Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/6057 E.  ,  2022/7558 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/6057
Karar No : 2022/7558

DAVACI : …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı’nda ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacı tarafından, Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 10. maddesinin 2. fıkrasının iptaline karar verilmesi istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesine araştırma görevlisi olarak yerleştirildiği, ÖYP kapsamında Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde yüksek lisans eğitimini 28/06/2016 tamamladığı, 22/09/2016 tarihinde ÖYP araştırma görevlisi statüsünün 2547 sayılı Kanunun 50/d bendine dönüştürüldüğü, Akdeniz Üniversitesinin … tarih ve … sayılı Senato kararı ile de anılan statüsü 33/a’ya dönüştürüldüğü, Rektörlüğün … tarih ve e…. sayılı yazısı ile Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünden kaydının silinmiş olduğundan bahisle 15/05/2019 tarihinde ilişiğinin kesildiği, ÖYP’nin bir araştırma görevlisinin yetiştirilmesi ve eğitim süreci ile ilgili olduğu, çalışma şartlarından bağımsız bir uygulama olduğu, nitekim ÖYP kadrosu ile ilişiği kesilen kişinin eğitim hakkının bundan etkilenmeyeceğine ilişkin Danıştay İdari Dava Dairesi Kararının bulunduğu (E:2015/1112), araştırma görevlilerinin esas olarak 2547 sayılı Kanun ve 657 sayılı Kanuna tabi olduğu, anılan kanunlarda memuriyete son verme halinin düzenlendiği, uyuşmazlık Konusu olayda ise ilişik kesme işleminin dayanağının Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 10. maddesinin 2. fıkrası olduğu, Kanunla düzenlenmesi gereken alanın Usul ve Esaslarla düzenlendiği, Anayasa’nın 130. maddesi uyarınca öğretim görevlilerinin görevden alınmalarının ancak Kanunla olabileceği, Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın bu düzenlemeyi aştığı ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI :
Davanın öncelikle süre aşımı nedeniyle reddedilmesi gerektiği, davacının, Akdeniz Üniversitesi, Hukuk Fakülteleri Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında 03/02/2014 tarihinde yerleştirildiği ve 21/07/2016 tarihinde tezli yüksek lisans programından mezun olduğu, Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı doktora programını kendi isteği üzerine 23/01/2019 tarihinde sonlandırdığı, Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fırkasında “(2) Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP’ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır.” hükmünün yer aldığı, anılan hüküm uyarınca görevine son verildiği, 2012, 2013, 2014 ve 2015 yılı Merkezi Bütçe Kanunlarının “i” cetvellerinde ÖYP kapsamında açıktan atama izinlerinin verildiği ve söz konusu Kanunlarda usul ve esasların belirlenmesinin YÖK Başkanlığına bırakıldığı, Kanun koyucunun bütçe imkanlarının bir bölümünü yalnızca ÖYP kapsamında araştırma görevlisi istihdam edilerek öğretim üyesi yetiştirilmesine ayırdığı, bu nedenle ÖYP Usul ve Esaslarının, bu kapsamdaki araştırma görevlisi kadrolarına atamaları düzenlediği gibi ÖYP kapsamında lisansüstü eğitim yaptırılmasını ve bu Usul ve Esaslar çerçevesinde eğitimlerine devam etmeyenlerin durumuna ilişkin düzenlemeleri içermesinde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı’nda ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacı tarafından, Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 10. maddesinin 2. fıkrasının iptali istemiyle açılmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 131. maddesinde; Yükseköğretim Kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek, bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulacağı belirtilmiştir.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Yükseköğretim Kurulu” başlıklı 6. maddesinde; “Yükseköğretim Kurulu, tüm yüksek öğretimi düzenleyen ve yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerine yön veren, bu kanunla kendisine verilen görev ve yetkiler çerçevesinde özerkliğe ve kamu tüzel kişiliğine sahip, bir kuruluştur. Yükseköğretim Kuruluna; Yükseköğretim Denetleme Kurulu (…) (3) ile gerekli planlama, araştırma, geliştirme, değerlendirme, bütçe, yatırım ve koordinasyon faaliyetleri ile ilgili birimler bağlıdır.” düzenlemesine, “Yükseköğretim Kurulunun görevleri” başlıklı 7. maddesinde de, yükseköğretim kurumlarının bu Kanunda belirlenen amaç, hedef ve ilkeler doğrultusunda kurulması, geliştirilmesi, eğitim-öğretim faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi ve yükseköğretim alanlarının ihtiyaç duyduğu öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında yetiştirilmesi için kısa ve uzun vadeli planlar hazırlamak, üniversitelere tahsis edilen kaynakların, bu plan ve programlar çerçevesinde etkili bir biçimde kullanılmasını gözetim ve denetim altında bulundurmak Yükseköğretim Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır.
