Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2018/65 E. , 2020/4582 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/65
Karar No : 2020/4582
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVACI) …
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI) … Defterdarlığı … Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı – İSTANBUL
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … ili, … ilçesi, … mahallesinde bulunan …, …, …, …, …, … parsel sayılı taşınmazların, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bedelsiz iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin İstanbul Defterdarlığı Anadolu Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; mülkiyeti davacıların murisine ait taşınmazların …-… köyü tapulamasında Hazine adına tespitlerinin yapılması üzerine … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:… esasına kayden açılan dava neticesinde orman vasfıyla Hazine adına tapuya tesciline karar verildiği, davalı idarece yaptırılan inceleme sonucu düzenlenen raporda da yer verildiği üzere taşınmazların kısmen orman, kısmen 2/B kapsamında kaldığının belirlenmesi karşısında davacının bedelsiz iadesini istediği taşınmazların 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca ilgililerine iade edilmesi gereken taşınmazlardan olmadığı, söz konusu taşınmaza ilişkin olarak davacı tarafından 6292 sayılı Kanunun 7. maddesine göre bedelsiz iade talebiyle yapılan başvurunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında; olayda, 6292 sayılı Yasanın 7. maddesi ile, 3. kişiler adına tapuda kayıtlı olup orman vasfında iken Hazinece orman alanı dışarısına çıkarılarak Hazinenin mülkiyetine geçirilen yerler için ilgililerin başvurmaları ve hak sahipliklerini ispatlamaları halinde bu taşınmazların tapuda eskiden malik görünenlere iade edileceğinin hüküm altına alındığı, dava konusu taşınmazın tapusu mevcut iken anılan taşınmazın Hazinece orman alanı kapsamından çıkarıldığı ve taşınmazın bir kısmının mülkiyetinin, orman vasfında olması nedeniyle Hazineye devredildiği, dolayısıyla davacının anılan Yasanın 7. maddesinin 1. bendinin (a) fıkrasının son kısmında belirtilen “…Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.” hükmü kapsamında hak sahibi olduğu açık iken, anılan madde kapsamına girmediğinden bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle, davacının istinaf başvurusunun kabulüne, … İdare Mahkemesi’nin kararının kaldırılmasına, dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDEN DAVACININ İDDİALARI : Davacı tarafından, Hazine’nin hiçbir bedel ödemeksizin orman vasfıyla tapularını iptal ettikten sonra, bu taşınmazları orman alanından çıkararak bedel karşılığında üçüncü kişilere satmasının hakkaniyete aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
TEMYİZ EDEN DAVALININ İDDİALARI : Davalı idarece, 6292 sayılı Kanunda, orman iken tapusu iptal edilen taşınmazların iade edileceğine dair bir hüküm bulunmadığı, dava konusu taşınmazlardan 1568 parsel sayılı taşınmazın Mahkeme kararıyla kültür arazisi olarak Hazine adına tescil edilmesi, diğer taşınmazların ise orman olarak Hazine adına tescil edilmesi nedeniyle iadelerinin mümkün olmadığı ileri sürülmektedir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Davacının temyiz isteminden vazgeçmesi nedeniyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği, davalının temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının da aralarında bulunduğu 103 kişi tarafından İstanbul 5. Noterliğinin … tarih ve … yevmiye No.lu gayrimenkul satış vaadi sözleşmesiyle satın alınan, evveliyatı … ve … ilçelerini içine alan ve eskiden … Çiftliği olarak anılan, tapu kayıtlarında … tarihli haritaya bağlanan … Kazası …, … ve … Çiftlikleri olarak anılan, …, …, … ve … Paşa Çiftliği arazisiyle hudut alan … adına kayıtlıyken Belçika vatandaşı … tarafından satın alınan, tapunun Temmuz … tarih ve 11 ila 88’e kadar numaralı 77 parça, Nisan … tarih ve sıra 58’den 62’ye kadar 5 parça, Şubat … tarih ve sıra 136 numarada kayıtlı tamamı bir parça olarak 88 numarada kayıtlı 88 parça gayrimenkullerin, gayrimenkul satış vaadiyle satın alanların açtıkları tescil davası neticesi … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla adlarına tescil edildiği, kadastro çalışmaları sırasında …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … parsellerin Hazine adına tespit gördüğü, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; … ve … parselin tamamı, … parselin 94.950 m2’si, … parselin 3.553.633 m2’si, … parselin 2.785.100 m2’si ve … parselin 533.000 m2’sinin orman vasfıyla Hazine adına tescil edildiği, … parselin … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla Hazine adına kültür arazisi olarak tescil edildiği, davacının 18/04/2014 tarih ve 39404 sayılı dilekçe ile 6292 sayılı Kanun’un 7. maddesi kapsamında başvuruda bulunarak adına intikal eden ve tapusu iptal edilen dava konusu … ili, … ilçesi, …, …, …, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların bedelsiz olarak iade edilmesi isteminde bulunduğu, davalı idare tarafından yaptırılan inceleme sonucu defterdarlık uzmanlarınca düzenlenen … tarih ve … sayılı raporla …, …, …, …, …, … parseller yönünden ve … tarih ve … sayılı raporla … parsel yönünden verilen olumsuz görüşlere istinaden tesis edilen … Defterdarlığı … Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı ret işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6292 sayılı Kanunun “2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar” başlıklı 7. maddesinde;
