Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2018/6507 E.  ,  2023/538 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6507
Karar No : 2023/538

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Mermer San. Tic. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:… , K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dava dışı … Mermer Sanayi ve Tic. A.Ş uhdesinde bulunan Muğla İli Yatağan İlçesi İR:… ruhsat (yeni İR:… ) numaralı II. grup maden işletme ruhsatı kapsamındaki alan için davacı (rödovansçı) … Mermer San. Tic. A.Ş. tarafından yapılan orman izni başvurusunun reddine ilişkin … tarih … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Orman Kanunu’nun 16. maddesine göre verilecek maden arama, maden işletme, maden tesis ve altyapı tesis izinlerinin ve bu konudaki iptal işlemlerinin Çevre ve Orman Bakanlığının yetkisi dahilinde olduğu açıkça belirtilmekte ise de, davacı şirketin sahip olduğu maden işletme ruhsatı sahası içinde bulunan ormanlık alan için idareden iznin uzatılması ve temdit işleminin yapılmasının istenildiği, bu başvuru üzerine hazırlanan Maden İşletme ve Altyapı Tesisi Yeni İzin Raporunda, Orman Bölge Müdürlüğü’nce izin verilmesinde sakınca olmadığının belirtildiği, belirtilen duruma göre izin temdit ve uzatma talebinde bulunulan ormanlık alan için izin verilmesinde sakınca yoktur şeklinde düzenlenen raporun geçerli olduğu gözönüne alındığında, davacı şirketin izin temdit ve uzatma başvurusunun hiç bir gerekçe gösterilmeden reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacının talebine ait nihaî değerlendirmenin Bakanlıkça yapıldığı, davalı idare açısından bu değerlendirme dolayısıyla bağlı yetki bulunduğu, Bakanlıkça takdir yetkisi kapsamında işlem tesis edildiği, işlemde hukuka ve mevzuata aykırı yön bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı rödovansçı şirket tarafından, … Mermer Sanayi ve Tic. A.Ş uhdesinde bulunan Muğla İli Yatağan İlçesi İR:… ruhsat (yeni İR:…) numaralı II. grup maden işletme ruhsatlı sahada 13/05/2016 tarihli başvuru ile toplam 17.855,17 m2 sahada orman izni istenildiği, başvuru üzerine idarece izin verilmesinde sakınca bulunmadığı yolunda 13/05/2016 tarihli izin raporu düzenlendiği, izin raporunu takiben, 24/08/2016 tarihli yazı ile izin talebinin Orman Genel Müdürlüğü’nce uygun bulunmadığına ilişkin bildirimin yapıldığı, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
3213 sayılı Maden Kanununun 24. maddesinin 4/2/2015 tarih ve 6592 sayılı Kanun ile değişik onbirinci fıkrasında; “7 nci maddeye göre gerekli izinlerin alınmasından itibaren işletme izni verilir. Bu iznin verildiği tarihten itibaren Devlet hakkı alınır. Ruhsat sahibince, işletme ruhsatı yürürlük tarihinden itibaren üç yıl içinde 7 nci maddeye göre alınması gerekli olan çevresel etki değerlendirme kararı, mülkiyet izni, işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile Genel Müdürlüğün kayıtlarına işlenmiş alanlar ile ilgili izinlerin Genel Müdürlüğe verilmesini müteakip, işletme izni düzenlenir. Süresi içinde yükümlülükleri yerine getirilmeyen ruhsatlar için her yıl 50.000 TL idari para cezası verilir. İşletme ruhsat süresi sonuna kadar bu fıkrada belirtilen izinlerden dolayı işletme izninin alınamaması hâlinde ruhsat süresi uzatılmaz.
” hükmü yer almaktadır.
6831 sayılı Orman Kanununun 16. maddesinde; “Devlet ormanları içinde maden aranması ve işletilmesi ile madencilik faaliyeti için zorunlu; tesis, yol, enerji, su, haberleşme ve altyapı tesislerine, fon bedelleri hariç, bedeli alınarak Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilir. Ancak, temditler dahil ruhsat süresince müktesep haklar korunmak kaydı ile Devlet ormanları sınırları içindeki tohum meşcereleri, gen koruma alanları, muhafaza ormanları, orman içi dinlenme yerleri, endemik ve korunması gereken nadir ekosistemlerin bulunduğu alanlarda maden aranması ve işletilmesi, Çevre ve Orman Bakanlığının muvafakatine bağlıdır. Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin; baraj, gölet, liman ve yol gibi yapılarda dolgu amaçlı kullanacağı her türlü yapı hammaddesi üretimi için yapacağı madencilik faaliyetleri ile zorunlu tesislerinden bedel alınmaz.(…) Madencilik faaliyetlerinin ve faaliyetlerle ilgili her türlü yer, yol, bina ile tesislerin hükmi şahsiyeti haiz amme müesseselerine ait ormanlarda veya özel ormanlarda yapılmak istenmesi halinde Çevre ve Orman Bakanlığınca izin verilebilir. Bu takdirde kullanım bedeli, kullanım süresi, yapılan bina ve tesislerin devri gibi hususlar genel hükümlere uygun olarak taraflarca tespit edilir. (…) Maddenin uygulanması ile ilgili tanım, şekil, şart ve esaslar yönetmelikle düzenlenir.” hükmüne yer verilmiştir.
