Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2019/10277 E.  ,  2020/5048 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/10277
Karar No : 2020/5048

DAVACILAR : … Velayeten … ve …
VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Huk. Müş. …

DAVANIN KONUSU :
Davacılar tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin 9. maddesinin 3. fıkrasının iptali istenilmektedir.

DAVACILARIN İDDİALARI :
Davacılar tarafından, yerel yerleştirmelerde ikamet adresleri ve ortaokullarda bulunuşluk gibi kriterlerin çağdaş eğitim sisteminde kabul edilebilir kriterler olmadığı, anılan düzenlemenin başarı kriterini aşan kriterler olduğu, Anayasaya, kanunlara ve yönetmeliklere aykırılık teşkil ettiği ileri sürülmektedir.

DAVALI İDARENİN SAVUNMASI :
Ortaöğretime geçiş yönergesinin, Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği ve Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’ne dayanılarak hazırlandığı, üst normlara aykırılık bulunmadığı, 03/04/2019 tarihli makam onayı ile dava konusu yönergenin yürürlükten kaldırıldığı, konusu kalmayan davanın reddine karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : Dava, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesinin 9. maddesinin 3. bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idare tarafından, 03/04/2019 tarihli makam onayı ile dava konusu edilen Yönergenin yürürlükten kaldırıldığı, bu nedenle davanın konusuz kaldığı ileri sürülmekte ise de, Yönergeye dayalı olarak yerleştirme işlemi yapılmış olduğundan, davanın esasının incelenmesi gerekli görülmüştür.
Anayasa’nın “Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi” başlıklı 42. maddesi uyarınca öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun “Ferdin ve toplumun ihtiyaçları” başlıklı 5. maddesinde; “Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.”; “Yöneltme” başlıklı 6. maddesinde; “Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler. (Değişik: 16/8/1997 – 4306/3 md.) Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde düzenlenir. Bu amaçla, ortaöğretim kurumlarına, eğitim programlarının hedeflerine uygun düşecek şekilde hazırlık sınıfları konulabilir. Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve değerlendirme metotlarından yararlanılır.” hükmü yer almaktadır.
Yine aynı Kanun’un ortaöğretim kurumlarının düzenlendiği “Kapsam” başlıklı 26. maddesinde ortaöğretimin; ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü kapsadığı, bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre diploma verileceği, ancak mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenen fark derslerini tamamlamasının zorunlu olduğu; “Ortaöğretimden yararlanma hakkı” başlıklı 27. maddesinde, İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrencinin, ortaöğretime devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanmak hakkına sahip olduğu; “Amaç ve görevler” başlıklı 28. maddesinde, ortaöğretimin amaç ve görevlerinin, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak, öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak olduğu, bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanacağı belirtilmiştir.
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Tanımlar” başlıklı 4. maddesinin (ğğ) bendi uyarınca; merkezi sınav, Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Proje Uygulayan Eğitim Kurumları ile Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin Anadolu Teknik programlarına öğrenci yerleştirme amacıyla Bakanlıkça yapılan sınavı; (hh) bendi uyarınca; merkezi sınav puanı; Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Proje Uygulayan Eğitim Kurumları ile Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin Anadolu Teknik programlarına öğrenci yerleştirmede kullanılan Bakanlıkça yapılan sınav puanını; (ıı) bendi uyarınca; merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okul; Fen Liseleri, Sosyal Bilimler Liseleri, Proje Uygulayan Eğitim Kurumları ile Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin Anadolu Teknik programlarını; (ii) bendi uyarınca; ortaokul başarı puanı (OBP); ortaokulun 6, 7 ve 8. sınıf seviyesinde alınan yılsonu başarı puanlarının aritmetik ortalamasını; (jj) bedni uyarınca ortaöğretim kayıt alanı; eğitimde süreklilik ve coğrafi bütünlük esasına dayalı olarak öğrenci sayısı, okul türü, kontenjan ve donanımları göz önünde bulundurularak il/ilçe millî eğitim müdürlüğünce ortaokul ve liselerin birbirleri ile eşleştirildiği ve tercihe bağlı olarak kayıt yapılabilecek farklı ortaöğretim kurumlarından oluşturulan alanı tanımlamaktadır.
