Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2019/7913 E. , 2023/1206 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/7913
Karar No : 2023/1206
TEMYİZ EDEN (DAVALI): … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI): …
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Sakarya ilinde servis taşımacılığı yapan davacı tarafından 2016 yılında tahditli (S) plaka uygulamasına geçirilmesi sırasında imtiyaz bedeli olarak alınan bedelin iadesi için Mahkemeye başvuranlara ilişkin Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin “İmtiyaz bedeli olarak alınan bedelin Mahkeme tarafından iadesi kararı verilen esnaflara iadesine, S plakalarının geri alınmasına, S plakaları alınanların tahdit uygulaması öncesindeki şartlarda çalışmalarının sürdürülmesine” dair … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacıya tahsis edilen taşıt yönünden plaka tahsis ücreti olarak alınan bedelin Mahkemece hukuka aykırı görülerek kaldırılması karşısında davalı idarenin söz konusu Mahkeme kararının gereklerine göre işlem yapmasının zorunlu olduğu, farklı koşullara tabi bulunan servis plakası tahsisinin bahse konu yargı kararı gerekçe gösterilerek iptal edilmesine yönelik dava konusu işlemde davacı adına tahsisli bulunan … plakalı araç yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın dayandığı hukuki ve kanuni gerekçelerin Dairece de uygun bulunduğu, ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, davanın süresinde açılmadığı, … tarih ve … sayılı UKOME kararı ile servis araçları yönünden tahdit uygulaması getirildiği, söz konusu kararda plaka tahsis ücretinin belediye meclisince belirlenmesinin hüküm altına alındığı, ilgili ücretin belirlendiği, anılan UKOME kararına karşı açılan davanın reddedildiği, kararın temyiz incelemesi sonucu onandığı, davacıların plaka tahsis ücretinden muaf tutulmasının sebepsiz zenginleşme niteliğinde olduğu ve haksız kazanç sonucunu doğurduğu, dava konusu işlemin kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca davalının duruşma istemi yerinde görülmeyerek işin gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. 2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın Sakarya 2. İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 14/03/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY :
(X)- Dava, Sakarya ilinde servis taşımacılığı yapan davacı tarafından 2016 yılında tahditli (S) plaka uygulamasına geçirilmesi sırasında imtiyaz bedeli olarak alınan bedelin iadesi için Mahkemeye başvuranlara ilişkin Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin “İmtiyaz bedeli olarak alınan bedelin Mahkeme tarafından iadesi kararı verilen esnaflara iadesine, S plakalarının geri alınmasına, S plakaları alınanların tahdit uygulaması öncesindeki şartlarda çalışmalarının sürdürülmesine” dair … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
… İdare Mahkemesince davacıya tahsis edilen taşıt yönünden plaka tahsis ücreti olarak alınan bedelin Mahkemece hukuka aykırı görülerek kaldırılması karşısında davalı idarenin söz konusu Mahkeme kararının gereklerine göre işlem yapmasının zorunlu olduğu, farklı koşullara tabi bulunan servis plakası tahsisinin bahse konu yargı kararı gerekçe gösterilerek iptal edilmesine yönelik dava konusu işlemde davacı adına tahsisli bulunan … plakalı araç yönünden hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, davalı idare tarafından yapılan istinaf başvurusunun da, kararın dayandığı hukuki ve kanuni gerekçelerin uygun bulunduğu belirtilerek istinaf başvurusunun reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Dava dosyasının incelenmesinden, davacı adına kayıtlı bulunan … plakalı araca ilişkin olarak servis taşımacılığı için düzenlenen güzergah izin belgeleri nedeniyle davalı idarece tahsil olunan plaka tahsis ücretine karşı davacı tarafından … Vergi Mahkemesi’nin E:…, K:… sayılı dosyasında açılan davanın kabul edilerek plaka tahsis ücreti olarak tahsil edilen miktarın davacıya ödenmesine karar verildiği, söz konusu karara karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin E:…, K:… sayılı kararı ile kesin olarak red edildiği, Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanlığı Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile “imtiyaz bedeli olarak alınan ancak mahkemece iadesine karar verilen bedelin ilgililere ödenmesine, S plakalarının geri alınmasına, söz konusu araçların tahdit uygulaması öncesindeki şartlarda çalışmalarını sürdürmesine” karar verildiği, dava konusu uyuşmazlığın da davacıdan plaka tahsisi karşılığı tek seferlik alınan bedele ilişkin olmayıp, anılan kararda belirtilen S plaka tahsisinin geri alınması ve bu kapsamda S plakası alınanların tahdit uygulaması öncesindeki şartlarda çalışmalarının sürdürülmesine dair kararın iptaline ilişkin olduğu anlaşılmaktadır.
