Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/4535 E.  ,  2023/1215 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/4535
Karar No : 2023/1215

DAVACILAR : 1- … Elektrik Üretim A.Ş.
2- … Elektrik Üretim A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün kurumun internet sitesinde yayımlanan “2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları – Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine” başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan “Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır.” şeklindeki düzenlemesinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
2018 yılında satılan madenler için devlete ödenmesi gereken devlet hakkı tutarının belirlenmesine ilişkin düzenleyici işlemin hukuka aykırı olduğu, maden ruhsat sahiplerinin içinde bulundukları yılda yaptıkları maden satışları için o yıl yürürlükte bulunan devlet hakkı oranlarının ne olduğunu ve takip eden yıllarda hangi oranlarda devlet hakkının ödeneceğini bilmekte oldukları, termik santraller için kömür üreten davacıların işlem nedeniyle hak ve menfaatlerinin birebir etkileneceği, kazanılmış hakklarının ihlal edildiği, hukuki güvenlik ilkesine ayrılık teşkil ettiği, devlet hakkının vergi ve benzeri mali yükümlülük kapsamında olup kanunla düzenlenmesi gerektiğinden şekil yönünden işlemin iptali gerektiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, dava konusu işlemlerin kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı, duyuruların kanuni yükümlülükler ile ilgili davacılara bilgi vermek amacıyla yayımlandığı, esasa yönelik ise, devlet hakkının vergiden bağımsız bir devlet alacağı olduğu ve devlet hakkı oranlarında kazanılmış haktan söz edilemeyeceği, 7164 sayılı Kanunun yayımlandığı tarihte yürürlüğe girdiği, 2018 yılı Devlet Haklarına 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranlarının esas alınmasına ilişkin dava konusu işlemlerde hukuka aykırılık bulunmadığı, 7176 sayılı Kanunla artırılan devlet haklarının zaten 2018 yılına uygulanmayacağı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün internet sitesinde yayımlanan “2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları – Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine” başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan “Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır.” ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. maddede; “14/2/2019 tarihli ve 7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Devlet hakkı oranlarına ilişkin olarak bu Kanunda yapılan değişiklikler 2018 yılı Devlet hakkı beyan, tahakkuk ve tahsilatlarında uygulanmaz.” hükmü yer almıştır.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. madde uyarınca 04/04/2019 tarihli duyurudan kaynaklanan uyuşmazlığın ortadan kalktığı anlaşılmaktadır.
Açıklanan nedenlerle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 15.03.2023 tarihinde, davacı vekili Av. …’ın ve davalı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü vekili Av. …’ın geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
Dava, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün kurumun internet sitesinde yayımlanan “2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları – Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine” başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuruda yer alan “Not: 2018 yılı Devlet Hakları, 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 14.maddesinde belirtilen Devlet Hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacaktır.” ifadesinin iptali istemiyle açılmıştır.

ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
3213 sayılı Maden Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde; devlet hakkı; maden istihracı ile sağlanacak gelirden Devlet payına düşen ve ödeme yükümlülüğü ruhsat sahibine ait olan kısım olarak tanımlanmıştır.
Aynı Kanun’un 7174 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce yürürlükte olan “Devlet hakkı ve il özel idare payı” başlıklı 14. maddesinde; “(Değişik birinci fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Devlet hakkı, ocaktan çıkarılan madenin ocak başındaki fiyatından alınır.

(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) (Değişik fıkra:04/02/2015-6592/10 md.) Üretilen madenin hammadde olarak kullanılması veya satılması hâlinde, aynı pazar ortamında madenin işletmelerdeki tüvenan olarak ocak başı satışında uygulanan fiyat, ocak başı satış fiyatıdır. Madenlerden alınan Devlet hakkına esas olan emsal ocak başı satış fiyatı, bölgeler de dikkate alınarak her madene ait ayrı ayrı ve uygulandığı yıl için belirlenerek Genel Müdürlükçe ilan edilir. Ocak başı satış bedeli, ilan edilen emsal fiyattan daha düşük olamaz. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md.) Tüvenan madenin, herhangi bir zenginleştirme işlemine tabi tutulduktan veya bir prosesten geçirildikten sonra satış fiyatının oluştuğu durumlarda, ocak başı satış fiyatı, madenin ocakta üretiminden ilk satışının yapıldığı aşamaya kadar oluşan nakliye, zenginleştirme ve varsa farklı prosese ait kullanılan tesis ve ekipmanın amortismanı dahil giderler çıkarılarak oluşan fiyattır.
(Ek fıkra: 10/6/2010-5995/8 md. Değişik: 4/2/2015 – 6592/10 md.) Devlet hakkı;
a) I. Grup (a) bendi madenlerin valilik veya il özel idaresince belirlenen ve ilan edilen
boyutlandırılmış ve/veya yıkanmış piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,
b) I. Grup (b) bendi madenlerden %4 oranında,
c) II. Grup (a) ve (c) bendi madenlerden %4 (Kaba inşaat, baraj, gölet, liman gibi yapılarda kullanılan tüvenan hammadde dışında bu maddedeki Devlet hakkı boyutlandırılmış fiyat üzerinden alınır.) oranında,
ç) II. Grup (b) bendi madenlerde doğal taşın özelliklerine ve bulunduğu bölgeye göre ocakta oluşan piyasa satış fiyatı üzerinden %4 oranında,
d) III. Grup kaynak tuzlarından %1 oranında, bu grubun diğer madenlerinden %5 oranında,
e) IV. Grup madenlerden; altın, gümüş, platin, bakır, kurşun, çinko, krom, alüminyum ve uranyum oksit madenlerinden ekli (3) sayılı tabloda belirtilen oranlarda, uranyum oksit dışındaki radyoaktif mineraller ve diğer radyoaktif maddelerden %8 oranında, diğerlerinden ise %2 oranında,
f) V. Grup madenlerden %4 oranında,
alınır. …” hükmü yer almakta iken; 7174 sayılı Maden Kanunu İle Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 14. maddesi ile 3213 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinin başlığı “Devlet hakkı” şeklinde, dördüncü fıkrasının (ç) bendinde yer alan “%4” ibaresi “%4,5” şeklinde, (e) bendinde yer alan “%2” ibaresi “%3” şeklinde değiştirilmiştir.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. maddede ise; “14/2/2019 tarihli ve 7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla Devlet hakkı oranlarına ilişkin olarak bu Kanunda yapılan değişiklikler 2018 yılı Devlet hakkı beyan, tahakkuk ve tahsilatlarında uygulanmaz.” hükmü yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava konusu “2018 Yılı Ocak Başı Satış Fiyatları – Ruhsat Sahiplerinin Dikkatine” başlıklı ve 04/04/2019 tarihli duyuru ile, ilgili mevzuat uyarınca 2019 yılı içerisinde ödenmesi gereken 2018 yılı devlet haklarının 7164 sayılı Kanunla Değişik 3213 sayılı Maden Kanunu’nun 14. maddesinde belirtilen devlet hakkı oranları dikkate alınarak hesaplanacağı duyurulmuştur.
12/06/2019 tarihinde yürürlüğe giren 7176 sayılı Kanun ile 3213 sayılı Maden Kanunu’na eklenen Geçici 43. madde uyarınca 04/04/2019 tarihli duyurudan kaynaklanan uyuşmazlığın ortadan kalktığı anlaşıldığından, 04/04/2019 tarihli duyurunun iptali istemiyle açılan ve konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler için belirlenen … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacılara verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacılara iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
15/03/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.