Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/4736 E.  ,  2020/4533 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4736
Karar No : 2020/4533

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı – …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Okulu’nda askeri öğrenci adayı olan davacı tarafından, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlanmasından bahisle ilişiğinin kesilmesine dair işleme yaptığı itirazın reddine ilişkin 17/04/2017 tarih ve 468-17 sayılı işlemin iptaline karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; davacı hakkında, yaptırılan güvenlik soruşturmasında elde edilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesinden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımların görev yapacağı kurumun nitelik, önem ve hassasiyeti ile bağdaşmayacak nitelikte olduğu ve bu haliyle söz konusu kurumda görev almasının olumlu bulunmadığı görüldüğünden … Okulu’ndan ilişiğinin kesilmesine yönelik dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Savunması alınmadan işlem yapıldığı, adil yargılanma hakkının ihlal edildiği, paylaşımda bulunan kişi ile davacının aynı kişi olmadığı, isim benzerliği olduğu, yapılan işlemin mevzuata aykırı olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacının adaylık işlemlerinin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz olduğundan bahisle sonlandırıldığı, yapılan işlemin mevzuata uygun olduğu savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile usul ve yasaya aykırı olan Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Okulu’nda askeri öğrenci adayı olan davacı tarafından, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının olumsuz sonuçlanmasından bahisle ilişiğinin kesilmesine dair işleme yaptığı itirazın reddine ilişkin 17/04/2017 tarih ve 468-17 sayılı işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Bazı Nedenlerle Görevlerine Son Verilen Kamu Personeli İle Kamu Görevine Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanunun 1. maddesinde; “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması; kamu kurum ve kuruluşlarında, yetkili olmayan kişilerin bilgi sahibi olmaları halinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgelerin bulunduğu gizlilik dereceli birimler ile askeri, emniyet ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu personeli ve ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak personel hakkında yapılır…
Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin zarar görebileceği veya tehlikeye düşebileceği bilgi ve belgeler ile gizlilik dereceli kamu personeli ile meslek gruplarının tespiti, birim ve kısımların tanımlarının yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının usul ve esasları ile bunu yapacak merciler ve üst kademe yöneticilerinin kimler olduğu Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir.” hükmü yer almıştır.
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Yönetmeliğinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 9. maddesinde, ”Türk Silahlı Kuvvetlerinin kadro ve kuruluşlarında yer alacak personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Türk Silahlı Kuvvetlerince bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak yönerge uyarınca yapılır.” düzenlemesine; yine dava konusu işlem tarihinde yürürlükte olan 11. maddesinde ise, ”Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında kişinin içinde bulunduğu ortam da dikkate alınarak:
a) Kimlik kontrolü, kimlik kayıtlarının doğruluk derecesi, uyrukluğu, geçmişte yabancı bir devletin uyrukluğuna girip girmediği,
b) Kolluk kuvvetleri tarafından halen aranıp aranmadığı, kolluk kuvvetlerinin ve istihbarat ünitelerinin arşivlerinde bilgiler bulunup bulunmadığı, adli sicil kaydının ve hakkında bir tahdidin olup olmadığı,
c) Yıkıcı faaliyetlerde bulunup bulunmadığı ve 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanuna ve Atatürk ilke ve inkılaplarına aykırı davranıp davranmadığı.
d) Şeref ve haysiyetini ihlal edecek ve görevine yansıyacak şekilde kumara, uyuşturucuya, içkiye, paraya ve aşırı bir şekilde menfaatine düşkün olup olmadığı, ahlak ve adaba aykırı davranıp davranmadığı,
e) Yabancılarla, özellikle hasım ve hasım olması muhtemel Devlet mensupları ve temsilcileriyle ilgili derecesinin iç yüzü ve nedeni,
f) Sır saklama yeteneğinin olup olmadığı, araştırılır.” düzenlemesine,
12. maddesinde, ”Bu Yönetmelik kapsamına giren bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca yaptırılacak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında aşağıdaki yöntem izlenir: a) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması formundaki sorular nüfus kayıtlarında yapılan tashih ve değişiklikler belirtilmek ve isimler açıkca yazılmak suretiyle cevaplandırılır ve nüfus cüzdanı örneği noksansız olarak doldurularak istek yazısı ekinde soruşturmayı yapan makama bildirilir. b) Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması istenilen kişiler için kurum ve kuruluşunca Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünden sağlanan adli sicil kaydıyla ekteki formdan bir örneği kişinin nüfusa kayıtlı olduğu il valiliğine, bir örneği ikamet ettiği il valiliğine, bir örneği Emniyet Genel Müdürlüğüne, bir örneği de ilgisine göre Milli İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığına gönderilir. Bir örneği de istekte bulunan kurum ve kuruluşun dosyasında saklanır. Türk Silahlı Kuvvetlerince yaptırılacak arşiv araştırmalarında forma adli sicil kaydının eklenmesi zorunlu değildir…” düzenlemesine yer verilmiştir.
Öte yandan, Fakülte ve Yüksek Okullar Askerî Öğrenci Komutanlıkları ve Öğrencileri ile Fakülte ve Yüksek Okullardan Yetişen Subaylara Ait Yönetmeliğin 25. maddesinde “En az 4 yıl süreli fakülte ve yüksek okulları kendi nam ve hesabına bitirenler ile bu öğrenimlerini müteakip lisansüstü öğrenim yapmış olanlardan muvazzaf subay olmak için müracaat edenler hakkında aşağıdaki nitelikler aranır.
a. Sosyal durum, ahlâk ve karekterle ilgili şartlar :… (4) (Değişik: RG-11/09/1986-19218) Yapılacak güvenlik soruşturmasından olumlu sonuç almak, …” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
… Okulu’nda askeri öğrenci adayı olan davacı hakkında yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasında; yetkili kurumlardan gelen bilgi ve belgelerde davacının sosyal medyada yapmış olduğu iddia edilen paylaşımları nedeniyle … Bakanlığı Üst Değerlendirme Komisyonu tarafından güvenlik soruşturmasının olumsuz değerlendirildiği, bunun üzerine ise davacının askeri okuldan ilişiğinin kesildiği görülmektedir.
Dosyadaki bilgi ve belgeler ile temyiz dilekçesine ekli evraktan; dava konusu işlemin sebebini oluşturan paylaşımların davacı tarafından yapılıp yapılmadığı husunda tereddüt bulunmakta olup, bu husun İdare Mahkemesince kuşkuya yer vermeyecek şekilde araştırılmadığı görüldüğünden, eksik incelemeye dayalı olarak verilen davanın reddi yolundaki karara karşı istinaf başvurusunu reddeden Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/10/2020 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.