Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/3027 E.  ,  2023/92 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3027
Karar No : 2023/92

DAVACI : … San. Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

DAVACI YANINDA MÜDAHİL : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
03/11/2018 tarihli ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. ve 3. maddeleriyle düzenlenen Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 4. maddesinin (ö) bendinde yer alan; “Kara tarafı: Bir havalimanında doğrudan uçuş faaliyetlerine dâhil olmayan terminal binalarını, diğer tüm yapıları, kullanımlı veya boş sahaları içine alan, ana giriş yolu/yolları kontrol noktasından başlayarak hava tarafı dışında kalan havalimanı bölümünü,” düzenlemesinin ve 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
Davacı tarafından, dayanak Yasaların bu yetkiyi tanımadığı, 5216 sayılı Yasa uyarınca havalimanına da olsa şehir içi yolcu taşımacılığı konusunda tek yetkilinin belediye olduğu, dava konusu Yönetmelik ile yetki tecavüzünde bulunulduğu, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün şehir terminallerine yahut çevre il ve ilçelere yapılacak taşımalar konusunda Yönetmelik ile düzenleme yapma yetkisi bulunmadığı, normlar hiyerarşisine aykırı nitelikteki dava konusu işlemin iptali gerektiği öne sürülmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :
… GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN SAVUNMASININ ÖZETİ: Davaya konu Yönetmeliğin dayanağı olan Sivil Havacılık Kanunu’nun 44. maddesi ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ile Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın görev ve yetkilerinin belirlendiği; 1 ve 4 nolu Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde ise havaalanlarına yapılacak taşımalar hususunda Bakanlığa yetki tanındığı; bu yetkinin ise belediyelere ait toplu taşıma yetkisini bertaraf edici nitelikte olmadığı, yargı kararları üzerine Yönetmelik değişikliğine ihtiyaç duyulduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
… BAKANLIĞI’NIN SAVUNMASININ ÖZETİ : Usul yönünden, hasım mevkinden çıkarılmaları gerektiği; esas yönünden, 2970 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun verdiği yetkiye dayalı olarak düzenleme yapıldığı, havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliğinin istisnai bir hizmet olduğu, belediyelerin yetkileri 5393 ve 5216 sayılı Yasalar ile belirlenmiş olduğundan davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Yönetmeliğin 4. maddesinin (ö) bendinde yer alan düzenleme yönünden davanın reddi; 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi yönünden iptal kararı verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava; … San. ve Tic. A.Ş. tarafından, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin, 03/11/2018 tarihli ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik 4. maddesinin (ö) bendi ile 11. maddesinin 1/c bendinin iptali istemiyle Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne karşı açılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin (f) bendinde “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumlulukları arasında sayılmış olup, maddenin son fıkrasında, “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.” hükmüne; “Ulaşım Hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezi kurulur. Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım koordinasyon merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır.
Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer.
Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır.
Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde düzenlenmesini sağlamak olduğu belirtilmiş, ‘Yer Hizmetleri’ başlıklı 44. maddesinde de, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının, havaalanlarında, yolcu ve yük trafiğinin ve her türlü hizmetlerin çağdaş sivil havacılık ilkelerine ve ülke çıkarlarına uygun bir biçimde yürütülmesi amacı ile gereken önlemleri almaya veya aldırmaya yetkili olduğu belirtilmiştir.
