Danıştay Kararı 8. Daire 2019/1179 E. 2023/91 K. 20.01.2023 T.

Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/1179 E.  ,  2023/91 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/1179
Karar No : 2023/91

DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …

DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
1. 23/01/2019 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayımlanan, “Daimi Nezaretçiler ve Ruhsat Sahipleri Hakkında Bilgilendirme” başlıklı duyurunun, “04/02/2019 tarihinden itibaren https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden
– …
– E- Daimi Nezaretçi Defterinin doldurulması
– …
işlemleri yapılacaktır.
Bu kapsamda;
1- …
2- Daimi Nezaretçiler Daimi Nezaretçi Defterini, 04/02/2019 – 18/02/2019 tarihleri arasında https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden erişim sağlayacakları E-Daimi Nezaretçi Defteri ile birlikte fiziki Daimi Nezaretçi defterini de doldurabilirler. 18/02/2019 tarihinden sonra ise yalnızca E- Daimi Nezaretçi Defteri doldurulacaktır. Ruhsat sahipleri E- Daimi Nezaretçi Defterini onaylamakla yükümlüdür. Fiziki Daimi Nezaretçi Defterinin Ruhsat sahibi tarafından muhafaza zorunluluğu devam edecektir.” şeklinde belirtilen bölümleri ile
2. 21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinin iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :
3213 Sayılı Maden Kanunu’nda daimi nezaretçi defterinin elektronik ortamda tutulacağına ilişkin bir hüküm bulunmadığı, dava konusu işlem ile işlem dayanağı Maden Yönetmeliğinin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinin Kanuna aykırı olduğu iddia edilmektedir.

