Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2019/7267 E. , 2023/1614 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/7267
Karar No : 2023/1614
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … İl Özel İdaresi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … İnşaat San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …gün ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı vekili tarafından, Kırşehir İli, Kaman İlçesi, …Mahallesi …ada, … sayılı parselde sicil:…sayılı II(a) grubu (kalker) işletme ruhsatlı sahada bulunan müvekkili şirketin işyerinin 21.05.2018 tarihinde kapatılacağına ilişkin 15.05.2018 tarihli Kırşehir İl Özel İdaresi işleminin ve bu işlemin dayanağı olan Genel Sekreterlik Makamının …tarih ve E.…sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün …tarih ve E.…sayılı işlemi ile davacı şirkete ait kalker ocağı, kırma-eleme tesisi ve beton santrali işletmesinin bulunduğu S:…sayılı sahada, …ada, … parselin kadim mera olduğundan bahisle faaliyetlere müsaade edilmemesi yönünde karar alınmış ve bu işleme dayanılarak davacının iş yeriyle ilgili Kırşehir İl Özel İdaresi Genel Sekreterlik Makamının …tarih ve E.…sayılı Olur işlemi ve 21.05.2018 tarihinde iş yerinin kapatılacağına ilişkin 15.05.2018 tarihli tutanak işlemi düzenlenmiş ise de, söz konusu taşınmazın 13.07.2005 tarihinde mera vasfından çıkarılarak ham toprak olarak hazine adına tescil edildiği, bu bakımdan taşınmazın vasfının zaten mera niteliğinde olmadığı, işletme ruhsat alanının diğer kanunlara göre izne tabi alan haline gelmesi durumunda ilgili kanunların öngördüğü yükümlülüklerin yerine getirilmesi suretiyle kazanılmış haklar korunarak faaliyetlerin sürdürüleceği hususuna davalı idarece riayet edilmediği, ayrıca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün …tarih ve …sayılı Kırşehir İl Özel İdaresine gönderdiği işlemi ile …ada, … parselde bulunan S:…sayılı sahada 6592 sayılı Kanunla değişik 3213 sayılı Maden Kanununun 7.maddesinin 7.fıkrası gereğince faaliyetlere müsaade edilmesi yönünde karar alındığı, bu defa Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün kararı dayanak alınarak davalı idarece faaliyetin durdurulmasına yönelik olarak tesis edilen dava konusu işlemlerde sebep ve maksat unsurları bakımından hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, Maden İşleri Genel Müdürlüğünün yazısı ile dava konusu sahanın ve işletmenin kapatılması ve faaliyetlerinin durdurulması talebi üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği, yasal dayanaklar dikkate alınarak yapılan işlemin hukuka uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, şirketin işletme ruhsat ve iznini aldığı tarihte …ada … parsel sayılı taşınmazın tapuda Hazine adına kayıtlı olduğu, 2005 yılından bu yana mera vasfında olmayan ve mera vasfında kalmasında kamu yararı görülmeyen taşınmazın tekrar mera olarak tescil edilmesinde hukuki yarar bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Bölge idare mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, posta gideri avansından artan tutarın Mahkeme tarafından iadesine,
4. 2577 sayılı Kanunun 50. maddesi uyarınca onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de belirtilen Bölge İdare Mahkemesine gönderilmesini teminen dosyanın İdare Mahkemesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 04/04/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY :
(X)- Dava, davacı tarafından, Kırşehir İli, Kaman İlçesi, …Mahallesi, …ada, ,,, sayılı parselde sicil:…sayılı II(a) grubu kalker işletme ruhsatlı sahada bulunan şirketin madencilik faaliyetlerinin durdurulmasına ilişkin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün …tarih ve E.…sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
Mera Kanunu’nun “Tahsis Amacının Değiştirilmesi” başlıklı 14. maddesinin 1. fıkrasında “Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden; (…) Yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır.
” hükmü yer almaktadır.