Yine aynı Yönetmeliğin “Ortaöğretime geçiş esasları” başlıklı 20. maddesinde; “(Değişik:RG-14/2/2018-30332) (1) Ortaokulu veya imam hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda; a) Merkezi sınav puanıyla, b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara tercihe bağlı olarak, c) Ortaöğretim kayıt alanı dışındaki pansiyonlu okullara tercihe bağlı olarak, ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla, d) Yetenek sınav puanıyla, ortaöğretim kurumlarına geçiş yaparlar. (2) Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen yerleştirme ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanan yönerge ve/veya kılavuz, (d) bendi ise genelge ile belirlenir. (3) Ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirme ve kayıt işlemleri; a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okulların açık kontenjanlarına, tercihe bağlı olarak, c) Pansiyonlu okullarda belirlenen pansiyon kontenjanı kadar (Mülga ibare:RG-1/9/2018-30522) (…) uzaktan yakına ilkesi gözetilerek tercihe göre, ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, d) Güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, (Ek ibare:RG-1/9/2018-30522) hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre, yapılır. (4) Özel ortaöğretim okullarına geçişler, 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda yapılır.” düzenlemesi yer almakta olup; “Öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonu” başlıklı 23. maddesi uyarınca; birden fazla ortaöğretim kurumu bulunan okullar arasında koordinasyonu sağlamak üzere millî eğitim müdürlükleri bünyesinde her ders yılı sonunda öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonu kurulacağı, Komisyonca nakil ve yerleştirmelerinin, ortaöğretim kayıt alanı içinde tercihe bağlı olarak öğrenci alan okullara dengeli bir şekilde yapılacağı, ancak, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi ve/veya Kılavuzu hükümleri çerçevesinde ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara yerleşemeyen öğrencilerin, aynı merkez ilçe/ilçedeki diğer ortaöğretim kayıt alanlarındaki boş kontenjanı bulunan okullara tercihe ve OBP üstünlüğüne bağlı olarak yerleştirileceği; “Ortaöğretim kurumlarına yerleştirme, nakil ve geçişler” başlıklı Geçici 9. maddesinin 1. fıkrası uyarınca Yönetmelikte yer alan yerleştirme, nakil ve geçişlere ilişkin hükümlerin, 2018-2019 eğitim ve öğretim yılından itibaren ortaokul ile imam hatip ortaokullarının 8 inci sınıfını tamamlayıp ortaöğretim kurumlarına yerleşen öğrencileri kapsayacağı belirtilmiştir.
14/02/2018 tarih ve 30332 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 5. maddesiyle asıl Yönetmeliğin 20. maddesinde yapılan değişiklik ile ülke genelinde ortaöğretim kurumlarına giriş ve yerleştirme sistemi tamamen değiştirilerek ortaöğretim kurumlarına beş farklı yöntemle öğrenci yerleştirilecektir. Buna göre; merkezi sınavla öğrenci alan okullara merkezi sınav puanıyla; merkezi sınav puanı olmayan öğrenciler ortaöğretim kayıt alanı içerisinde tercihleri doğrultusunda yerel yerleştirmeyle; merkezi sınav puanı olmayıp ortaöğretim kayıt alanı dışında kalan bir okulun tercih edilmesi halinde pansiyonlu okullara yerel yerleştirmeyle; merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla; güzel sanatlar lisesi, spor lisesi, klasik sanatlar ve musiki, hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip lisesine özel yetenek puanı ile öğrenci alınacaktır.
Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin “Ortaöğretim Kurumlarına Yerleştirme” başlıklı 7. maddesinde; “(1) Ortaöğretim kurumlarına resmî ve özel ortaokullar, imam hatip ortaokulları ve geçici eğitim merkezlerini (GEM) bitiren öğrenciler, kayıt alanı, bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda sınavlı veya sınavsız olarak yerleştirilir.”; “Merkezi Yerleştirme” başlıklı 8. maddesinde; “(1) Merkezi sınav puanıyla öğrenci alan okullara yerleştirme: a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların belirlenen kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, tercihleri doğrultusunda Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğünce yapılır. b) Merkezi sınavla öğrenci alan okullarda merkezi sınav puanının eşitliği hâlinde; Ortaokul Başarı Puanına (OBP), öğrencinin doğum tarihine göre yaşı küçük olana, 8’inci, 7’nci ve 6’ncı sınıflardaki YBP üstünlüğüne, okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığına ve tercih önceliği durumlarına bakılarak yerleştirme yapılır. c) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların belirlenen kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre yerleştirme yapılır.”; “Yerel Yerleştirme” başlıklı 9. maddesinde; “(1) Sınavsız öğrenci alan okullara yerleştirme işlemi, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen ortaöğretim kayıt alanları içindeki sınavsız öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlara göre yapılır. (2) Yerel Yerleştirme işlemleri, okulun bağlı bulunduğu genel müdürlük ile il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin sorumluluğunda Bakanlıkça yürütülür. (3) Yerel yerleştirme işlemleri okulların türü, kontenjanı ve konumuna göre il/ilçe milli eğitim müdürlüklerince oluşturulan ortaöğretim kayıt alanlarındaki okullara sırasıyla öğrencilerin ikamet adresleri , okul başarı puanının üstünlüğü ve okula özürsüz devamsızlık yapılan gün sayısının azlığı kriterlerine göre yapılır. Değerlendirmede eşitlik olması durumunda sırasıyla; 8’inci, 7’nci ve 6’ncı sınıflardaki yılsonu başarı puanı üstünlüğüne bakılarak yerleştirme yapılır. ” düzenlemeleri yer almaktadır.
