Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2018/6458 E.  ,  2023/2059 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/6458
Karar No : 2023/2059

TEMYİZ EDENLER : 1- (Davalı) …Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av.…

2- (Davacı) …Varlık Yön. A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin …gün ve E:…, K:…sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Muğla ili Bodrum ilçesi …mevkiinde bulunan ormanlık alandan izin alınmak suretiyle işletilen otelin, ek taahhüter ve ek ödemeler gerektiren kapasite artış olurunun iptal edilmesi talebinin reddine ilişkin Orman Genel Müdürlüğü Muğla Bölge Müdürlüğü’nün …tarihli …sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …İdare Mahkemesince verilen …tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; dava konusu otelde yapılan 27/08/2013 tarihli denetimde 84 adet personel lojmanının müşterilere satışının yapıldığı hususunun açık olduğu, daha sonraki denetimde bu durumun giderilmesinin, ilk denetimde tespiti yapılmış olan kapasite fazlası çalışılması gerçeğini değiştirmeyeceği, fakat otelin mevcut Turizm İşletme Belgesindeki yatak kapasitesini aşacak şekilde işletildiğinin tespit edilmesi halinin, başka bir deyişle, işletmenin mevzuata aykırı işletilmesinin, ilgili mevzuatında yaptırıma bağlanacak eylemlerden biri olarak sayılmışsa, bu doğrultuda cezalandırılması gereken bir eylem olarak görülmesi gerekirken, fiilen kapasite arttırımı bulunmasının, kapasite arttırımına ilişkin herhangi proje veya başvuru sunulmaksızın, idarece resen kapasite arttırımına gidilmesine dair …tarih ve …sayılı Olur ile, idarenin sorumluluğunda olan mevzuata aykırılığın giderilmesinde, yetkisi dahilindeki doğru araçların kullanılmadığı anlaşıldığından, davacı tarafından kapasite arttırımına yapılan itirazın reddedilmesi yönündeki …tarih ve …sayılı işlemde hukuka uyarlık görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :
Davacı tarafından, mahkemenin gerekçeli kararda geçen turizm işletme belgesine aykırı kullanım nedeniyle sair yaptırım uygulanması gerektiği yönündeki kararın kendi tüzel kişiliğini etkileyecek nitelikte olmadığı ve belirlenen yaptırımın şahsi niteliği göz önünde bulundurularak yaptırım ve ceza uygulanması gerekiyorsa o dönem işletmeyi işleten …Yat. Holding A.Ş. (davadan çıkarılan taraf) hakkında uygulanması gerektiği, mahkemece infaza uygun gerekçeli bir karar verilmesi gerektiği, kendisinin üst hakkının adına tescil ettirse de ilgili turizm işletme belgesi ile faaliyetine devam etmeyeceği işletmenin icra müdürlüğü aracılığıyla tahliye edilerek boş şekilde anahtar tesliminin yapıldığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı nezdinde turizm işletme belgesi ve tahsis belgesi alınması konusunda işlemlere üst hakkının adına tescili ile başladığı belirtilerek idari yaptırımların şahsiliği dikkate alınarak kararın düzeltilerek onanması ileri sürülmektedir. Davalı idare tarafından, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2013 yılı denetiminde personel lojmanlarının müşterilere de kiraya verildiği tespiti üzerine davacı şirketçe kapasite artış talebi yapıldığı ve kapasite artışı yoluna gidildiği, kapasite artışının resen değil talep üzerine yapıldığı, davacının anılan 84 yatağı müşterilerin kullansa veya personel lojmanı olarak kullansa da ticari kazanç elde ettiği ve orman alanlarının turizm amaçlı özel ve tüzel kişilere Kanun kapsamında belli bir bedel karşılığı kullandırıldığı, bedel tespit kriterlerinden birinin de yatak kapasitesi olduğu o nedenle davacının hangi amaçla kullanırsa kullansın bundan faydalandığı ancak karşılığı oranında bir artış yapmadığı, Orman Kanunun 17/3 ve 18. Maddesinin Uygulama Yönetmeliği’nin geçici 2. maddesinin 4. bendi uyarınca bedel indirimi yapılamayacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY :
Davacı şirketin Muğla ili, Bodrum İlçesi, …mevkiinde bulunan ormanlık alanda 1. sınıf tatil köyü yapmak amacıyla 09/12/1996 tarihinde başlamak üzere 49 yıllığına kesin izin sahibi olduğu, turizm işletme belgesine göre işletmenin 840 yatak kapasitesi ve 84 yataklı personel lojmanı bulunduğu, 27/08/2013 tarihli denetimde personel lojmanının da müşterilere kiraya verildiği, otelin kapasite üstünde işletilmesine devam edildiğinin belirlendiği, talep üzerine 07/05/2014 tarihinde yeniden yapılan denetimde yatak artışı olmadığı, 84 yatağın personel lojmanı olarak kullanıldığı tespit edilmişse de idarenin …tarih ve …sayılı Oluru ile otelde kapasite artışı sağlanarak 924 yataklı bir işletme haline getirildiği, arttırılan kapasitenin davalı idare denetimi ile ortadan kalktığının sabit olduğu iddiasıyla yapılan itirazın, kapasite, tür ve sınıfın düşmesi hallerinde ek izin bedellerinde herhangi indirime gidilmeyeceğinden dolayı reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulu Kanununun 26. maddesinde: “1. Dava esnasında ölüm veya herhangi bir sebeple tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik olursa, davayı takip hakkı kendisine geçenin başvurmasına kadar; gerçek kişilerden olan tarafın ölümü halinde, idarenin mirasçılar aleyhine takibi yenilemesine kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına ilgili mahkemece karar verilir. Dört ay içinde yenileme dilekçesi verilmemiş ise, varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. 2. Yalnız öleni ilgilendiren davalara ait dilekçeler iptal edilir. 3. Davacının gösterdiği adrese tebligat yapılamaması halinde, yeni adresin bildirilmesine kadar dava dosyası işlemden kaldırılır ve varsa yürütmenin durdurulması kararı kendiliğinden hükümsüz kalır. Dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir yıl içinde yeni adres bildirilmek suretiyle yeniden işleme konulması istenmediği takdirde, davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. 4. Dosyaların işlemden kaldırılmasına ve davanın açılmamış sayılmasına dair kararlar diğer tarafa tebliğ edilir.” hükmüne yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mahkeme kararının eski davacı …Yat. Holding A.Ş.’ye 29.12.2017 tarihinde tebliğ edildiği, davalı idarece 04.01.2018 tarihli dilekçe ile kararın istinaf edildiği, istinaf başvuru dilekçesinin eski davacı …Yat. Holding A.Ş.’ye 11.01.2018 tarihinde tebliğ edildiği, 09.01.2018 tarihinde dosya kapsamına giren ve davaya müdahale talebinde bulunan …Varlık Yön. A.Ş. tarafından davacı adına kayıtlı olan üst hakkının 22.05.2017 tarihinde kendi adlarına tescil edildiği belirtilerek bakılan dava sonucu verilen kararın kendilerini doğrudan ilgilendirdiği, davacı …Yat. Holding A.Ş.’nin işbu davadan menfaati kalmadığı, davacı olarak davaya kendilerinin devam etmesi gerektiği ileri sürülerek davaya katılma ve takip etme talebinde bulunulduğu, …İdare Mahkemesince işin esası hakkında karar verilip, dosyadan el çekildikten sonra 19.01.2018 tarihli ”Davacı Tarafın Tespitine İlişkin Karar” başlıklı bir ara karar alınarak ”Davada verilen nihaî karar henüz kesinleşmeden önce dava konusu taşınmaz üzerindeki üst hakkının davacı tarafından …Varlık Yönetim Anonim Şirketine devredilmiş olması nedeniyle davayı takip hakkının adı geçen Şirkete geçtiği, dosya işlemden kaldırılmadan önce anılan Şirket vekili tarafından davayı takip isteği yönünde dilekçe verilmesi nedeniyle de dosya işlemden kaldırılmaksızın adı geçen Şirketin dosyaya davacı taraf olarak dâhil edilmesi gerektiği, davayı takip hakkı kendisine geçen …Varlık Yönetim Anonim Şirketinin dosyaya davacı taraf olarak dâhil edilmesine ve …Yatırım Holding Anonim Şirketinin davacı taraf sıfatının kaldırılmasına” karar verilmiştir.
…İdare Mahkemesince dosyadan el çektikten sonra 19.01.2018 tarihinde alınan karar ile …İdare Mahkemesince …tarihli E:…K:…sayılı dava konusu işlemin iptaline ilişkin karar ve istinaf dilekçesi …Varlık Yön. A.Ş. ‘ye gönderilmiş, ancak ilgili ara karar …Yat. Holding A.Ş.ye tebliğ edilmemiştir. …Varlık Yön. A.Ş. tarafından 29.01.2018 tarihli dilekçe ile nihai kararda aleyhlerine olan kısımların düzeltilerek kararın onanması istemiyle karar istinaf edilmiştir. Bölge İdare Mahkemesince de davacı konumunda …Varlık Yön.A.Ş. gösterilerek, anılan şirketin istinaf istemleri ile davalının istinaf istemi esastan reddedilmiştir. Yine istinaf başvurusunun reddine ilişkin karar da davacı konumunda …Varlık Yön.A.Ş. gönderilmiştir. Bölge İdare Mahkemesince verilen karar, davalı ve ”müdahil/Katılan Davacı” olduğunu belirten …Varlık Yön.A.Ş. tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlıkta ilk derece Mahkemesince dosyadan el çektikten sonra bir tarihte ara karar yolu ile davacı konumundaki şirkette değişiklik yapılmış olup ilgili karar davacı sıfatı kaldırılan …Yat. Holding A.Ş.’ye tebliğ edilmemiştir. …Yat. Holding A.Ş’nin vekili tarafından, dava dosyasına sunulan 01.04.2021, 09.08.2021 ve 12.08.2021 tarihli dilekçeler ile davacı konumuna ”… Yat. Holding A.Ş.” yazılmak suretiyle şirketi kendisinin temsile yetkili olduğu belirtilerek, dosya ile ilgili yapılacak her türlü tebligatın kendilerine yapılması istenilmiştir.