Mevzuatımızda; taksi, dolmuş, minibüs ve umum servis araçlarına verilecek ticari plakaların sayısı, verilme usul ve esasları belediyelerin denetim ve yönetiminde olup; dağıtımının da 2886 Devlet İhale Kanunu kapsamında ihale yoluyla yapılması gerekmektedir. Nitekim taşıma işlerinin 2886 sayılı Kanunun 2. maddesi kapsamında Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olduğu belirtilmektedir.
Belediyelerin kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirleme, durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etme ve işletme, işlettirme veya kiraya verme görevi ve tespit edilen bu yerlerde kim ya da kimlerin çalışması gerektiğine karar verme yetkisi bulunsa da buralarda kim ya da kimlerin çalışması gerektiğine ancak eşitlik, şeffaflık ve rekabet ilkeleri gözetilerek mer’i mevzuatta öngörülen usul ve esaslara göre ihale yöntemi ile karar verilmesi gerektiği, hiç kimseye imtiyaz ve ayrımcılık tanınamayacağı, Kanun önünde herkesin eşit olduğu, rekabet ilkesinin korunması gerektiği açıktır.
Davalı idare tarafından … tarih ve … sayılı UKOME kararı ile plaka tahdidi uygulamasına geçildiği, Belediye Meclisi tarafından da tesis edilen … tarih ve … sayılı kararı ile 2014 yılı öncesi servis taşımacılığı yaptığına ilişkin oda ve sicil kaydını, vergi kaydını ve servisçilik yaptığına dair muhtelif faturalar ile 31/12/2014 tarihinden önce tescilli araç ruhsat belgeleri ile Belediyece servis çalıştırılmasına izin verildiğini gösteren güzergah izin belgelerini ibraz edenlere 10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında belirtilen esaslar çerçevesinde isteyen ve başvuruda bulunarak belgeleri ibraz eden servisçilere (S) plaka verilmesine karar verildiği, ancak karar gereğince başvuruda bulunanlardan plaka tahsis ücreti alınmasına karar verildiği belirtilmektedir.
Her ne kadar 2577 sayılı Kanun uyarınca idarelerin yargı kararına uyarak işlem tesis etmeleri zorunlu ise de, verilen Vergi Mahkemesi kararının sadece bir defalık alınan ücrete yönelik olduğu, karar sonrasında ortaya çıkacak olan belirsizliğin davalı idarece nasıl giderileceği noktasında Mahkeme Kararında açık bir belirleme de olmadığından oluşan yeni durumun ihale mevzuatı dikkate alınarak doldurulması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Uyuşmazlıkta, plaka tahdidi uygulaması ile S plaka tahsis edilenler lehine bir durum oluştuğu, plaka değerlerinin yükseldiği, maddi olarak olarak getirisinin bulunduğu anlaşıldığından plaka tahsisinde tek seferlik alınan bedel yerine eşitlik, şeffaflık ve rekabet ilkeleri gözetilerek mer’i mevzuatta öngörülen usul ve esaslara göre ihale yöntemi ile karar verilerek plaka tahsisinin yapılması gerektiği anlaşılmakla; dava konusu işlemi, davalı idarenin Mahkeme kararının gereklerine göre işlem yapmasının zorunlu olduğu, farklı koşullara tabi bulunan servis plakası tahsisinin yargı kararı gerekçe gösterilerek iptal edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle iptal eden İdare Mahkemesi kararına yapılan istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi Kararını onayan Dairemiz kararına yukarıda belirtilen gerekçelerle katılmıyoruz.