Yine 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 35. maddesinde, “Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir. Bu şekilde doktora veya tıpta uzmanlık veya sanatta yeterlik payesi alanlar, bu eğitimin sonunda kadrolarıyla birlikte kendi üniversitelerine dönerler.” hükmüne yer verilmiştir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 10. maddesine ve Merkezi Bütçe Kanununun ilgili maddelerine dayanılarak, yükseköğretim kurumlarında Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında öğretim üyesi yetiştirilmesi amacıyla araştırma görevlisi kadrolarına atananlara ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla 14/11/2013 tarihli YÖK Genel Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Öğrenim süresi” başlıklı 10. maddesinin 2. fıkrasında ise, “Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP’ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır.” kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacının 2014 yılında, Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Özel Hukuk Bölümü, Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı’nda ÖYP kapsamında araştırma görevlisi olarak atandığı, tezli yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra aynı üniversitede 2016-2017 eğitim-öğretim yarıyılından itibaren doktora öğrenimine başladığı ve 2019 yılında kendi isteğiyle programa devam etmemesi ve İstanbul Şehir Üniversitesinde eğitime başlaması nedeniyle, dava konusu düzenleyici işleme göre Akdeniz Üniversitesiyle ilişiğinin kesilmesi üzerine bakılan davayı açtığı anlaşılmaktadır. Öğretim Üyesi Yetiştirme Programının amacı, artan Devlet üniversitesi sayısına bağlı olarak öğretim üyesi ihtiyacının artması nedeniyle Yükseköğretim Kurulunun uygun gördüğü lisansüstü eğitim-öğretim verme imkanına sahip yükseköğretim kurumlarında, öğretim üyesi ihtiyacı olan diğer yükseköğretim kurumlarının araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim yaptırılması yoluyla, nitelikli öğretim üyesi yetiştirilmesinin sağlanmasıdır.
Bu itibarla dava konusu Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan “Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP’ye devam etmek istemeyen, ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır.” hükmünde, başta Anayasa olmak üzere, 2547 sayılı Kanuna dolayısıyla hukuka ve hizmet gereklerine, aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, yasal dayanaktan yoksun bulunan davanın reddine karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 14/12/2022 tarihinde, davacı vekili Av. …’in ve davalı idare vekili Av….’ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
Öğretim Üyesi Yerleştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 10. maddesi ve yılı merkezi yönetim bütçe kanununun ilgili hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı İdarenin usule ilişkin iddiası kabul edilmeyerek dosyanın incelenmesine geçilmiştir.

ESAS YÖNÜNDEN:
Maddi Olay:
Davacının Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında Araştırma Görevlisi olarak yerleştirdiği, 21/07/2016 tarihinde tezli yüksek lisans programından mezun olduğu, akabinde Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde doktora eğitimine başladığı, devam eden doktora öğrenimini kendi isteğiyle sonlandırması nedeniyle Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10/2. maddesi gereğince ilişiğinin kesilmesi üzerine dava konusu düzenlemenin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İlgili Mevzuat:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 131. maddesinde; Yükseköğretim Kurumlarının öğretimini planlamak, düzenlemek, yönetmek, denetlemek, yükseköğretim kurumlarındaki eğitim-öğretim ve bilimsel araştırma faaliyetlerini yönlendirmek, bu kurumların kanunda belirtilen amaç ve ilkeler doğrultusunda kurulmasını, geliştirilmesini ve üniversitelere tahsis edilen kaynakların etkili bir biçimde kullanılmasını sağlamak ve öğretim elemanlarının yetiştirilmesi için planlama yapmak maksadı ile Yükseköğretim Kurulu kurulacağı belirtilmiştir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 10. maddesinde ” (Ek fıkra: 18/6/2008-5772/1 md.) Ödenek kaydedilen tutarlar, öncelikle yükseköğretim kurumlarının bilimsel araştırma projeleri ile yurt içi ve yurt dışı öğretim elemanı ve öğrenci değişim programlarının desteklenmesi, yurt içi ve yurt dışında öğretim üyesi ve araştırmacı yetiştirilmesi ile Yükseköğretim Kurulunun fiziki ve beşeri altyapısının güçlendirilmesi amacıyla kullanılır. (Ek fıkra: 18/6/2008-5772/1 md.; Değişik: 25/6/2009-5917/19 md.) Söz konusu hizmet ve faaliyetlere ilişkin olarak Yükseköğretim Kurulunca uygun görülen tutarlar, ilgili yükseköğretim kurumlarına tahakkuk ettirilmek suretiyle ödenir. Yurt içi ve yurt dışında öğretim üyesi ve araştırmacı yetiştirilmesi amacıyla yükseköğretim