“(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının Temyiz İstemi Yönünden:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 31. maddesi ile göndermede bulunulan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 307. maddesinde, feragat, davacının talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesi olarak tanımlanmış; 309. maddesinde, feragat beyanının dilekçeyle veya yargılama sırasında sözlü olarak yapılabileceği; 311. maddesinde de, feragatin kesin hüküm gibi hukuki sonuç doğuracağı, hükümleri yer almıştır.
Davacı vekilinin 28/11/2017 tarihinde … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin kayıtlarına giren dilekçesi ile temyiz isteminden vazgeçtiği anlaşılmıştır.
Bu nedenle, davacının temyiz istemi hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.
Davalının Temyiz İstemi Yönünden:
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bedelsiz olarak iade edilecek taşınmazların nitelikleri açıkça ifade edilmiş olup; Kanunun lafzından, “Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda tapuları iptal edilen ve 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen taşınmazların” iade kapsamında olduğu; orman vasfında olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) ise, iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, orman vasfıyla tapuda Hazine adına tescil edilen ve daha sonra Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazlar, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bulunmadığından, 345 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğinde bu hususa ilişkin bir hükme yer veren düzenleme, 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile kaldırılmış olup; 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğine karşı açılan davada ise, Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4794, K:2018/2155 sayılı kararı ile, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin kapsamını genişleten kuralın yürürlükten kaldırılması amacıyla tesis edilen dava konusu Milli Emlak Genel Tebliği’nin, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin gereği gibi uygulanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, hukuk devleti ilkesine, kanuni idare ilkesine ve normlar hiyerarşisine aykırılık taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Öte yandan; taşınmazların kadastro tespiti üzerine, idari bir tasarruf sonucunda Hazine adına tescil edilmesi halinde de 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde aranılan şekilde, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle açılan davalar sonucunda tapusunun iptal edilip 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen bir taşınmazın bulunmadığı kabul edildiğinden, bu kapsamdaki taşınmazların da iade edilmesi mümkün olamamaktadır.
Olayda, dava konusu taşınmazlar, davacının da aralarında olduğu davacılar tarafından açılan dava sonucunda … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla davacı adına tescil edilmiş ise de, .. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla taşınmazların bir kısmının orman olarak ve … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla kültür arazisi olarak tescil edildiği, bu kararların kesinleşmesi üzerine taşınmazların orman ve kültür arazisi vasfıyla Hazine adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda ayrıntısı yer alan ilkelerden hareketle, dava konusu …, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda iptal edilerek, taşınmazların 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilmediği, aksine taşınmazların öncesinin orman olduğu gerekçesiyle tapularının iptal edildiği ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edildiği, bu nedenle taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı; … parsel sayılı taşınmazın ise, Mahkeme kararı sonucunda hükmen Hazine adına tescil edildiği ve 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde aranılan şekilde, açılan davalar sonucunda tapusunun iptaline karar verilmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan davalının temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Davacının temyiz istemi hakkında KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 21/10/2020 tarihinde kesin olarak oybirliği ile karar verildi.