23/08/2016 tarihli ve 29810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı; havalimanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili yetkilendirme ve denetleme esasları ile yer hizmetlerine ilişkin ücretleri belirlemektir.” hükmüne, “Hizmet Türleri” başlıklı 5. maddesinde; “Havaalanları yer hizmetleri türleri; a) Temsil, b) Yolcu Trafik, c) Yük Kontrolü ve Haberleşme, d) Ramp: Ramp, kargo ve posta, uçak temizlik, birim yükleme gereçlerinin kontrolü, e) Uçak Hat Bakım: Uçak hat bakım, yakıt ve yağ, f) Uçuş Operasyon, g) Ulaşım, h) İkram Servis, i) Gözetim ve Yönetim, j) Uçak özel Güvenlik Hizmet ve Denetimi, Şeklinde gruplandırılmıştır. Havaalanları yer hizmet türlerinin detayları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün çıkaracağı havacılık talimatlarıyla belirlenir.” hükmüne yer verilmiş; 4. maddesinin dava konusu edilen ö) bendinde “(Ek:RG-3/11/2018-30584) Kara tarafı: Bir havalimanında doğrudan uçuş faaliyetlerine dâhil olmayan terminal binalarını, diğer tüm yapıları, kullanımlı veya boş sahaları içine alan, ana giriş yolu/yolları kontrol noktasından başlayarak hava tarafı dışında kalan havalimanı bölümünü ifade edeceği belirtilmiş; “özel yetkiler” başlıklı 11. maddesinin dava konusu edilen c) bendinde, “(Değişik:RG-3/11/2018-30584) Havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliği, bu konuda talepte bulunan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından Bakanlıktan onay alınması kaydıyla yapılabilir.” hükmü getirilmiştir.
Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğünün Havayolu+Karayolu Kombine Yolcu Taşımaları konulu 24/07/2009 tarihli Genelgesinin (2009/KUGM-23/YOLCU) ‘Yerleşim Yerleri Arasında Uçak+Otobüs ile Yapılan Tarifeli Kombine Yolcu Taşımalarına ilişkin 1. bölümünün a bendinde, “Büyükşehir Belediyesi veya Belediye sınırları ile bunların mücavir alanı içinde kalan havaalanları ile aynı sınırlar içinde kalan yerleşim yerlerine veya bu yerleşim yerlerinden havaalanlarına tespit edilmiş bir güzergahta, belirli bir zaman ve şehiriçi toplu taşıma genel ücret tarifesine göre otobüsle yapılacak olan tarifeli yolcu taşımaları; büyükşehir belediyeleri veya belediyeler tarafından işletilen ve bu belediyelere ait özmal toplu taşıma araçları ile yapılır” hükmü yer almaktadır. Anılan Genelgenin Ortak ve Diğer Hükümler başlıklı 4. bölümünün g bendi ile 1. maddenin b), c), ç) bentleri ile 2. maddede belirtilen taşımaların Bakanlık iznine tabi olacağı, (dolayısıyla 1. bölümün a bendi uyarınca yapılan taşımaların Bakanlık iznine tabi olmayacağı) düzenlenmiştir. Diğer taraftan yine 4. bölümün (ı) bendinde ise “(1) inci maddenin a) bendi kapsamında olmak üzere; Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyeler tarafından verilecek taşıma hizmetinin yanısıra, Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 5 inci maddesinde yer alan hizmetlerden “ulaştırma” hizmeti konusunda ‘A veya B Grubu çalışma ruhsatı’ alan özel hukuk tüzel kişilerine, bu Genelge kapsamındaki diğer şartları sağlamaları halinde, Bakanlıkça, bu Genelge kapsamında en fazla 2 yıl süreyle yetkilendirme yapılabilir.” hükmüne yer verilmiş (bu düzenlemede Danıştay 8. Dairesinin E:2019/2976 sayılı dosyasında dava konusu edilmiştir) iken bu hükümdeki 2 yıl süresi 21/12/2016 tarih ve 2016/KDGM-21 sayılı Genelge ile 5 yıla çıkartılarak, bu süre sonunda şartları taşımaları halinde, bu sürenin aynı süre kadar uzatılacağı ve bu hususun sonraki yıllar içinde geçerli olacağı düzenlenmiştir. Anılan düzenlemenin iptali istemiyle açılan dava Danıştay 8. Dairesinin E:2019/2981 esasında derdest durumdadır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin incelenmesinden; havaalanı yer hizmeti türleri içerisinde yer alan ulaşım hizmetinin tali bir niteliği sahip olduğu, nitekim Bakanlıkça ihtiyaç görülmemesi veya izin verilmemesi halinde bazı yer hizmeti kuruluşlarının ulaşım hizmeti sunmadan da faaliyet göstermesinin söz konusu olabildiği, havaalanının konumu gereği belediyelerce yeterli ulaşım hizmeti sağlanamaması durumunda yer hizmeti kuruluşu tarafından ulaşım hizmeti sağlanmasının gündeme gelebileceği, böyle bir ihtiyacın bulunması halinde bu hizmeti sunmak isteyen yer hizmeti kuruluşunun zaman ve ücret tarifeleri yönünden keyfi uygulamalara gitmesinin engellenmesi amacıyla muhatabı Kara Ulaştırma Genel Müdürlüğü’nden izin alması şartının getirildiği sonucuna varılmıştır.
