Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/7051 E.  ,  2023/1611 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/7051
Karar No : 2023/1611

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi sınırları içerisinde bulunan ve davacının uhdesinde olan … sicil nolu maden sahası için 2014 yılı Devlet haklarına esas ocakbaşı satış fiyatının emsallerinden az olarak beyan edildiği ve bu suretle devlet haklarının eksik olarak ödendiği, 2015 yılı için beyan edilen Devlet hakkının da eksik ödenmiş olduğundan bahisle devlet haklarının ödenmesine ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemidir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı karar ile; Dava dosyası içerisinde yer alan tüm bilgi ve belgeler ile bilirkişi incelemesi neticesinde hazırlanılan bilirkişi raporunda yer verilen tespitler birlikte değerlendirilerek; 2014 yılı kömür ve kil üretimi için, davacının projede beyan ettiği yıllık üretim miktarının 10.000 ton olduğu, 2014 yılında ise üretimin 6.959,83 tonda kaldığı ve bu suretle Devlet hakkı payının projede belirtilen üretim miktarının %10’u üzerinden belirlenmesi gerektiği, buna göre, davacının 2014 yılı kömür (4.840,00-TL) ve kil (23.235,61-TL) madenleri için hesaplanan Devlet hakkı payının tamamını ödediği hususunun anlaşıldığı, dava konusu işlemin, 2014 yılı Devlet haklarına ilişkin kısmında hukuka uyarlık görülmediği, diğer yandan, söz konusu maden sahasında, 2015 yılında 80.739,05 ton kömür üretimi yapılarak beyan edilen yıllık üretim miktarının aşıldığı, bu nedenle Devlet hakkı payının Komisyon raporuna göre belirlenmesi gerektiği, buna göre, davacının 2015 yılı kömür madeni için Devlet haklarından 65.398,63-TL’lik Hazine Payını, 2015 yılı kil madeni için ise Devlet haklarından 60.509,00-TL’lik Hazine Payını ödemediği hususunun anlaşıldığı, dava konusu işlemin, 2015 yılı Devlet haklarına ilişkin kısmında hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin, 2014 yılı Devlet haklarına ilişkin kısmı yönünden iptaline, dava konusu işlemin, 2015 yılı Devlet haklarına ilişkin kısmı yönünden ise davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı karar ile; istinaf başvurusuna konu kararda kanunda sayılan kaldırma nedenlerinin bulunmadığı ve dilekçelerde ileri sürülen iddiaların da söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte olmadığı belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca tarafların istinaf başvurularının reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından; Maden İşleri Genel Müdürlüğünce, Kanun tarafından verilen denetim görevi gereğince emsal fiyatlar tespit edildiği, Mevzuat uyarınca maden ruhsatı sahiplerinin belirleyeceği ocak başı satış fiyatının emsal fiyattan az olamayacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, davalı idarenin belirlediği emsal bedellerin, beyan edilen kömür satış fiyatına göre fahiş olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı, Kırklareli İli, Pınarhisar İlçesi sınırları dahilinde bulunan … Sicil nolu ruhsat sahasında faaliyet göstermektedir.
Davalı idarece, davacı tarafından 2014 yılı Devlet hakkı payları kömür için 34,18-TL/Ton üzerinden, kil için 0,60-TL/Ton üzerinden hesaplanarak ödendiği tespit edilmiştir.
Dosyadaki bilgi ve belgelerin incelenmesinden, 2014 yılı ocak başı satış fiyatları için … tarih ve …sayılı olur ile Komisyon oluşturulduğu, Komisyonun 23/12/2014 tarihli raporunda kömür madeni için 2013 yılına ait Komisyon raporunda yer alan fiyatlar ve kalori değerleri de göz önünde bulundurularak 2014 yılı kömür madeni ocak başı satış fiyatının termik santrallere, sanayiye ve ısınma amaçlı olarak satışı yapılan kömürlerde, kömürün tüvenan olarak satılması halinde tüvenan Kcal/ton değerinin 0,045-TL/Kcal katsayısı ile çarpımı sonucu oluşan fiyat üzerinden ocak başı satış fiyatının belirlenmesi kanaatine varıldığı, Komisyon raporunun … tarih ve … sayılı Genel Müdürlük Makamı oluru ile onaylandığı anlaşılmıştır.
Komisyon raporu doğrultusunda, 2014 yılı için beyan edilen kömür ocakbaşı satış fiyatı 34,18-TL/Ton yerine 79,83-TL/Ton olarak, kil ocakbaşı fiyatının ise 0,60-TL/Ton yerine 3,25-TL/Ton olarak revize edilerek emsallerinden az beyan edilmek suretiyle eksik ödendiği tespit edilen Devlet hakkı paylarının ödenmesine ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işlemi tesis edilmiştir.