DAVALILARIN SAVUNMALARI :
DAVALI … BAKANLIĞI’NIN SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak, dava konusu Yönetmeliğin 21/09/2017 tarihinde yürürlüğe girdiği, davanın süresinde açılmadığı ve davacının dava açma ehliyetinin olmadığı öne sürülmektedir.
Esasa ilişkin olarak ise; e-devlet uygulamalarının temel amacının kamu kurumlarının kendi aralarında ve vatandaşları ile bilgi paylaşımını sağlamak ve vatandaşlara daha verimli kamu hizmeti sunmak olduğu, Cumhurbaşkanlığı Birinci ve İkinci 100 Günlük Eylem Planı kapsamında devam eden “Ulusal e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı” doğrultusunda ve 2018/13 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca başvuruların süratli ve doğru sonuçlandırılması amacıyla e-Maden Portalı uygulaması için çalışmaların tamamlandığı belirtilmektedir.
Ayrıca, MAPEG’in görevleri ve teşkilat yapısını düzenleyen 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 781. maddesinde elektronik ortamda yürütülecek görevlerin düzenlendiği ve bu kapsamda e- maden portalı üzerinde başvuruların alındığı, 28/02/2019 tarihli 30700 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7164 sayılı Kanun ile Maden Kanunda yer alan “Beyan” tanımı değiştirildiği ve tanıma ” ve/veya elektronik ortamda vermiş oldukları” ibaresinin eklendiği ifade edilmektedir.
E- Maden uygulaması ile Daimi Nezaretçi Defterinin elektronik ortamda doldurulmaya ve imzalanmaya başlanması ile daimi nezaretçi tarafından ocaklarda tehlikeli durumların tespiti halinde MAPEG’in anlık reaksiyon göstererek olası kazaların önlenmesi için “Güvenli Madencilik” kapsamında proaktif denetim yapılmasının mümkün hale geldiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DAVALI … GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN SAVUNMASI : Usule ilişkin olarak, dava konusu Yönetmeliğin 21/09/2017 tarihinde yürürlüğe girdiği, davanın süresinde açılmadığı ve davacının dava açma ehliyetinin olmadığı öne sürülmektedir.
Esasa ilişkin olarak ise; e-devlet uygulamalarının temel amacının kamu kurumlarının kendi aralarında ve vatandaşları ile bilgi paylaşımını sağlamak ve vatandaşlara daha verimli kamu hizmeti sunmak olduğu, Cumhurbaşkanlığı Birinci ve İkinci 100 Günlük Eylem Planı kapsamında devam eden “Ulusal e-Devlet Stratejisi ve Eylem Planı” doğrultusunda ve 2018/13 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi uyarınca başvuruların süratli ve doğru sonuçlandırılması amacıyla e-Maden Portalı uygulaması için çalışmaların tamamlandığı belirtilmektedir.
Ayrıca, MAPEG’in görevleri ve teşkilat yapısını düzenleyen 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 781. maddesinde elektronik ortamda yürütülecek görevlerin düzenlendiği ve bu kapsamda e- maden portalı üzerinde başvuruların alındığı, 28/02/2019 tarihli 30700 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 7164 sayılı Kanun ile Maden Kanununda yer alan “Beyan” tanımının değiştirildiği ve tanıma ” ve/veya elektronik ortamda vermiş oldukları” ibaresinin eklendiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : 23/01/2019 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayımlanan, “Daimi Nezaretçiler ve Ruhsat Sahipleri Hakkında Bilgilendirme” başlıklı duyurunun dava konusu kısmının iptaline; 21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendi yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 23/01/2019 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayımlanan, “Daimi Nezaretçiler ve Ruhsat Sahipleri Hakkında Bilgilendirme” başlıklı duyurunun, “04/02/2019 tarihinden itibaren https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden
– …
– E- Daimi Nezaretçi Defterinin doldurulması
– …
işlemleri yapılacaktır.
Bu kapsamda;
1- …
2- Daimi Nezaretçiler Daimi Nezaretçi Defterini, 04/02/2019 – 18/02/2019 tarihleri arasında https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden erişim sağlayacakları E-Daimi Nezaretçi Defteri ile birlikte fiziki Daimi Nezaretçi defterini de doldurabilirler. 18/02/2019 tarihinden sonra ise yalnızca E- Daimi Nezaretçi Defteri doldurulacaktır. Ruhsat sahipleri E- Daimi Nezaretçi Defterini onaylamakla yükümlüdür. Fiziki Daimi Nezaretçi Defterinin Ruhsat sahibi tarafından muhafaza zorunluluğu devam edecektir.” şeklinde belirtilen bölümleri ile 21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin, davalı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısını düzenleyen bölümünde yer alan 768. maddesinde, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri sayılmış, “Elektronik ortamda yürütülecek görevler” başlıklı 781. maddesinde ise, “(1) Genel Müdürlük e-imza kullanılması şartıyla görev alanına giren konulara ilişkin; talep ve başvuruların kabulünü elektronik ortamda yapabilir ve hizmetlerini elektronik ortamda sunabilir, talep ve başvuruları elektronik ortamda sonuçlandırabilir ve cevaplayabilir.
(2) Genel Müdürlük bazı ihalelik sahaların ihalesini ve ihalelerin sonuçlandırılmasını elektronik ortamda yapabilir. Elektronik ortamda yapılacak ihaleye katılacakların e-imza kullanması zorunludur.
(3) Bu maddede düzenlenen konulara ilişkin uygulama usul ve esasları Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
” hükmüne yer verilmiştir.
21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinde ise, “Daimi nezaretçi defteri, Genel Müdürlük tarafından istenilmesi halinde elektronik ortamda tutulur.” hükmü yer almıştır.
4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 768. maddesinde, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri sayılmış, 781. maddesinde ise, Genel Müdürlüğün e-imza kullanılması şartıyla görev alanına giren konulara ilişkin; talep ve başvuruların kabulünü elektronik ortamda yapabileceği ve hizmetlerini elektronik ortamda sunabileceği, talep ve başvuruları elektronik ortamda sonuçlandırabileceği ve cevaplayabileceği belirtilmiş ve bu maddede düzenlenen konulara ilişkin uygulama usul ve esasların Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.
Anayasa’nın 124. maddesinin 1. fıkrasında, “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmü uyarınca, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev alanına giren hizmetlerin hangilerinin elektronik ortamda sunulacağının ve söz konusu hizmetlerin elektronik ortamda sunulmasına ilişkin usulün Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak müstakil bir Yönetmelikle düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca, daimi nezaretçi defterinin elektronik ortamda tutulması gerektiğine ilişkin kuralın ve buna ilişkin usulün, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılacak müstakil bir Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiğinden, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinde ve söz konusu bu maddeye dayanılarak tesis edilen dava konusu duyuruda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmesi gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :
23/01/2019 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayımlanan, “Daimi Nezaretçiler ve Ruhsat Sahipleri Hakkında Bilgilendirme” başlıklı duyurunun, “04/02/2019 tarihinden itibaren https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden
– …
– E- Daimi Nezaretçi Defterinin doldurulması
– …
işlemleri yapılacaktır.
Bu kapsamda;
1- …
2- Daimi Nezaretçiler Daimi Nezaretçi Defterini, 04/02/2019 – 18/02/2019 tarihleri arasında https://www.turkiye.gov.tr/ adresinde bulunan E-Maden Portalı üzerinden erişim sağlayacakları E-Daimi Nezaretçi Defteri ile birlikte fiziki Daimi Nezaretçi defterini de doldurabilirler. 18/02/2019 tarihinden sonra ise yalnızca E- Daimi Nezaretçi Defteri doldurulacaktır. Ruhsat sahipleri E- Daimi Nezaretçi Defterini onaylamakla yükümlüdür. Fiziki Daimi Nezaretçi Defterinin Ruhsat sahibi tarafından muhafaza zorunluluğu devam edecektir.” şeklinde belirtilen bölümleri ile 21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendinde yer alan, “Daimi nezaretçi defteri, Genel Müdürlük tarafından istenilmesi halinde elektronik ortamda tutulur.” hükmünün iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarelerin usule ilişkin iddiaları kabul edilmeyerek işin esası incelendi.