Yukarıda yer alan düzenlemeler uyarınca; okulların bulundukları yere göre oluşturulan ortaöğretim kayıt alanı ile öğrencilerin ikamet adresleri, öğrencilerin ortaokullarda bulunuşlukları, tercih önceliği, okul başarı puanları, devam-devamsızlık ve yaş kriterleri göz önünde bulundurularak yapılan yerel yerleştirmeyle öğrencilerin ikamet adreslerine yakın okullara yerleştirilmelerinin hedeflendiği, söz konusu yeni yerleştirme sisteminde bütün öğrencilerin herhangi bir ortaöğretim kurumuna yerleştirilmesi amacıyla bütün öğrencilerin yerel yerleştirme kapsamında tercih yapmak zorunda olduğu, bu durumun 4+4+4 eğitim sistemi çerçevesinde alınması gereken bir tedbir niteliğinde olduğu; bu kapsamda ortaöğretim kayıt alanı içerisindeki 5 okulun tercihi ardından merkezi puanı olan öğrenciler için merkezi yerleştirmeyle öğrenci alan okul tercihlerinin yapılacağı, merkezi sınav puanı olmayan öğrencilerin bu tercihte bulunamayacakları, bütün bu okul tercihlerinde her yerleştirme türünde tercih edilebilecek okul sayısının 5 ile sınırlandırıldığı, ancak yerel yerleştirme işlemlerinde ilk üç okul türü kayıt alanından olmak koşuluyla aynı türden üç okulun tercih edilebileceği, ortaöğretim kayıt alanının; kayıt alanı, komşu kayıt alanı ve diğer kayıt alanı olmak üzere üç kısma ayrıldığı ve her kısmın kendisinden öncekine göre dezavantajlı konumda olduğu, bu uygulamanın da ikamet adresine en yakın okula yerleştirme politikasının bir sonucu olduğu, merkezi sınavla ve yerel yerleştirme kapsamında herhangi bir okula yerleşemeyen öğrencilerin dört ayrı dönem olmak üzere yerleştirmeye esas nakil tercihleri alınmak suretiyle yerleştirileceği, bu sürecin sonunda da herhangi bir ortaöğretim kurumuna yerleşemeyen öğrencinin kontenjanlar ve talepler doğrultusunda bir kuruma yerleştirilmesinin komisyonca yapılacağı anlaşılmaktadır.
Bu durumda dava konusu edilen düzenlemede kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık görülmemiştir. Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ:
Dava; davacılar tarafından, kızları … … yılı ortaöğretim kurumlarına yerel yerleştirme kapsamında … Anadolu Lisesi’ne yerleştirilmesine ilişkin işlem ile Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin tamamının iptali ve Haluk Ündeğer Anadolu Lisesi’ne veya Ataköy Anadolu Lisesi’ne veya Bakırköy Anadolu Lisesi’ne kaydının yapılması istemiyle açılmıştır.
