Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2019/9233 E. , 2023/942 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/9233
Karar No : 2023/942
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 1416 sayılı kanun kapsamında burslu olarak yurtdışında doktora eğitimi görmeye hak kazanan ve bu kapsamda Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’ne yerleştirilen davacının, ABD’de bulunan Güney Karolina Üniversitesi’nden kabul almak üzere düzenlenen YLSY Kabul Belgesinin J-1 öğrenci vizesi almadığından bahisle onaylanmamasına ilişkin davalı idare işlemine yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; yeşil kartın sadece öğrenciliğe özel haklar sağlayan J-1 vizesinin sağladığı hakları sağlayıp sağlamadığına yönelik yeterli ve gerekli araştırma yapılmaksızın, diğer vize türlerine sahip bursiyerlerin öğrenimlerine dair ödemelerde ABD vergi düzenlemelerinden kaynaklı sıkıntılar yaşanmasının “muhtemel” olduğundan bahisle tesis olunan davaya konu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: 1416 sayılı Yasa kapsamında yurt dışında lisansüstü öğrenim görecek öğrencilerin alacağı eğitimle ilgili esasları belirleme hususunda idarenin takdir yetkisinin bulunduğu, bu kapsamda resmi burslu olarak gönderilen öğrencinin öğrencilik dışında çalışmasını önlemek ve gönderildiği ülkede iyi bir eğitim-öğrenim sonrasında yurda dönmek suretiyle ülkeye katkı sağlaması amacıyla J -1 vizesinin istenmesi hususunda kamu yararı bulunduğu, davacının yeşil kartı bulunması sebebiyle J-1 öğrenci vizesini temin etmek istememesi, dolayısıyla da söz konusu vizeyi temin etmeyen davacının şartları taşımaması karşısında, resmi burslu statüde yurt dışı doktora eğitimine gönderilmesinin onaylanmaması yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yöndeki Mahkeme Kararında ise hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle istinaf isteminin kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılmasına, davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : İşlemin haksız ve hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : İstemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, 1416 sayılı kanun kapsamında burslu olarak yurtdışında doktora eğitimi görmeye hak kazanan ve bu kapsamda Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’ne yerleştirilen davacının, ABD’de bulunan Güney Karolina Üniversitesi’nden kabul almak üzere düzenlenen YLSY Kabul Belgesinin J-1 öğrenci vizesi almadığından bahisle onaylanmamasına ilişkin davalı idare işlemine yapılan itirazın reddine ilişkin işlemin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
1416 sayılı Ecnebi memleketlere Gönderilecek Talebe hakkında Kanunun 1. maddesinde; “Umumi ve mülhak bütçe ile idare olunan Devlet devairi ve inhisar idarelerinin, vilayetlerin, şehremanetleri ile belediyelerin, ticaret odalarının ve mukavelenameleri mucibince talebe göndermeğe mecbur olan şirketlerin tahsil için ecnebi memleketlere gönderecekleri talebe bu kanun ahkamına tabidir.” hükmüne, 2. maddesinde; “Birinci maddede sayılan makamlar tarafından ecnebi memleketlere gönderilecek talebe Maarif Vekaletince yazılı ve sözlü sınav ile seçilir.
Bu makamlar göndermek istedikleri talebenin adedini, ihtisas zümresini ve bu talebede aradıkları evsafı ve okutmak istedikleri memleketleri ve takip etmesini arzu eyledikleri tahsil planının esaslı cihetlerini her sene Nisan nihayetine kadar Maarif Vekaletine bildirirler.
Maarif Vekaleti de o sene ecnebi memleketlere gönderilecek talebin evsafını, tahsil şartlarını alakadar tedris müesseselerine tebliğ ve gazetelerle ilan eder. ” hükmüne, 21. maddesinde; “Bu Kanun uyarınca mecburi hizmet karşılığı yurt dışına gönderilenler öğrenimlerini başarıyla tamamladıktan sonra mecburi hizmet yükümlülüklerini ifa etmek üzere, adlarına gönderildikleri kurumların ilgili kadrolarına atanır.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yeşil Kart (Green Card), ABD vatandaşı olmayan kişilerle onların eş ve 21 yaşın altındaki bekar çoçuklarına; Amerika Birleşik Devletleri’nde ömür boyu oturma ve çalışma izni veren resmi belgedir. Yeşil Kart (Green Card), Türk vatandaşlığını devam ettirmekle birlikte, Amerikan vatandaşlık haklarının bir çoğuna sahip olunmasını sağlar. Amerika J-1 vizesi ise, Türkiye ile ABD arasında akdedilen bir anlaşma ile Türk Hükümeti adına ABD’ye gelen kişilere verilen, Amerika’da değişim ve staj programına katılım olanağı tanıyan göçmen olmayan bir vize türüdür.
Dosyanın incelenmesinden, davacının … Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak görev yapmakta iken 2014 yılı YLSY Programı çerçevesinde yurtdışı eğitim bursu almaya hak kazandığı ve ABD’de bulunan Güney Karolina Üniversitesi’nde eğitim alması amacıyla gerekli planlamaların yapıldığı, bu kapsamda Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi’ne yerleştirildiği ve gerekli yüklenme ve kefalet senetlerinin düzenlendiği, ABD’de bulunan adı geçen üniversiteden kabul aldığı, YLSY Kabul Belgesinin J-1 öğrenci vizesi bulunmadığından bahisle davalı idarece onaylanmaması üzerine davacı tarafından ABD sınırları dahilinde bulunacak yabancılara verilen en geniş kapsamlı vize türü olan yeşil kartının (green card) bulunduğundan bahisle yapılan itirazın reddedildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Her ne kadar davalı idarece resmi burslu statüde öğrenim görmek üzere yurt dışına gönderilen öğrencilerin geri dönmesini teminen j-1 vizesinin istenildiği belirtilmekte ise de; davacı ile davalı idare arasında imzalanan 22/01/2015 tarihli kefalet senedinde, öğrenimi tamamladığı tarihten itibaren iki aylık süre içinde yurda dönerek görev talebinde bulunmadığı veya verilen görevi kabul etmediği, mecburi hizmeti tamamlamak için başvurmadığı veya atanmak için gerekli belgeleri hazırlamadığı takdirde sözleşmede belirtilen istenenleri ödemeyi taahhüt ettiği görülmekte olup, davalı idarece davacının sözleşmeye aykırı davranması durumunda düzenlenen yaptırımların uygulanacağı tabiidir.
Bununla birlikte, davacı tarafından yeşil kart’ın j-1 vizesi almaya engel bir durum olduğu iddia edilmekte olup; davalı idarece bu yönde bir araştırma yapılmadığı, yeşil kart’ın j-1 vizesinin sağladığı hakları sağlayıp sağlamadığının değerlendirilmediği açıktır.
Ayrıca, 1416 sayılı Kanun ve uygulama mevzuatında, yeşil kart sahibi olanların 1416 sayılı Kanun kapsamında yurtdışında lisansüstü eğitime başvuramayacaklarına veya j-1 vizesi olanların başvurabileceklerine ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 01/03/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY :
(X)- Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, temyiz dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
Bu nedenle, temyiz isteminin reddi ile Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.