Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/6707 E.  ,  2023/1493 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/6707
Karar No : 2023/1493

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Mülkiyeti Hazineye ait Gaziantep ili, Şahinbey ilçesi, … mahallesi, … ada, … sayılı parselde kayıtlı mera vasfındaki taşınmazda kum ocağı çalıştırmak suretiyle işletilen işyerinin mühürlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Gaziantep Valiliği işleminin iptali istenilmektedir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dava konusu mera vasfındaki taşınmazda kum ocağı olarak işletilen işyerinin mühürlenmesine ilişkin dava konusu işleme dayanak teşkil eden, davacı tarafından yapılan mera tahsis değişikliği talebinin reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Gaziantep Valiliği işleminin Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptal edildiği göz önüne alındığında, Mera Kanunu’nun 14. maddesi kapsamında izinsiz çalıştığından bahisle tesis edilen ve dayanağı kalmayan dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı tarafından izin alınmaksızın mera üzerinde faaliyette bulunulduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Gaziantep ili, Şahinbey ilçesi, … köyü … ada, … parselde kayıtlı toplam 10,15 hektarlık mera olarak tescilli taşınmazın 4342 sayılı Mera Kanunu’nun 14. maddesinin (a) bendi uyarınca tahsis amacının değiştirilmesi için Şahinbey ilçesi sınırlarında S:… sayılı II-a grubu bazalt işletme ruhsatı sahibi olan davacı tarafından, talebi üzerine Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün … ve … sayılı yazısı ile söz konusu istemin uygun görüldüğünden bahisle Gaziantep Valilliği’nden talepte bulunulduğu, konunun İl Mera Komisyonu’nun 31/03/2015 tarihindeki oturumunda değerlendirilerek reddine karar verilmesi üzerine 14/05/2015 tarihli Valilik Olur’u ile mera vasıflı taşınmazın tahsis amacının değiştirilmesi talebinin reddine karar verilerek dava konusu mera parselinde Mera Kanunu’nun 14. maddesi kapsamında izinsiz çalıştığından bahisle çalışmanın durdurularak işyerinin mühürlendiği, akabinde davacı tarafından mühürleme işleminin kaldırılması talebiyle davalı idareye yapılan başvurunun … tarih ve … sayılı Gaziantep Valiliği işlemi ile reddedildiği, bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4342 sayılı Mera Kanunu’nun “Tahsis Amacının Değiştirilmesi” başlıklı 14. maddesinin birinci fıkrasında, “Tahsis amacı değiştirilmedikçe mera, yaylak ve kışlaktan bu Kanunda gösterilenden başka şekilde yararlanılamaz. Ancak, bu Kanuna veya daha önceki kanunlara göre mera, yaylak ve kışlak olarak tahsis edilmiş olan veya kadimden beri bu amaçla kullanılan arazilerden;
a) Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığının talebi üzerine, 3213 sayılı Maden Kanunu ve 6326 sayılı Petrol Kanunu hükümlerine göre, arama faaliyetleri sonunda rezervi belirlenen maden ve petrol faaliyeti için zaruri olan,
….
Yerlerin, ilgili müdürlüğün talebi, komisyonun ve defterdarlığın uygun görüşü üzerine, valilikçe tahsis amacı değiştirilebilir ve söz konusu yerlerin tescilleri Hazine adına, vakıf meralarının tescilleri ise vakıf adına yaptırılır.
(Değişik ikinci fıkra: 9/7/2008-5784/26 md.) Bu madde kapsamında başvuruda bulunan kamu kurumları ile işletmeciler, faaliyetlerini çevreye ve kalan mera alanlarına zarar vermeyecek şekilde yürütmek ve kendilerine tahsis edilen yerleri tahsis süresi bitiminde eski vasfına getirmekle yükümlüdürler. Bu yerler, tahsis süresi bitiminde özel sicile kaydedilir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, dava konusu alanda madencilik faaliyetinde bulunan davacının, mera vasfında olan söz konusu alanda izinsiz çalışması nedeniyle işyerinin mühürlenmesine karar verilmiş olup, davacı tarafından mera tahsis amacının değiştirilmesi amacıyla ayrıca başvuruda bulunulmuştur.