Dairemizin 13/11/2018 tarih ve E:2018/6382, K:2018/6885 sayılı kararıyla; “2577 sayılı Kanunun 20/B maddesi kapsamındaki Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılan merkezî ve ortak bir sınava ilişkin olması nedeniyle dava açma süresinin on gün olduğu, davacıların yerleştirmeye esas 4. nakil sonuçlarının ilan tarihi olan 08/09/2018 tarihinden 10 gün sonra 18/09/2018 tarihi mesai bitimine kadar dava açılması gerekirken bu süre geçtikten sonra 25/09/2018 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine hukuken olanak bulunmadığı” gerekçesiyle süre aşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dairemiz kararının davacılar tarafından temyiz edilmesi üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 21/03/2019 tarih ve E:2019/159, K:2019/1217 sayılı kararıyla; “İptal istemine konu bireysel işlemin ‘yerleştirme’ye yönelik olduğu ve ‘yerleştirme işlemleri’nin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’na, 11/09/2014 tarih ve 29116 mükerrer sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6552 sayılı Kanun’un 96. maddesiyle eklenen 20/B maddesinde yer alan, Milli Eğitim Bakanlığı ile Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlar, bu sınavlara ilişkin iş ve işlemler ile sınav sonuçları hakkında açılan davalar kapsamında değerlendirilemeyeceği; bakılan davada genel idari yargılama usulü hükümlerinin uygulanması gerektiği; davacıların kızlarının … Anadolu Lisesi’ne yerleştirilmesine ilişkin 2018 yılı ortaöğretim kurumlarına yerleştirme sonuçlarının Milli Eğitim Bakanlığı internet sitesinden 30/07/2018 tarihinde ilan edildiği, bu tarihten itibaren altmış günlük genel dava açma süresi içerisinde 25/09/2018 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmadığı, uyuşmazlığın esası incelenmek suretiyle bir karar verilmesi gerektiği” gerekçesiyle bozulmasına karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun ‘Temyiz’ başlıklı 46. maddesinin 1. fıkrasında, Danıştay dava dairelerinin nihai kararlarının Danıştay’da temyiz edilebileceği; 2575 sayılı Danıştay Kanunu’nun ‘İdari ve vergi dava daireleri kurullarının görevleri’ başlıklı 38. maddesinde, İdari Dava Daireleri Kurulunca idari dava dairelerinden ilk derece mahkemesi olarak verilen kararların temyizen inceleneceği; 2577 sayılı Kanun’un ‘Temyiz incelemesi üzerine verilecek kararlar’ başlıklı 49. maddesinin 4. fıkrasında da, Danıştayın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların temyizen incelenmesinde bu madde ile ısrar hariç 50. madde hükümlerinin kıyasen uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca Danıştay Dava Dairelerinin ilk derece mahkemesi olarak verdiği kararların temyizen bozulması durumunda ısrar olanağı tanınmamıştır.
Bu çerçevede, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun bozma kararı üzerine dosya yeniden incelenmiş; bu kez; Dairemizin 25/10/2019 tarih ve E:2019/8629, K:2019/9274 sayılı kararıyla; davacılar tarafından, dava konusu Yönerge’nin hangi maddelerinin, ibare ya da kısımlarının iptali isteniyorsa dava dilekçesinin hem konu, hem açıklamalar, hem de sonuç kısmında hiç bir tereddüte yer verilmeyecek şekilde açık ve net olarak ortaya konulması, idari işlem niteliğinde istemlere yer verilmeksizin, iptali istenilen işlem/işlemlerin açıkça belirtilmesi gerektiği gerekçesiyle dava dilekçesinin reddine karar verilmiş olup yenilenen dava dilekçesinde davacılar tarafından, Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin 9. maddesinin 3. fıkrasının iptali istenilmiştir.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Anayasamızın ‘Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi’ başlıklı 42. maddesinde; “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun ‘Ferdin ve toplumun ihtiyaçları’ başlıklı 5. maddesinde; “Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.” hükmü, ‘Yöneltme’ başlıklı 6. maddesinde; “Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler. Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde düzenlenir. Bu amaçla, ortaöğretim kurumlarına, eğitim programlarının hedeflerine uygun düşecek şekilde hazırlık sınıfları konulabilir. Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve değerlendirme metotlarından yararlanılır.” hükmü, orta öğretim kurumlarının düzenlendiği ‘Kapsam’ başlıklı 26. maddesinde; “Ortaöğretim; ilköğretime dayalı dört yıllık zorunlu örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumları ile mesleki eğitim merkezlerinin tümünü kapsar. Bu okul ve kurumları bitirenlere, bitirdikleri programın özelliğine göre diploma verilir. Ancak mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin diploma alabilmeleri için Millî Eğitim Bakanlığınca belirlenen fark derslerini tamamlaması zorunludur.” hükmü, ‘Ortaöğretimden yararlanma hakkı’ başlıklı 27. maddesinde; “İlköğretimini tamamlayan ve ortaöğretime girmeye hak kazanmış olan her öğrenci, ortaöğretime devam etmek ve ortaöğretim imkanlarından ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanmak hakkına sahiptir.” hükmü, ‘Amaç ve görevler’ başlıklı 28. maddesinde; “Ortaöğretimin amaç ve görevleri, Milli Eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak, bütün öğrencilere ortaöğretim seviyesinde asgari ortak bir genel kültür vermek suretiyle onlara kişi ve toplum sorunlarını tanımak, çözüm yolları aramak ve yurdun iktisadi sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunmak bilincini ve gücünü kazandırmak, öğrencileri, çeşitli program ve okullarla ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda yüksek öğretime veya hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamaktır. Bu görevler yerine getirilirken öğrencilerin istekleri ve kabiliyetleri ile toplum ihtiyaçları arasında denge sağlanır.” hükmü yer almıştır.
