyet türü itibariyle sadece “öğrenci yurdu” şeklinde tanımlanmakta iken; işlem tarihinde yürürlükte olan Mülga 20/02/2017 tarih ve 2017/10090 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen ve 0605/017 tarih ve 30058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği’nde hizmet sunum şekilleri güncellenerek; “apart”, “pansiyon” ve “stüdyo daire” kiralamak suretiyle de barınma hizmeti sunulmasının mümkün olduğu belirtilmiştir.
Dolayısıyla; yukarıda belirtilen hizmet sunum şekillerinde, adında “öğrenci” ibaresinin bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, fiiliyatta öğrencilere yurt, pansiyon, apart veya stüdyo daire şeklinde bir taşınmazın veya bir taşınmasızın bir bölümünün kiralanması suretiyle barınma hizmeti sunulması; işlem tarihi itibariyle Milli Eğitim Bakanlığı’nın, karar tarihi itibariyle; ortaokul ve ortaöğrenim kurumları öğrencilerine barınma hizmeti sunan kurumlar açısından Milli Eğitim Bakanlığı; yükseköğrenim öğrencilerine barınma hizmeti sunan kurumlar açısından Gençlik ve Spor Bakanlığı’na bağlıdır.
Öte yandan; uyuşmazlığa konu, “izinsiz ve ruhsatsız öğrenci barınma hizmeti sunulmasına ilişkin faaliyet”, niteliği itibariyle, kayıt altına alınmadan, gerekli ruhsat ve izinler alınmadan yapıldığı için, bu çerçevede; izinsiz ve ruhsatsız barınma hizmeti sunan kurumların, tabelalarında; “öğrenci yurdu, öğrenci apartı, öğrenci evi, öğrenci pansiyonu” gibi ibarelerin bulunması veyahut da bu ibarelerin aranması, hayatın olağan akışına aykırılık teşkil eder.
Ayrıca; anılan yerlerde verilen hizmetin karşılığı alınan ücretin miktarı veyahut da hiç ücret alınmaması hususu, sunulan hizmetin niteliğini değiştirmemekte olup; asıl olanın, öğrencilere yönelik bir hizmetin ifası dolayısıyla -söz konusu ise işlem tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı’na başvurularak- gerekli izin ve ruhsatların alınıp alınmadığının tespitidir.
Yine, barınma hizmetinin sunum şekilleri itibariyle (öğrenci apartı öğrenci pansiyonu, öğrenci stüdyo dairesi ya da öğrenci yurdu) Mülga 20/02/2017 tarih ve 2017/10090 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilen ve 0605/017 tarih ve 30058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Özel Öğrenci Barınma Hizmetleri Yönetmeliği’nde yer alan tanımlarda; “ortak ve/veya toplu şekilde hizmet sunumuna” imkan sağlayan tanımlamanın, bütün kurum türlerinde yer almadığı; bu haliyle “ortak ve/veya toplu şekilde hizmet sunumunun” varlığının aranmasının zorunluluk olmadığı açıktır.
Bir başka deyişle; toplu hizmet sunumu ve ya ortak kullanım alanı bulunmaksızın da öğrenci barınma hizmeti sunulması mümkündür.
Yukarıda yer alan açıklamalardan da anlaşıldığı üzere; her ne ad altında olursa olsun, öğrenci barınma hizmetlerine ilişkin faaliyetlerin ruhsatsız yürütülmesi halinde brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası uygulanacağı ve bu yerlerin valilikçe kapatılacağı kuralı karşısında; uyuşmazlığın çözümüne yönelik olarak; somut olay bağlamında, izinsiz ve ruhsatsız barınma hizmeti sunumuna ilişkin faaliyet tespitinin, kesin ve somut delillerle ortaya konulması gerekmektedir.
