Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/9277 E.  ,  2023/1620 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/9277
Karar No : 2023/1620

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Üniversitesi
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1- Davacının Adnan Menderes Ünversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı’nda başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin Adnan Menderes Üniversitesi’nin işlemi ile;
2- Bireysel işlemin dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve … gün ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde düzenlenen “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” ibaresinin iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Doğumla Türk vatandaşı olup, Türk vatandaşlığından çıkarılanların reşit olmayan çocuklarına verilen mavi kart sahibi olduğu, yeniden değerlendirme sonucuna göre kayıt hakkı kazanamadığının belirtildiği, işlemin getirilen %10 kontenjan sınırlamasından kaynaklandığı, kazanılmış hakkının ihlal edildiği, 25.07.2019 tarihli kararın kendisinden sonraki işlemlere uygulanması gerektiği, daha önce yabancı öğrenci kontenjanının toplam öğrenci sayısının %50 si ile sınırlandırıldığı, söz konusu dayanak karar ile bazı bölümlerde sınırsız yabancı öğrenci kontenjanı mevcutken tıp fakültesine sınır getirilmesinin aynı durumda bulunanlar arasında eşitsizlik yarattığı ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARELERİN SAVUNMALARI :
… BAŞKANLIĞI’NIN SAVUNMASI : Yükseköğretim Kurumları Sınavına (YKS) mavi kart sahipleri ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan TC uyruklu adayların başvurduğu, yükseköğretim programlarına yerleşme hakkı kazanmaları durumunda kontenjanlara herhangi bir ek şart aranmaksızın yerleştirildikleri, bu adayların hem Türk vatandaşları gibi üniversite sınavına girerek bir programa yerleşme, hem de yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile istedikleri programa yerleşme hakkına sahip oldukları, bu haliyle kendilerine çift imkan tanındığı, yabancı öğrenci kontenjanı uygulaması ile rağbet görmeyen programların yabancı öğrenci marifetiyle değerlendirilmesinin hedeflendiği, yabancı uyruklu öğrencilerin eğitimlerini tamamladıklarında ülkelerine dönecek olmaları sebebiyle ülkemiz istihdamı açısından sorun oluşturmadıkları, davacının, Türk vatandaşı olması dolayısıyla mezun olduğunda ortaöğretimin tamamını Türkiye’de okumuş ve başarı sıralamasına girerek YKS ile yerleşen adaylarla aynı haklara sahip olacağı, kontenjan sınırlamasının getirilmesi ile ortaöğretimin tamamını Türkiye’de okumuş adaylar aleyhine oluşan durumun engellenmek istendiği, kontenjan sınırı kaldırıldığı takdirde asıl mağdur olacak kesimin bu kesim olduğu, YKS’nda bütün adaylar için başarı sırasının tıp fakültesi için 50 bin, hukuk için 125 bin, öğretmenlik programları için 300 bin olduğu, dolayısıyla bir sınırlamanın ortaöğretimin tamamını Türkiyede okuyan adaylar için de mevcut olduğu, adayların tercih istatistikleri incelendiğinde en çok tercih edilen bölümlerin tıp, hukuk, diş hekimliği ve öğretmenlik bölümleri olduğu, 2019 YKS’nda yerleşen adaylara bakıldığında tıp fakültesine 19.700, diş hekimliğine 29.633, hukuk fakültesine 59.014 başarı sırası ile en son öğrencinin yerleştirildiği, yurt dışından öğrenci kabulünde ise YKS’ndaki gibi bir başarı sırası aranmadığından ulusal veya uluslararası sınavlar ile lise diploma mezuniyet notu gibi kriterlerle başvuran ortaöğretimini yurtdışında tamamlayan TC uyruklu veya mavi kartlı adayların, YKS ile yerleşme hakkı elde edemedikleri programlara yerleştiği, kurumlarının, yabancı öğrencilerin kendi ülkelerine dönecek olması nedeniyle üniversitelerin kriterlerine müdahale etmek istemediği, ancak bahse konu Türk asıllı öğrencilerin Türkiye’de meslek icra etme yetkisine sahip oldukları, tıp fakültesi, diş hekimliği fakültesi, hukuk ve öğretmenlik programlarında istihdam olanakları düşünülerek kontenjan kısıtı ve azaltmasına gidildiği, kazanılmış hak için kesin kayıt işlemlerinin yapılması gerektiği, davacının bu şartı sağlamadığı, düzenlemenin 2547 sayılı Kanun uyarınca verilen yetkiye dayanılarak hazırlandığı, düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.