07/09/2013 tarih ve 28758 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği’nin ‘Tanımlar’ başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasının (ii) bendinde; ortaokul başarı puanı (OBP); ortaokulun 6, 7 ve 8. sınıf seviyesinde alınan yılsonu başarı puanlarının aritmetik ortalamasını, (jj) bendinde; ortaöğretim kayıt alanı; eğitimde süreklilik ve coğrafi bütünlük esasına dayalı olarak öğrenci sayısı, okul türü, kontenjan ve donanımları göz önünde bulundurularak il/ilçe millî eğitim müdürlüğünce ortaokul ve liselerin birbirleri ile eşleştirildiği ve tercihe bağlı olarak kayıt yapılabilecek farklı ortaöğretim kurumlarından oluşturulan alanı olarak tanımlanmış; ‘Ortaöğretime geçiş esasları’ başlıklı 20. maddesinde; “Ortaokulu veya imam hatip ortaokulunu bitiren öğrenciler bilgi, beceri ve yetenekleri doğrultusunda; a) Merkezi sınav puanıyla, b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara tercihe bağlı olarak, c) Ortaöğretim kayıt alanı dışındaki pansiyonlu okullara tercihe bağlı olarak, ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı puanıyla, d) Yetenek sınav puanıyla, ortaöğretim kurumlarına geçiş yaparlar. Birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen yerleştirme ve kayıtlara ilişkin usul ve esaslar, Bakanlıkça hazırlanan yönerge ve/veya kılavuz, (d) bendi ise genelge ile belirlenir. Ortaöğretime geçiş sistemine bağlı olarak yapılan yerleştirme ve kayıt işlemleri; a) Merkezi sınav puanı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, b) Ortaöğretim kayıt alanı içindeki okulların açık kontenjanlarına, tercihe bağlı olarak, c) Pansiyonlu okullarda belirlenen pansiyon kontenjanı kadar (…) uzaktan yakına ilkesi gözetilerek tercihe göre, ç) Merkezi sınav ile birlikte yetenek sınavı ile öğrenci alan okulların açık kontenjanlarına, puan üstünlüğüne göre, d) Güzel sanatlar liseleri, spor liseleri ile klasik sanatlar ve musiki, hafızlık, görsel sanatlar ve spor programı/projesi uygulayan Anadolu imam hatip liselerine yetenek sınav puanı ve OBP kullanılarak puan üstünlüğüne göre, yapılır. Özel ortaöğretim okullarına geçişler, 20/3/2012 tarihli ve 28239 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Millî Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliğinin ilgili hükümleri doğrultusunda yapılır.” hükmü düzenlenmiş, ‘Öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonu’ başlıklı 23. maddesi uyarınca; birden fazla ortaöğretim kurumu bulunan okullar arasında koordinasyonu sağlamak üzere millî eğitim müdürlükleri bünyesinde her ders yılı sonunda öğrenci yerleştirme ve nakil komisyonu kurulacağı, Komisyonca nakil ve yerleştirmelerinin, ortaöğretim kayıt alanı içinde tercihe bağlı olarak öğrenci alan okullara dengeli bir şekilde yapılacağı, ancak, Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi ve/veya Kılavuzu hükümleri çerçevesinde ortaöğretim kayıt alanı içindeki okullara yerleşemeyen öğrencilerin, aynı merkez ilçe/ilçedeki diğer ortaöğretim kayıt alanlarındaki boş kontenjanı bulunan okullara tercihe ve OBP üstünlüğüne bağlı olarak yerleştirileceği; ‘Ortaöğretim kurumlarına yerleştirme, nakil ve geçişler’ başlıklı geçici 9. maddesinin 1. fıkrası uyarınca Yönetmelikte yer alan yerleştirme, nakil ve geçişlere ilişkin hükümlerin, 2018-2019 eğitim ve öğretim yılından itibaren ortaokul ile imam hatip ortaokullarının 8 inci sınıfını tamamlayıp ortaöğretim kurumlarına yerleşen öğrencileri kapsayacağı hususları düzenlenmiştir.