Davacı tarafından Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle de bakılmakta olan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Devlet Hakkı, 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 3. maddesinde, maden istihracı ile sağlanacak gelirden devlet payına düşen kısım olarak; 06/11/2010 tarih ve 27751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği’nin 4. maddesinin (j) bendinde de, maden istihracından sağlanan gelirden ve/veya üretim yapılmayan ruhsat sahalarından proje beyanı üzerinden alınan devlet payına düşen kısım olarak tanımlanmıştır.
3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Madenler” başlıklı 2. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, “Yer kabuğunda ve su kaynaklarında tabii olarak bulunan, ekonomik ve ticari değeri olan petrol, doğal gaz, jeotermal ve su kaynakları dışında kalan her türlü madde bu Kanuna göre madendir.
Madenler aşağıda sıralanan gruplara göre ruhsatlandırılır:
IV. Grup madenler
…
b) Turba, Linyit, Taşkömürü ….” hükmüne yer verilmiştir.
Aynı Kanunun “Devlet hakkı” başlıklı 14. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde de, “(Değişik fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.
(Ek fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Bu fiyat emsallerinden az olamaz. Emsal fiyatının tespitinde bu maddenin üçüncü fıkrası esas alınır.
(Ek fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.
…
(Ek fıkra: 10/06/2010-5995 S.K/8.mad.) Ruhsat sahibi tarafından beyan edilen ocak başı satış fiyatı Bakanlık tarafından denetlenir ve eksik beyanlar tamamlattırılır. …” hükmüne yer verilmiştir.
06/11/2010 tarih ve 27751 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Devlet hakkına ilişkin genel hükümler” başlıklı 86. maddesinde, “(1) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.
(2) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması halinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Bu fiyat emsallerinden az olamaz. Emsal fiyatının tespitinde bu maddenin üçüncü fıkrası esas alınır.
(3) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır. Bu fiyat, işletme yöntemi, tenör/kalite, üretilen bölge, aynı pazar ortamı ve diğer özellikler göz önünde bulundurulduğunda benzer işletmelerdeki emsal fiyatlardan az olamaz. Benzer ürünün piyasada satış fiyatının oluşmaması durumunda, gerektiğinde piyasada fiyatı oluşan aynı veya benzer proses maliyeti olan tesisler emsal alınarak madenlerin ocak başı satış fiyatı belirlenir.
(4) Üretilen madenin ruhsat sahibine ait tesiste kullanılıyor olması halinde, aynı madenin piyasadaki ocak başı satış fiyatı emsallerinden az olamaz. Emsal fiyatının tespitinde bu maddenin üçüncü fıkrası esas alınır.
(5) Aynı tesiste birden çok aşamada piyasa satış fiyatı oluşan ürünleri üreten tesislerde ocak başı satış fiyatı, tesisteki üretim sürecinde piyasa satış fiyatı olan ilk ürünün fiyatından madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak hesaplanır.
(6) Devlet hakkı hesabında madenin tüvenan olarak satış fiyatının olması, emsal fiyatının tespitinde üçüncü fıkra hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmez. Üçüncü fıkra uygulanarak tespit edilen tüvenan madenin ocak başı satış fiyatı, emsal fiyatından az olamaz…” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının 30/07/2019 tarihinde kayda giren dilekçesinde temyiz yoluna başvuran taraf olarak ilk derece mahkemesince verilen davanın reddine ilişkin kısmın bozulmasını talep ettiği, sonrasında ise 24/10/2019 tarihinde UYAP ortamında sunulan dilekçesinde, 30/07/2019 tarihli dilekçesinin ‘temyiz dilekçesine cevap niteliğinde olup, temyiz talebinin bulunmadığının’ beyan edildiği görülmüş olup, davalı idarenin temyiz talebi üzerinden dosyanın esası incelenmiştir.
Dava konusu işleme dayanak alınan … tarih ve … sayılı olur işleminin iptali istemiyle açılan davanın Dairemizin 27/06/2019 tarih ve E:2015/11967, K: 2019/6158 sayılı kararıyla reddedildiği ve karara karşı yapılan temyiz isteminin Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 09/12/2020 tarih ve E:2019/3480, K:2020/2985 sayılı kararıyla reddedilerek onandığı anlaşılmakta olup, dava konusu işlemin dayanağı olan Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı olur işleminde hukuka aykırılık bulunmadığının mahkeme kararı ile ortaya konulduğu görülmüştür.
Bu durumda, hukuka uygun olarak tesis edilen Komisyon raporu esas alınmak suretiyle ocak başı satış fiyatının kömür madeni için 79,83-TL/Ton, kil için 3,25-TL/Ton belirlenerek davacının 2014 yılı satış bilgi formunun revize edilmesi sonucu oluşan Devlet hakkı farklarının ödenmesine ilişkin Maden İşleri Genel Müdürlüğü işleminde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Mahkeme kararına karşı davalı idarece yapılan istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararının bu kısmında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2…. Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının temyize konu kısmının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 04/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.