Diğer taraftan yine bahse konu mevzuat hükümlerinden, büyükşehir sınırları içerisindeki her türlü toplu taşıma hizmetlerini düzenleme ve koordine etme yetkisinin büyükşehir belediyelerine verildiği görülmekte olup bu kapsamda, büyükşehir belediyesi sınırları içindeki havalimanlarından şehir içine yada tersi yönde yapılacak toplu ulaşımın düzenlenmesine ilişkin yetkinin de büyükşehir belediyesine ait olduğunu kabul etmek gerekmektedir.
Öte yandan, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin son fıkrası ile havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamı dışında bırakılmış ise de; havalimanından şehir merkezine gerçekleştirilecek toplu taşıma hizmetinin ‘havaalanı bünyesinde yer alan bir tesis’ olarak kabulüne ise imkan bulunmamaktadır.
Bu durumda; havalimanından şehir merkezine gerçekleştirilecek ulaşım hizmetinin; havaalanı yer hizmeti türleri içerisinde tali bir niteliğe sahip olması ve havalimanlarından şehir içine yada tersi yönde yapılacak toplu ulaşımın düzenlenmesi görev ve yetkisinin (bütün hak ve yükümlülükleri ile birlikte) büyükşehir belediyelerine ait olması karşısında; dava konusu düzenleme ile şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işinde Bakanlığa yetki verilmesinde üst hukuk normlarına uyarlık bulunmamaktadır.
Dava konusu düzenlemenin; “kara tarafı” ifadesi eklenmesi ve havalimanı çevresindeki iller ve ilçelere yolcu taşımacılığı kısmına gelince; mevzuat ile bakanlığa verilen yolcu taşıma işine ilişkin yetkinin belediye sınırları dışında yapılan taşımacılığa ilişkin olması nedeniyle bu kısımda Bakanlığın düzenleme yetkisi bulunmakla birlikte; “havalimanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili yetkilendirme ve denetleme esasları ile yer hizmetlerine ilişkin ücretleri belirlemek” amacıyla yürürlüğe konulan ve Sivil Havacılık Genel Müdürünce yürütülen; havalimanı içindeki yer ve yolcu hizmetlerini kapsayan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinin kapsamı dışında kalması nedeniyle bu yönetmeliğin konusu olamayacağı sonucuna ulaşılmış olup; hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliğinin dava konusu edilen 4. maddesinin ö bendi ile 11/1 maddesinin c bendinin iptali gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
23/08/2016 gün ve 29810 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin ilk hali, “Şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanı arasında ve/veya havalimanından çevre illere ve ilçelere yapılacak olan düzenli yolcu taşıma işletmeciliği, karayolu taşımacılığı ile ilgili tüm mevzuata uyulması koşulu ile taleplere göre, Bakanlık tarafından düzenlenir. Ancak 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 9 uncu maddesine göre Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararı ile yetkilendirilen ve havalimanı, şehir merkezi, havalimanı arasında ulaşım hizmeti verecek kuruluşlar bu Yönetmelik gerekliliklerinin dışındadır.” şeklinde iken, 17/06/2017 gün ve 30099 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile değişik, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi, “Şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanı arasında ve/veya havalimanından çevre illere ve ilçelere yapılacak olan düzenli yolcu taşıma işletmeciliği, karayolu taşımacılığı ile ilgili tüm mevzuata uyulması koşulu ile taleplere göre, bu Yönetmelik esasları çerçevesinde havalimanı işletmecisi tarafından düzenlenir. Ancak 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 9 uncu maddesine göre Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararı ile yetkilendirilen ve havalimanı, şehir merkezi, havalimanı arasında ulaşım hizmeti verecek kuruluşlar bu Yönetmelik gerekliliklerinin dışındadır.” şeklinde değiştirilmiştir.