kurumlarına ödenen tutarlar karşılığını bir yandan ilgili yükseköğretim kurumunun (B) işaretli cetveline öz gelir, diğer yandan (A) işaretli cetveline ödenek kaydetmeye ilgili yükseköğretim kurumu yetkilidir. (Ek fıkra: 18/6/2008-5772/1 md.; Değişik: 25/6/2009-5917/19 md.) Bilimsel araştırma projeleri ile yurt içi ve yurt dışı öğretim elemanı ve öğrenci değişim programlarının desteklenmesi amacıyla yükseköğretim kurumuna aktarılan tutarlar, ilgili yükseköğretim kurumunun bütçesine gelir kaydedilmeksizin, açılacak özel hesaplarda izlenir. (Ek fıkra: 25/6/2009-5917/19 md.) Yurt içi ve yurt dışı öğretim elemanı ve öğrenci değişim programlarının desteklenmesi amacıyla program yürütücüsü yükseköğretim kurumunun özel hesaplarda izlediği tutarlardan, programlardan yararlanan öğrencilere burs verilebilir. Burs tutarı, 5102 sayılı Yüksek Öğrenim Öğrencilerine Burs Kredi Verilmesine İlişkin Kanuna göre, lisans öğrenimi gören öğrencilere ödenmekte olan burs tutarının üç katını geçemez. Öğretim elemanlarına ise bu Kanun, 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu ve ilgili diğer mevzuatta yer alan kısıtlamalara bağlı olmaksızın 2914 sayılı Kanunun 11 inci maddesindeki unvanlar itibarıyla belirlenen ek ders ücretinin on katını geçmemek üzere ek ders ücreti ödenebilir. Ayrıca, program süresi ile sınırlı olmak kaydıyla program kapsamında yapılan her türlü harcamalar özel hesaptan karşılanır. (Ek fıkra: 25/6/2009-5917/19 md.) Bilimsel araştırma projelerinin desteklenmesi için özel hesaba aktarılan tutarların harcanması ve muhasebeleştirilmesi ile yurt içi ve yurt dışı öğretim elemanı ve öğrenci değişim programlarının desteklenmesi amacıyla özel hesaba aktarılan tutarların kullanımı, bu kapsamda yapılacak ödemeler ile diğer hususlara ilişkin usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ile Yükseköğretim Kurulunca müştereken belirlenir. Bu kapsamda yapılan harcamalar 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre denetlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
14/11/2013 tarihli YÖK Genel Kurulu kararı ile yürürlüğe giren Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar’ın “Amaç ve kapsam” başlıklı 1. Maddesinde; “(1) Bu Usul ve Esasların amacı, yükseköğretim kurumlarına Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı kapsamında öğretim üyesi yetiştirilmesi amacıyla araştırma görevlisi kadrolarına atananlara ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.”, “Öğrenim süresi” başlıklı 10. maddesinin 2. fıkrasında; “Bu Usul ve Esaslar gereğince yabancı dil yeterliliği sağlamak için verilen süreler ile Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan, ÖYP’ye devam etmek istemeyen, kadrosunun bulunduğu yükseköğretim kurumunda görevine başlamayan veya görevine başlayıp mecburi hizmet yükümlülüğünü yerine getirmeyen ÖYP araştırma görevlilerinin ilişikleri kesilerek haklarında taahhütname ve kefaletname senedi uyarınca işlem yapılır.” hükümleri yer almaktadır.

Hukuki Değerlendirme:
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esaslar, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 10. maddesine ve Merkezi Bütçe Kanununun ilgili maddelerine dayanılarak, artan üniversite sayısına bağlı olarak öğretim üyesi ihtiyacının artması nedeniyle Yükseköğretim Kurulunun uygun gördüğü lisansüstü eğitim-öğretim verme imkanına sahip yükseköğretim kurumlarında, öğretim üyesi ihtiyacı olan diğer yükseköğretim kurumlarının araştırma görevlilerine lisansüstü eğitim yaptırılması yoluyla, nitelikli öğretim üyesi yetiştirilmesinin sağlanması amacıyla yürürlüğe konulmuştur.
Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrası uyarınca Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği gereğince azami süre içinde çalışmalarını tamamlayamayan araştırma görevlilerinin kadrolarından ilişiğinin kesilmesinin, kadronun amacı dışında uzun sürelerle kullanılmasının engellenerek, kaynaklardan etkin ve verimli şekilde faydalanılması amacı taşıdığı, aksinin kabul edilmesi durumunun ise, bu kapsamdaki araştırma görevlilerinin, lisansüstü eğitimde başarısızlıklarının ödüllendirilmesine yol açacağının açık olduğu görülmektedir.
Bu bağlamda; dava konusu düzenlemenin kadroların amacı dışında kullanılmasını engelleyerek, kaynakların etkin ve verimli şekilde kullanılmasının sağlanmasına yönelik olduğu dikkate alındığında Öğretim Üyesi Yetiştirme Programına İlişkin Usul ve Esasların 10. maddesinin 2. fıkrasında yer alan hükmün, kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olduğu, düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davanın REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerine bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için öngörülen … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
14/12/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.