… ÜNİVERSİTESİ’NİN SAVUNMASI: Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın üniversite kontenjanlarını onaylamaması nedeniyle 19.07.2019 tarihinde yerleştirme sonuçlarının açıklanmasının ertelendiği, 25.07.2019 tarihli karardan sonra adaylardan tercihlerini güncellemelerinin istendiği, 22.08.2019 tarihinde açıklanan sonuçlara göre davacının hiç bir programa yerleşemediği, işlemlerin bağlı yetki kuralı ile tesis edildiği, ilgili YÖK kararının alındığı tarihte davacı için tamamlanmış bir işlemin söz konusu olmadığı, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Adnan Menderes Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin Sağlık Bilimleri Üniversitesi işleminin iptaline, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve… gün v… sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışında Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde düzenlenen “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” ibaresinin iptali istemi yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Adnan Menderes Üniversitesi Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavına giren davacı tarafından, kontenjan sınırlaması nedeniyle kayıt hakkı kazanmadığına ilişkin Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü işlemi ile dayanağı Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 25/07/2019 gün ve 54050 sayılı Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın (ii) maddesinde düzenlenen “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmamasına” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun, 45. maddesinde, yükseköğretime giriş ve yerleştirmenin nasıl yapılacağı düzenlenmiş olup,
(a) bendinde, yükseköğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme işlemlerinin imkân ve fırsat eşitliğini sağlayacak tedbirleri almak kaydıyla, Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen usul ve esaslara göre yapılacağı; (b) bendinde, yükseköğretim kurumlarına esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen merkezî sınavlarla girileceği belirtildikten sonra,
(f) bendinde, “Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.” hükmüne yer verilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve… tarih ve… sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, “Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı”, dava konusu (ii) bendinde ise, “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” düzenlemesi yer almaktadır.
Bu çerçevede; Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü İşlemi incelendiğinde;
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve… sayılı yazısı ile Üniversitelere bildirilen karar uyarınca Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu, davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair işlemin tesis edildiği anlaşılmakta ise de; … tarih ve…sayılı yazı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirimine ilişkin olup bu tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermemektedir
Bu itibarla, sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılması hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmadığından, Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü’nce yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu tesis edilen ve davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” ibaresi yönünden yapılan incelemede;
Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabulü kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte, Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, böylelikle yükseköğretim programına yerleştirilme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde; Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” yönündeki düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, bu kararın sonraki eğitim-öğretim yıllarında yapılacak sınavlarda uygulanmasına da bir engel bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve …sayılı yazısı yönünden davanın reddine, davacının kayıt hakkı kazanmadığına ilişkin Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü işlemi yönünden istemin kabulüyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Genel Kurulu’nun, 04/07/2019 gün ve 2019.9.431 sayılı Karar’nın (ii) maddesi ile; “Hukuk, Tıp, Diş Hekimliği ve Öğretmenlik programlarına mahsus olmak üzere, Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar uyarınca yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarına başvurma imkanı bulunan adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmamasına” karar verilmiş, bu düzenleme … gün ve… sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirmiştir.
Anılan karar uyarınca Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan yerleştirme işlemi yeniden değerlendirilmiş, 22/08/2019 tarihinde açıklanan sonuçlara göre davacı kontenjan dışında kalmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasa’nın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti’nin nitelikleri olarak belirtilen hukuk devletinin temel ilkeleri arasında “hukuki güvenlik” ve “belirlilik” ilkeleri yer almaktadır. Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde Devlete güven duyabilmesini, Devletin de yaptığı düzenlemelerde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Hukuki güvenlik ve hukuki istikrar kişilerin gelecekle ilgili plan, düşünce ve kararlarında, var olan hukuk kurallarına güvenerek hareket etmelerinin hukuken korunmasına dayanak teşkil eder.
Anayasanın 124. maddesi gereği idarelerin, düzenleme yetkisine sahip olduğu alanlarda, eski hukuki durum çerçevesinde, hak kayıplarını önleyici düzenleme yapması da gerekmektedir. Bu sayede; hukuk devleti olmanın gereği olarak üstün kamu yararı ihlal edilmeden, kişilerin hukuki güvenliği korunmakla birlikte, idari istikrar da sağlanmaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Yükseköğretime giriş ve yerleştirme” başlıklı 45. maddesinin f bendinde, “Yabancı uyruklu öğrenciler ile ortaöğretimin tamamını yurt dışında tamamlayan öğrencilerin yükseköğretim kurumlarına kabul usul ve esasları Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenir. Uluslararası andlaşmalar gereği Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında burslu olarak öğrenim görecek yabancı uyruklu öğrencilerin yerleştirme işlemleri Yükseköğretim Kurulu tarafından yapılır.” hükmü düzenlenmiştir.