Mera Yönetmeliği’nin “Tahsis amacının değiştirilmesi” başlıklı 8. maddesinin 1. fıkrasında “Mera, yaylak ve kışlak alanları ile umuma ait çayır, otlak ve kamu orta mallarının tahsis amacı; zaruri olan hallerde ilgili müdürlüğün Bakanlık İl Müdürlüğüne talebi, Komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, talep edilen alanın tamamının veya bir kısmının tahsis amacı valilikçe değiştirilebilir. Tahsis amacı değiştirilen alanların tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır.” hükmü, “Tahsis amacının değiştirilmesi süresinin sona ermesi” başlıklı (c) bendinde “Tahsis amacı değişikliği arama izinleri, işletme ruhsatı ile kamu yatırımı kapsamında tahsis amacı değişikliği sonunda verilen iznin iptali ve bir ay içerisinde yenilenmemesi, sözleşme süresinin dolması, hak sahibinin vazgeçmesi veya hak sahibinin taahhütname veya sözleşme, Kanun ve Yönetmelik hükümlerine uymadığının tespiti halinde Komisyonun uygun görüşü ile valilikçe iptal edilir. Ayrıca belirlenen yirmi yıllık ot geliri ve teminat altı ay içerisinde yatırılarak Hazine adına tescil gerçekleştirilir. Yirmi yıllık ot geliri ve teminat altı ay içerisinde yatırılmadığı takdirde söz konusu gelir güncelleştirilerek ek altı aylık süre verilir. Bu süre sonunda da yatırılmadığı takdirde tahsis amacı değişikliği iptal edilir. Tahsis amacı değişikliği talebine yönelik kullanılmayan yerlerle birlikte iki yıl içerisinde yatırım yapılmayan yerler özel sicile kaydedilir ve yirmi yıllık ot geliri özel gelir hesabına irat kaydedilir.” hükmü yer almaktadır.
Dosyanın incelenmesinden; Kırşehir İli, Kaman İlçesi, …Mahallesi sınırları dahilinde bulunan …ada … parselde kayıtlı taşınmazın 161,243 m2’lik kısmında davacı şirkete ait kalker ocağı, kırma- eleme ve hazır beton tesisinin bulunduğu, anılan taşınmazın evveli mera iken 22/04/2005 tarihli olur ile ağaçlandırma maksatlı tahsis amacı değiştirilerek hazine adına tescili yönündeki talebin uygun bulunduğu, taşınmazın, 13/07/2005 tarihinde niteliği ham toprak olarak Hazine adına tapuya tescil edildiği, …tarih ve …sayılı yazı ile Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisinin yapıldığı, tahsisi alınmış 875 Ha.’lık alanın 85 Ha.’lık kısmının ağaçlandırmaya uygun bulunduğu, sahanın taşlık ve kayalık olması ayrıca içerisinde taş ocaklarının olması nedenleri ile tahsisin kaldırılması için komisyon kurulması gerektiği hususunun Kırşehir Orman İşletme Müdürlüğüne bildirildiği, taşınmaza ilişkin olarak yapılan ihbar üzerine, konu İl Mera Komisyonunca değerlendirilerek parselin tahsis amacı değişikliğine uygun olarak kullanılmadığından bahisle söz konusu sahanın geri dönüşümünün yapılıp eski haline getirildikten sonra kalan kısımların meraya tescil edilmesi için yazılmasına ilişkin …tarih ve …sayılı kararın alındığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğünün, kadim mera olduğu belirtilen …ada … parselde bulunan sahada madencilik faaliyetlerinin durdurulması ilişkin işlemin tesis edilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı görülmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca tahsis amacı değişikliğinin valilikçe gerçekleştirileceği, aynı şekilde tahsis amacı değişikliğinin iptali, yenilenmemesi, süresinin dolması, vazgeçme veya sözleşme, taahhütname ya da mevzuat hükümlerine uyulmaması halinde de Komisyonun uygun görüşü ile valilikçe yapılacağı hükme bağlanmıştır.
Uyuşmazlıkta, taşınmazın evveli mera iken 22/04/2005 tarihli olur ile ağaçlandırma maksatlı tahsis amacı değiştirilerek hazine adına tescil edildiği, akabinde Çevre ve Orman Bakanlığına tahsisinin yapıldığı, …tarih ve …sayılı İl Mera Komisyonunca, parselin tahsis amacı değişikliğine uygun olarak kullanılmadığından bahisle söz konusu sahanın geri dönüşümünün yapılıp eski haline getirildikten sonra kalan kısımların meraya tescil edilmesi için yazılmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, anılan komisyon kararı uyarınca valilikçe tahsis amacı değişikliğinin iptal edilip edilmediği ve davacı tarafından tahsis amacı değişikliğine yönelik mevzuatta belirtilen şekilde başvuru yapılıp yapılmadığı hususunda yeterli araştırma yapılmadan verilen temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği görüşü ile aksi yönde oluşan çoğunluk kararına katılmıyorum.