Orman Kanununun 16 ncı maddesinin Uygulama Yönetmeliğinin tanımlar başlıklı 4/r maddesinde; iznin, Orman Kanununun 16 ncı maddesine göre orman sayılan alanda Bakanlıkça amacı doğrultusunda kullanılmak üzere verilecek kesin izin ve muvafakatı ifade ettiği belirtilmiş, aynı yönetmeliğin 10. maddesinin 2. fıkrasında ise; “Ruhsat sahibi; izin talep edilen yerin ilini, ilçesini, köyünü, mevkiini, yüzölçümünü, kuracağı tesisin ve/veya altyapı tesisinin adını ve işleyeceği madenin adını belirten yazısına,
a) Ruhsatını,
b) 1/25000 ölçekli haritasını,
c) Meşcere haritasını,
ç) 1/1000 veya uygun ölçekli vaziyet planını,
d) Koordinat özet çizelgesini,
e) Orman kadastro haritasını,
f) ÇED belgesini,
g) İzin talep edilen alanın diğer kanunlar uyarınca izin alınması zorunlu yerlerden olması halinde tabi olduğu kanuna göre alınması gereken görüş, belge ve muvafakatların alındığına dair belgelerini,
ğ) Rehabilitasyon projesini,
h) Avan projesini dört takım halinde ekleyerek bölge müdürlüğüne izin için müracaat eder.
(3) Bölge müdürlüğü yapılan müracaatı öncelikle evrak üzerinde inceler, eksik veya yanlış evrak varsa müracaat sahibine bildirir. Belgeler tamamlanıncaya kadar talep değerlendirmeye alınmaz. Evrakın tam olması halinde heyet tarafından arazi üzerinde gerekli incelemeler yapılarak, tesis ve altyapı tesislerinin Devlet ormanlarında yapılmasının zorunlu olup olmadığı hususunu da içeren bedelli izin raporu düzenlenir.
(4) Bakanlıkça uygun görülenlere, ruhsat süresi dikkate alınarak tesis veya altyapı tesis izni verilir. Verilen izin müracaat sahibine tebliğ edilir. İzin sahibinden teminat, bedeller ve onaylı taahhüt senedi alınarak, izin alanının köşe noktalarına zeminden bir metre yükseklikte koordinat değerleri belirli sabit işaretler tesis ettirilerek saha teslimi yapılır. Tebligat tarihinden itibaren bir ay içerisinde teminat, bedeller ve onaylı taahhüt senedi verilmediği takdirde ikaz yapılmaksızın verilen izin iptal edilir. İptal işlemi ilgiliye bildirilir…” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
3213 sayılı Maden Kanunu ve Orman Kanununun 16ncı maddesinin Uygulama Yönetmeliğinin işlem tarihinde yürürlükte olan haline göre, orman izni başvurusunun ruhsat sahibi tarafından yapılması gerekmektedir.
Ancak, davacı rödovansçı şirketçe orman izni başvurusunun … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin E:… sayılı ve … tarihli ihtiyati tedbir kararı gereği yapıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca ihtiyati tedbir kurumunun niteliği, özellikleri, olayda ihtiyati tedbir kararının davacı rödovansçıya başvuru hakkı verip vermeyeceği hususları tartışılmaksızın ve ruhsat sahibi şirkete dava ihbar edilmeksizin verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 14/02/2023 tarihinde esasda oybirliği gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

GEREKÇEDE KARŞI OY:
(X)- Dava, … Mermer Sanayi ve Tic. A.Ş uhdesinde bulunan Muğla İli Yatağan İlçesi İR:… ruhsat (yeni İR:…) numaralı II. Grup Maden İşletme Ruhsatı Kapsamındaki alan için yapılan orman izni başvurusunun reddine ilişkin … tarih … sayılı işlemin iptali istemiyle açılmıştır.
Orman Kanununun 16 ncı maddesinin Uygulama Yönetmeliğinin tanımlar başlıklı 4/r maddesinde; iznin, Orman Kanununun 16 ncı maddesine göre orman sayılan alanda Bakanlıkça amacı doğrultusunda kullanılmak üzere verilecek kesin izin ve muvafakatı ifade ettiği belirtilmiş, aynı yönetmeliğin 10. maddesinin 2. fıkrasında ise; orman izni talep etme hususunda yalnızca ruhsat sahibine yetki verilmiştir.
Dosya içerisindeki bilgi ve belgelerden, davacı rödovansçının, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin E:… sayılı ve 09/09/2015 tarihli ihtiyati tedbir kararına dayalı olarak 13/05/2016 tarihinde orman izni başvurusu yaptığı anlaşılmakta olup, ancak ihtiyati tedbir kararına dayalı olsa bile, rödovansçının maden ruhsatı ile ilgili başvurularının ancak mevzuatın yetkilendirdiği işlemlerle sınırlı olduğu, tedbir kararının ruhsat sahibinin yetkisinde olan başvuruları yapma yetkisi vermeyeceği sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, sonucu itibariyle dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı düşüncesiyle, çoğunluk kararına gerekçe yönünden katılmıyorum.