İlk derece Mahkemesince dosyadan el çekildikten sonra, bir başka anlatımla esas karar verildikten sonra davacı konumunda bir değişiklik yapılmasının mümkün olmadığı, dosyada …Varlık Yön. A. Ş. tarafından sunulan ilk dilekçedeki talepler konusunda Bölge İdare Mahkemesince inceleme yapılarak bir karar verilmesi gerekirken Bölge İdare Mahkemesince dava konusu işlem hakkında esastan karar verilmiş böylelikle ilk derece Mahkemesince dosyadan el çektikten sonra ara karar ile yapılan değişiklik kabul edilmiştir.
Kaldı ki …Varlık Yön. A. Ş. tarafından dosyaya sunulan dilekçesi ile müdahil olmak yönünde irade beyanında bulunulmasına rağmen, davacı konuma alındığı, bu karardan da birebir etkilenen …Yat. Holding A. Ş.’nin de davacı konumundan çıkarılmasına ilişkin karar ile …Varlık Yön. A. Ş.’nin davaya müdahale talepli dilekçesi …Yat. Holding A. Ş.’ye tebliğ edilmeyerek usul ve hukuka aykırı bir durum oluşturulmuştur.
Her ne kadar Mahkemece 2577 sayılı Kanunun tarafların kişilik veya niteliğinde değişiklik konusunu düzenleyen 26. maddesi uyarınca bir karar verilmişse de ilgili maddede dava açıldıktan sonra gerçek kişinin ölmesi, tüzel kişinin tüzel kişiliğinin ortadan kalkması, nevi değiştirmesi, birleşme, devir işlemleri gibi taraflarda değişiklik olması durumunda uygulanacak usule yer verilmiştir. Dolayısıyla dosyadaki mevcut tarafların niteliğinde meydana gelen bir değişiklikle ilgili hükümler içeren maddenin, dava dışı bir şirketin bir hakkı devralmasıyla taraf sıfatı kazanacağına ilişkin düzenleme içermediği kuşkusuzdur.
Bu durumda ilk derece Mahkemesince nihai karar verildikten sonra müdahil olmak istemiyle başvuruda bulunan şirketin beyanları ile davacı konumunda yapılan değişiklik konusunda alınan karar ile ilgili Bölge İdare Mahkemesince bir karar verilmesi gerektiği, bu karar verilmeden önce de …Varlık Yön. A. Ş. tarafından dosyaya sunulan dilekçelerin de …Yat. Holding A. Ş.’ye tebliğ edilerek bu konuda açıklama yapma (beyan ve itirazlarını sunma hakkı) hakkının tanınması gerektiği, zira dava konusu işlemin …Yat. Holding A. Ş. adına tesis edildiği hususu da dikkate alınarak davacı konumunda yer alması gereken şirket Bölge İdare Mahkemesince belirlendikten sonra işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken bu belirleme yapılmadan verilen kararda hukuki isabet bulunmamıştır.
Öte yandan davacı …Varlık Yön. A. Ş.’nin temyiz dilekçelerindeki iddiaları incelendiğinde, dava konusu iptal kararında belirtildiği üzere ”işletmenin mevzuata aykırı işletilmesinin, ilgili mevzuatında yaptırıma bağlanacak eylemlerden biri olarak sayılmışsa bu doğrultuda cezalandırılması gereken bir eylem olarak görülmesi gerekirken, …idarece resen kapasite artırımına gidilmesine dair olur ile idarenin yetkisi dahilindeki doğru araçları kullanmadığı” gerekçesiyle verilen iptal kararının kendisi hakkında uygulanmaması gerektiği, oteli kapasite artış talebi olmaksızın turizm işletme belgesindeki yatak kapasitesini aşacak şekilde işleten ”davacı” …Yat. Hol. A. Ş.’nin şahsı hakkında hüküm verilmesi gerektiği, ilk derece mahkemesi kararının mevcut hali ile taraf teşkili ve infaz kabiliyeti hususundaki imkansızlığı dikkate alınarak idari yaptırımların şahsiliği ilkesi uygulanmak suretiyle kararın düzeltilerek onanması gerektiği ileri sürülmüş olduğu hususu da dikkate alınmak suretiyle davanın tarafları netleştirildikten sonra işin esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken aksi yönde verilen kararın bozulması gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesinin …tarih ve E:…, K:…sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 14/04/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.