Temyize konu İdare Mahkemesi kararında, davacının tahsis amacının değiştirilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddi üzerine bu işleme karşı açılan davada, Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla iptal kararı verildiği belirtilerek, dava konusu işleme (mühürleme işlemine) dayanak teşkil eden mera tahsis amacı değişikliğine ilişkin işlemin iptal edilmesi nedeniyle davacının izinsiz çalıştığından bahsedilemeyeceği gerekçesiyle iptal kararı verildiği görülmektedir.
Mera tahsis amacının değiştirilmesi işlemine karşı açılan davada … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararı Dairemizin 28/03/2023 tarih ve E:2019/3545, K:2023/1492 sayılı kararıyla ve “3573 sayılı Kanun’da zeytinlik sahalarına 3 km’den daha kısa mesafede zeytinyağı fabrikası hariç herhangi bir yapının yapılmasına imkan bulunmadığı düzenlendiğinden, zeytinlik sahaya kanunda öngörülenden daha kısa bir yakınlıkta bulunan ve çevreye zarar verecek şekilde işletildiği tespit edilen dava konusu alana ilişkin tahsis amacının değiştirilmemesi yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı” gerekçesiyle bozulmuştur.
Bu itibarla, mera tahsis amacı değişikliğinin uygun görülmemesine ilişkin işlemin iptaline dair kararın bozulması nedeniyle oluşan yeni hukuki duruma göre tekrar değerlendirme yapılarak bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 28/03/2023 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY :
(X)- Dava, Mülkiyeti Hazineye ait Gaziantep ili, Şahinbey ilçesi, … mahallesi, … ada, … sayılı parselde kayıtlı mera vasfındaki taşınmazda kum ocağı çalıştırmak suretiyle işletilen işyerinin mühürlenmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Gaziantep Valiliği işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği’nin 90/1 maddesinde “Bu Yönetmelik kapsamında izin verilmiş alanlardaki madencilik faaliyetlerini ilgili bakanlıklar ve diğer kamu kurum ve kuruluşları kendi mevzuatı kapsamında denetleyebilir. Yapılan denetimlerde maden ruhsat alanlarında bu Yönetmelik esaslarına uygun çalışılmadığının tespiti halinde, ilgili bakanlık ya da kamu kurum ve kuruluşu tarafından bu Yönetmelik çerçevesinde yapılacak işlemler Genel Müdürlüğe bildirilir. Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi halinde önlemler alınıncaya kadar Genel Müdürlük tarafından bu alanda madencilik faaliyetleri durdurulur.” düzenlemesi yer almaktadır.
Uyuşmazlıkta, davacının dava konusu mera alanında izinsiz çalışması nedeniyle işyerinin mühürlenerek çalışmasının durdurulduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda ilgili kısmına yer verilen mevzuata göre, madencilik faaliyetinin izin alınmak suretiyle ve izin verilen alanlarda yürütülmesi zorunlu olup, buna aykırı şekilde faaliyette bulunulduğunun tespit edilmesi halinde durumun Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne bildirilmesi ve faaliyetin Genel Müdürlükçe durdurulması gerekmektedir. Başka bir ifadeyle, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyete ilişkin denetimde bulunması mümkün olmakla birlikte, hukuka aykırı faaliyetin engellenmesi için söz konusu idarelere yetki tanınmamıştır.
Bu durumda, davacının mera izni bulunmaksızın madencilik faaliyetinde bulunduğu görülmekte ise de, söz konusu faaliyetin Genel Müdürlükçe tesis edilecek bir işlemle durdurulması gerekirken, Valilik tarafından tesis edilen işlemde Valiliğe bu konuda yetki devri dosya kapsamında bulunmadığından yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı ve kararın bu gerekçeyle onanması gerektiği görüşüyle aksi yöndeki çoğunluk kararına katılmıyorum.