Uyuşmazlıkta; izinsiz öğrenci barındırma faaliyetinde bulunan yerlerin denetlenmesi amacıyla kurulan denetim komisyonu tarafından … Öğrenci Evi’ isimli işyerinde 06/06/2018 günü yapılan denetim sonucunda düzenlenen tutanakta özetle; ” dairelerin öğrencilere kiraya verildiği, kira sözleşmesi yapıldığı, yemekhanesinin mevcut olmadığı, yurt mantığı ile faaliyet göstermediği, kimlik bildirim sisteminin yapılmadığı” hususlarının tespit edildiği, sonrasında Kayseri İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 21/06/2018 tarihli yazısı ile otel, motel, pansiyon ve benzeri konaklama tesisi ruhsatı olmadığı halde barınma dışında herhangi bir hizmet vermeyen, öğrencinin kendisi veya ailesi ile yıllık kira kontratı yapılarak öğrenci barındıran yerler hakkında nasıl işlem yapılacağı yönünde Milli Eğitim Bakanlığı’ndan görüş istenildiği, Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’nün 06/07/2018 tarih ve E.12972219 sayılı yazısı ile otel, motel, pansiyon ve benzeri konaklama tesisi ruhsatlı/ruhsatsız olarak kurumsal hizmet vererek öğrenci barındıran tüm yerlerin mevzuat kapsamında değerlendirilmesi yönünde görüş bildirildiği, bunun üzerine İl Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından müfettiş görevlendirilerek yapıtırılan inceleme neticesinde hazırlanan … tarih ve … sayılı raporda, davacı yerle ilgili olarak mahallinde 03/08/2018 tarihinde tutulan tutanakta, kurumda bir kaç öğrenci ve çalışan bayanların yatılı kaldığı, kurum görevlisi …’nin ifadesinden, kurumun adının … Apartmanı olarak değiştirilip şahıslara kiraya verileceği, daire olarak kiraya verileceğinin belirtildiği, söz konusu tutanağın kurum görevlisi … tarafından da imzalandığı, 20/09/2018 tarihinde tutulan tutanakta ise, sorumlu kimsenin bulunmadığı, kurum görevlisi …’nin kızı olduğunu söyleyen kişi tarafından, kurumun kız öğrenci yurdu olarak kullanıldığı,
annesinin kurum müdürü olduğu, kurumdaki odaların 1, 2 ve 3 er kişilik olduğunu belirttiği, kurumdan ayrıldıktan sonra kurum müdürü olduğu belirtilen …’ ye cep telefonundan ulaşılarak kız çocuklarının olduğu ve yurt arandığının belirtilmesi üzerine, grant otel olan yurtlarında kız öğrencilerin kaldığı, odaların 1 ve 2 kişilik olduğunun belirtildiği tespitlerine yer verildikten sonra kurumda öğrenci barınma hizmetlerine ilişkin faaliyetlerin ruhsatsız yürütüldüğü gerekçesiyle dava konusu işlem tesis edilmiştir.
Olayda; yukarıda ayrıntısına yer verilen 20/09/2018 tarihli tutanakta yer alan; uyuşmazlığa konu Kayseri İli, Talas İlçesi, … Mahallesi, … Sokak No:… adresinde bulunan davacı şirkete ait … Öğrenci Evi’ isimli yer ile kurum müdürü olduğu belirtilen …’nin “Grant otel olan yurtlarında kız öğrencilerin kaldığı” yolundaki beyanda yer alan “grant otelin” aynı adreste olup olmadığına ilişkin yeterli tespitin yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Yine; izinsiz ve ruhsatsız öğrenci barınma faaliyetinde bulunulduğu iddia edilen adresteki bağımsız bölümlerin kiraya verilmesine ilişkin kira kontratlarının da ayrı ayrı incelenerek kiracıların öğrenci olup olmadığının tespit edilmediği görülmektedir.
Yukarıda yer alan açıklamalar ışığında; dosyada, uyuşmazlığa konu adreste izinsiz ve ruhsatsız öğrenci barınma hizmeti sunulduğuna ilişkin 06/06/2018 ve 20/09/2018 tarihli tutanaklar ile … tarih ve … sayılı raporda yer alan tespitleri destekler yeterli bilgi belgenin bulunmadığı, bu haliyle; davalı idarece, anılan adreste izinsiz ve ruhsatsız öğrenci barınma faaliyetinde bulunulduğuna ilişkin tespitin, hiçbir tereddüte yer vermeyecek, kesin ve somut delillere ortaya konulamadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
Bu itibarla; davanın reddine ilişkin temyize konu Mahkeme kararına karşı yapılan istinaf kanun yolu başvurusunun reddi yolundaki Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.