Diğer taraftan; Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin ‘Yerel Yerleştirme’ başlıklı 9. maddesinde; “Sınavsız öğrenci alan okullara yerleştirme işlemi, il ve ilçe millî eğitim müdürlüklerince belirlenen ortaöğretim kayıt alanları içindeki sınavsız öğrenci alan ortaöğretim kurumlarına belirlenen kontenjanlara göre yapılır. Yerel Yerleştirme işlemleri, okulun bağlı bulunduğu genel müdürlük ile il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin sorumluluğunda Bakanlıkça yürütülür. Yerel yerleştirme, ortaöğretim kayıt alanı, okulların türü, okulların kontenjanı, okulların bulundukları yer, okulların pansiyon durumu ile öğrencilerin ikamet adresleri, öğrencilerin okullarda bulunuşlukları, tercihler, okul başarı puanları, devam-devamsızlık ve yaş gibi kriterler göz önünde bulundurularak yapılır. Sınavsız öğrenci alan okullara geçişle ilgili usul ve esaslar kılavuzla belirlenir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.

Dava konusu Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretime Geçiş Yönergesi’nin 9. maddesinin 3. fıkrasının incelenmesi:
Kanun koyucu tarafından idareye tanınan düzenleme yetkisinin başta kamu yararı olmak üzere hizmet gereklerine, hukuk devleti, hukuk güvenliği ve kazanılmış haklara riayet ilkelerine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır.
Kamu yararı kavramı, tüm devlet organlarının işlem ve eylemlerinin genel nitelikteki amacını ve aynı zamanda nedenini oluşturmakta, çeşitli hak ve özgürlükler açısından bir sınırlama nedeni niteliği de taşımakta olup bu kavram genel bir ifadeyle bireysel, özel çıkarlardan ayrı ve bunlara üstün olan toplumsal yararı ifade etmektedir.
Yukarıda yer verilen düzenlemeler uyarınca; okulların bulundukları yere göre oluşturulan ortaöğretim kayıt alanı ile öğrencilerin ikamet adresleri, öğrencilerin ortaokullarda bulunuşlukları, tercih önceliği, okul başarı puanları, devam-devamsızlık ve yaş kriterleri göz önünde bulundurularak yapılan yerel yerleştirmeyle öğrencilerin ikamet adreslerine yakın okullara yerleştirilmelerinin hedeflendiği, söz konusu yeni yerleştirme sisteminde bütün öğrencilerin herhangi bir ortaöğretim kurumuna yerleştirilmesi amacıyla bütün öğrencilerin yerel yerleştirme kapsamında tercih yapmak zorunda olduğu, bu durumun 4+4+4 eğitim sistemi çerçevesinde alınması gereken bir tedbir niteliğinde olduğu; ortaöğretim kayıt alanının, kayıt alanı, komşu kayıt alanı ve diğer kayıt alanı olmak üzere üç kısıma ayrıldığı ve her kısmın kendisinden öncekine göre dezavantajlı konumda olduğu, bu uygulamanın da ikamet adresine en yakın okula yerleştirme politikasının bir sonucu olduğu, merkezi sınavla ve yerel yerleştirme kapsamında herhangi bir okula yerleşemeyen öğrencilerin 4 ayrı dönem olmak üzere yerleştirmeye esas nakil tercihleri alınmak suretiyle yerleştirileceği, bu sürecin sonunda da herhangi bir ortaöğretim kurumuna yerleşemeyen öğrencinin kontenjanlar ve talepler doğrultusunda bir kuruma yerleştirilmesinin komisyonca yapılacağı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda; Kanun koyucu tarafından idareye tanınan düzenleme yetkisi uyarınca, ortaöğretime geçiş sürecine yönelik, yeni yerleştirme sisteminin oluşturulması ve sistemin uygulamasına yönelik olarak hazırlanan dava konusu yönergenin ilgili hükmünün, normlar hiyerarşisine uygun, kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda düzenlendiği anlaşıldığından, dava konusu düzenlemede hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacılara iadesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere,
11/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.