ESAS YÖNÜNDEN:
21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendi yönünden yapılan inceleme;
11/12/2022 gün ve 32040 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Maden Yönetmeliği ile 21/09/2017 gün ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Maden Yönetmeliği’nin yürürlükten kaldırıldığı anlaşıldığından bu kısım yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

23/01/2019 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü resmi internet sitesinde yayımlanan, “Daimi Nezaretçiler ve Ruhsat Sahipleri Hakkında Bilgilendirme” başlıklı duyurunun dava konusu kısmı yönünden yapılan inceleme;
İlgili Mevzuat:
Anayasa’nın 124. maddesinin 1. fıkrasında, “Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilirler.” hükmü yer almıştır.
15/07/2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı, İlgili, İlişkili Kurum ve Kuruluşlar ile Diğer Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin, davalı Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün teşkilat yapısını düzenleyen bölümünde yer alan 768. maddesinde, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri sayılmış, “Elektronik ortamda yürütülecek görevler” başlıklı 781. maddesinde ise, “(1) Genel Müdürlük e-imza kullanılması şartıyla görev alanına giren konulara ilişkin; talep ve başvuruların kabulünü elektronik ortamda yapabilir ve hizmetlerini elektronik ortamda sunabilir, talep ve başvuruları elektronik ortamda sonuçlandırabilir ve cevaplayabilir.

(2) Genel Müdürlük bazı ihalelik sahaların ihalesini ve ihalelerin sonuçlandırılmasını elektronik ortamda yapabilir. Elektronik ortamda yapılacak ihaleye katılacakların e-imza kullanması zorunludur.
(3) Bu maddede düzenlenen konulara ilişkin uygulama usul ve esasları Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
” hükmüne yer verilmiştir.

Hukuki Değerlendirme:
Normlar hiyerarşisinde anayasal ve yasal düzenlemelerden sonra gelen idari düzenlemeler bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve kanun hükümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu kanun hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. Diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir. Anılan sistemde bir üst norm bir alt norma oranla daha genel ve soyut ifadeler taşımakta, bir alt norm ise daha özel ve somut ifadelerle bir üst normun ne amaçlamak istediğini somut olarak ortaya koymaktadır. Öğretide türevsel bir yetki olarak kabul edilen idarelerin düzenleme yetkisinin, yasalarla getirilen hükümleri aşacak bir şekilde kullanılamayacağı da İdare Hukukunun en temel ilkelerindendir. Dolayısıyla; sınırlı, tamamlayıcı ve bağımlı bir düzenleme yetkisine sahip olan idarenin, Anayasa’da öngörülen ayrık durumlar dışında, yasalarla düzenlenmemiş bir alanda, düzenleme yapmak suretiyle kural koyması mümkün değildir.
Yasa koyucu düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını, yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bırakır. Bu asli düzenleme yetkisinin Yasama organına ait olmasının doğal bir sonucudur.
Ancak, idarelerin düzenleyici işlem yapma yetkisi yasama organının çizdiği sınırlar içinde, başta Anayasa olmak üzere, Kanun gibi üst hukuk normlarına aykırı olmamak kayıt ve şartına bağlı olarak gerçekleşebilir.
4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 768. maddesinde, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri sayılmış, 781. maddesinde ise, Genel Müdürlüğün e-imza kullanılması şartıyla görev alanına giren konulara ilişkin; talep ve başvuruların kabulünü elektronik ortamda yapabileceği ve hizmetlerini elektronik ortamda sunabileceği, talep ve başvuruları elektronik ortamda sonuçlandırabileceği ve cevaplayabileceği belirtilmiş ve bu maddede düzenlenen konulara ilişkin uygulama usul ve esasların Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleneceği öngörülmüştür.
Dolayısıyla, Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğünün görev alanına giren hizmetlerin hangilerinin elektronik ortamda sunulacağının ve söz konusu hizmetlerin elektronik ortamda sunulmasına ilişkin usulün Genel Müdürlük tarafından çıkarılacak müstakil bir Yönetmelikle düzenlenmesi gerektiğinden dava konusu duyuruda hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Nitekim,19/08/2021 tarih ve 31573 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü Hizmetlerinin Elektronik Ortamda Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik”, MAPEG tarafından elektronik ortamda yürütülen hizmetleri kapsamakta olup, Maden Kanunu uyarınca yapılacak beyanlara ve taleplere ilişkin usul ve esaslar ile daimi nezaretçi defterine ilişkin usul ve esasları da düzenlemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1.21/09/2017 tarih ve 30187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Maden Yönetmeliği’nin 125. maddesinin 1. fıkrasının (k) bendi yönünden KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
2. Duyurunun dava konusu kısımlarının İPTALİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davalı idare üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya, verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
20/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.