2019 Sağlık Bilimleri Üniversitesi Yurtdışından veya Yabancı Uyruklu Öğrenci Sınavı Kılavuzu’nun 11. maddesinde “Kesin kontenjanlar Yükseköğretim Kurulu’nun onayından sonra ilan edilir.” düzenlemesi kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının (YÖK) 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” ibaresinin incelenmesi;
2547 sayılı Kanunun 45. maddesinin yukarıda yer verilen hükmü ile verilen yetki çerçevesinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (i) bendinde, “Yükseköğretim kurumları tarafından önerilen ve Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen yurtdışından öğrenci kabul kontenjanlarında yer alan Öğretmenlik, Hukuk, Tıp ve Diş Hekimliği programlarına da öğrenci kontenjanı belirlenmesinin devamı”na, (ii) bendinde ise, “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması”na karar verilmiş, bu düzenleme … tarih ve … sayılı karar ile tüm üniversitelere bildirilmiştir.
Dava konusu düzenlemenin kapsadığı öğrenci grubunun, bu düzenleme vasıtasıyla yurt dışından öğrenci kabul kontenjanları ile tercih edilen programa yerleşme hakkına sahip olmakla birlikte Türk vatandaşları gibi yükseköğretim kurumları sınavına girerek bir programa yerleştirilmelerinin de mümkün olduğu, bu haliyle bir yükseköğretim programına yerleşme konusunda diğer öğrencilere göre çift imkana sahip oldukları, bunun yanında kontenjan sınırlaması getirilen alanların yükseköğretim kurumları sınavında yüksek puanlar ve başarı yüzdesi gerektiren alanlar olduğu, sadece yükseköğretim sınavı ile bu alanlara yerleştirilme imkanı bulunan öğrencilerin de bu yönden diğer bir sınırlama ve yarışma ile karşı karşıya oldukları değerlendirildiğinde, Kanun ile verilen yetki çerçevesinde tesis edilen dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı, bu kararın sonraki eğitim-öğretim yıllarında yapılacak sınavlarda uygulanmasına da bir engel bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, düzenlemenin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davanın bu kısım yönünden reddi gerektiği anlaşılmaktadır.
Davacının Adnan Menderes Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin işlemin incelenmesi;
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 04/07/2019 tarihli toplantısı ile kabul edilen ve… tarih ve… sayılı yazısı ile Üniversitelere bildirilen karar uyarınca Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektörlüğü tarafından, Adnan Menderes Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavı sonucu yapılan davacının yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu, davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair işlemin tesis edildiği anlaşılmaktadır.
… tarih ve … sayılı yazı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında alınan kararın üniversitelere bildirildiği, anılan tarihten önce yapılmış ve sonucu alınmış bir sınavda uygulanacağına ilişkin bir talimat içermediği, davacı gibi yerleştirme işlemi yapılanlara ilişkin herhangi bir kuralın öngörülmediği görülmektedir.
Bu doğrultuda sınav sürecinin belirlenmesi, açıklanması ve buna göre işlemlerin yapılması sonrasında, söz konusu yazıya dayanılarak bu işlemlerin geçersiz kılınması ve yeniden değerlendirme yapılmasının hukuki güvenlik ve belirlilik ilkeleri ile bağdaşmadığı açık olup, Adnan Menderes Üniversitesi Rektörlüğü’nce yapılan yerleştirme işleminin yeniden değerlendirilmesi sonucu tesis edilen, davacının kayıt hakkını kazanamadığına dair işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının Adnan Menderes Üniversitesi Yabancı Öğrenci Sınavında başarılı olmasına rağmen kontenjan sınırlaması gerekçesiyle kayıt hakkını kazanamadığına ilişkin işlemin İPTALİNE,
2. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının 04/07/2019 tarihli toplantısında kabul edilen ve … tarih ve … sayılı yazısı ile üniversitelere bildirilen Yurtdışından Öğrenci Kabulüne İlişkin Esaslar’ın 2. maddesinin (c) fıkrasının (ii) bendinde yer alan “Bununla birlikte bu programlara mahsus olmak üzere bu adaylar için anılan alanlardaki kontenjanın %10’unun aşılmaması” ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin haklılık oranına göre yarısı olan … TL’sinin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan yarısı olan … TL’nin davalı idareler tarafından davacıya ödenmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
04/04/2023 tarihinde karar verildi.