03/11/2018 gün ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile değişik, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin dava konusu 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin son hali, ”Havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliği, bu konuda talepte bulunan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından Bakanlıktan onay alınması kaydıyla yapılabilir.” şeklinde düzenlenmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN :
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları kabul edilmeyerek işin esası incelendi.

ESAS YÖNÜNDEN :
İlgili Mevzuat:
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin (f) bendinde, “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” büyükşehir belediyesinin yetki ve sorumlulukları arasında sayılmış olup, maddenin son fıkrasında, “4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunuyla Sanayi ve Ticaret Bakanlığına ve organize sanayi bölgelerine tanınan yetki ve sorumluluklar ile sivil hava ulaşımına açık havaalanları ve bu havaalanları bünyesinde yer alan tüm tesisler bu Kanunun kapsamı dışındadır.” hükmüne; “Ulaşım Hizmetleri” başlıklı 9. maddesinde “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezi kurulur. Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım koordinasyon merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır.
Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer.

Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır.
Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” hükmüne yer verilmiştir. .
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; devamlı ve hızlı bir gelişme gösteren, ileri teknolojinin uygulandığı, sürat ve emniyet faktörlerinin büyük önem taşıdığı sivil havacılık sahasındaki faaliyetlerin ulusal çıkarlarımız ve uluslararası ilişkilerimize uygun bir şekilde düzenlenmesini sağlamak olduğu belirtilmiş, ”Hizmetler” başlıklı 43. maddesinde, ”Ulaştırma Bakanlığı; sivil havacılık faaliyetlerinin güvenli, düzenli ve süratli bir biçimde yürütülmesini sağlamak amacı ile, havaalanlarında ve gerekli göreceği diğer yerlerde, Türk hava sahası ile sorumluluğu Türkiye’ye ait olan hava sahalarına ilişkin, meteoroloji, hava trafik ve uçuş bilgilerini doğru ve hassas bir şekilde toplayıp ilgililere dağıtılması için gerekli önlemleri alır. Hizmetin yürütülmesi ve hizmetten yararlanma şekil ve şartları yönetmelikle belirlenir.” hükmüne, ”Yer hizmetleri” başlıklı 44. maddesinde, ”Ulaştırma Bakanlığı, havaalanlarında, yolcu ve yük trafiğinin ve her türlü hizmetlerin çağdaş sivil havacılık ilkelerine ve ülke çıkarlarına uygun bir biçimde yürütülmesi amacı ile gereken önlemleri almaya veya aldırmaya yetkilidir.” hükmüne yer verilmiştir.
23.08.2016 tarih ve 29810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı; havalimanları yer hizmetlerinin uluslararası seviyede yapılmasını sağlamak için uygulanacak usul ve esasları düzenlemek ve bu hizmetlerle ilgili yetkilendirme ve denetleme esasları ile yer hizmetlerine ilişkin ücretleri belirlemektir.” hükmüne, “Hizmet Türleri” başlıklı 5. maddesinde; “Havaalanları yer hizmetleri türleri; a) Temsil, b) Yolcu Trafik, c) Yük Kontrolü ve Haberleşme, d) Ramp, kargo ve posta, uçak temizlik, birim yükleme gereçlerinin kontrolü, e) Uçak Hat Bakım, f) Uçuş Operasyon, g) Ulaşım, h) İkram Servis, i) Gözetim ve Yönetim, j) Uçak Özel Güvenlik Hizmet ve Denetimi, şeklinde gruplandırılmıştır. Havaalanları yer hizmet türlerinin detayları Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’nün çıkaracağı havacılık talimatlarıyla belirlenir.” hükmüne yer verilmiş; “Özel yetkiler” başlıklı 11. maddesinin dava konusu edilen (c) bendinde, “Havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliği, bu konuda talepte bulunan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından Bakanlıktan onay alınması kaydıyla yapılabilir.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
03/11/2018 gün ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile değişik Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendi yönünden:
23/08/2016 gün ve 29810 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin eski halinde, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 9 uncu maddesi uyarınca Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) kararı ile yetkilendirilen ve havalimanı, şehir merkezi, havalimanı arasında ulaşım hizmeti verecek kuruluşların, bu Yönetmelik gerekliliklerinin dışında olduğunun düzenlendiği görülmekte iken, dava konusu düzenlemede bu ibareye yer verilmediği görülmektedir.
Büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde şehir içi trafik, ulaşım ve toplu taşıma ile ilgili hususlarda karar almak ve tasarrufta bulunmak yetkisinin büyükşehir belediyelerine ait olduğu açıktır.
Bu durumda; dava konusu düzenlemede, havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliğinin, bu konuda talepte bulunan gerçek ve/veya tüzel kişiler tarafından Bakanlıktan onay alınması kaydıyla yapılabileceğine yer verildiği görülmekte ise de; büyükşehir belediyesi sınırları içerisinde ulaşım ve toplu taşıma ile ilgili hususlarda büyükşehir belediyelerine Kanun hükümleri ile verilen yetkinin ortadan kaldırılması sonucunu doğuracak şekilde, havalimanının çevresindeki iller ve ilçeler, şehir terminali ve/veya terminalleri ile havalimanının kara tarafı arasındaki gidiş ve geliş taşıma işletmeciliği hususunda, UKOME kararı ile yetkilendirilen ve havalimanı, şehir merkezi, havalimanı arasında ulaşım hizmeti verecek kuruluşların, Yönetmelik gerekliliklerinin dışında olduğuna dair düzenlemeye yer verilmemesine yönelik olarak tesis edilen dava konusu Yönetmelik hükmünde, eksik düzenleme nedeniyle hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

03/11/2018 gün ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle düzenlenen (ö) bendi yönünden:
03/11/2018 gün ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesi ile Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 4. maddesinin 1. fıkrasına eklenen (ö) bendinde; “Kara tarafı”, “Bir havalimanında doğrudan uçuş faaliyetlerine dâhil olmayan terminal binalarını, diğer tüm yapıları, kullanımlı veya boş sahaları içine alan, ana giriş yolu/yolları kontrol noktasından başlayarak hava tarafı dışında kalan havalimanı bölümü” şeklinde tanımlanmıştır.
2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (e) bendinde “Havaalanı”, “Karada ve su üzerinde hava araçlarının kalkması ve inmesi için özel olarak hazır-lanmış, hava araçlarının bakım ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına, yolcu ve yük alınmasına ve verilmesine elverişli tesisleri bulunan yerler” olarak tanımlanmıştır.
Davacı tarafından “kara tarafı” tanımını içeren (ö) bendinin iptali istenilmiş ise de, dava konusu tanımın havalimanı kara/hava tarafı ayrımının netleştirilmesi ihtiyacına istinaden Ülkemizin üyesi olduğu Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü tarafından yayımlanan ve 4749 sayılı Kanun’la onaylanan 1944 tarihli Şikago Sözleşmesi ekinde yer alan tanımlamalara uygun şekilde düzenlendiği, dayanak kanun hükümlerine ve diğer üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 03/11/2018 gün ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3. maddesi ile değişik, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nin 11. maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinin eksik düzenleme nedeniyle İPTALİNE,
2. 03/11/2018 tarih ve 30584 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan, Havalimanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle düzenlenen (ö) bendi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Dava kısmen iptal kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, diğer yarısı olan …-TL’nin davalı idarelerden alınarak davacıya verilmesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalılardan alınarak davacıya verilmesine,
5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinindavacıdan alınarak davalılara verilmesine,
6. Posta gideri avansından varsa artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere,
20/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.