Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2018/3598 E.  ,  2023/896 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/3598
Karar No : 2023/896

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Ticaret ve San A.Ş
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Ankara ili, Sincan ilçesi, …mahallesinde bulunan …parsel sayılı mera vasıflı taşınmazda izin alınmadan andezit mıcır üretim faaliyetinde bulunmak suretiyle meranın 49.400,00 metrekarelik kısmının tahrip edildiğinden bahisle, tahrip edilen kısmın altı aylık süre içerisinde eski haline getirilmesine, eski hale getirilmediği takdirde 163.742,08 TL geri dönüşüm bedelinin davacı şirketten tahsil edilmesine ilişkin …tarih ve …sayılı işlemle bildirilen …tarih ve … sayılı İl Mera Komisyonu kararının iptali istenilmektedir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:…sayılı kararda; davacının mera vasfındaki arazinin anılan kısmının bozulmadığına ya da eski haline getirildiğine ilişkin bir iddiası ve beyanı bulunmadığı, davacı şirket tarafından işletilen maden sahasının bulunduğu meranın bu faaliyet sebebiyle bozulması durumunda eski haline getirilmesi, getirilmediği takdirde geri dönüşüm bedelinin ödenmesi, ödenmemesi durumunda bu bedelin 6183 sayılı Kanuna göre tahsil edilmesi hususlarının yukarıda aktarılan mevzuat gereği olduğu, bu doğrultuda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu kararın hukuka ve usule uygun olduğu ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dava konusu yerin mera vasfında olmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Ankara ili, Sincan ilçesi, …mahallesinde bulunan …parsel sayılı mera vasıflı taşınmazda gerekli izinleri ve ruhsatları alarak madencilik faaliyetine başladığı, yapılan denetimlerde anılan arazinin 52.651 m2’lik kısmında mera vasfının bozulduğunun tespit edilmesi üzerine İl Mera Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla arazinin 6 ay içerisinde eski haline getirilmesine, aksi takdirde 80.082,17 TL geri dönüşüm bedelinin tahsiline karar verildiği, bu karara yapılan itirazın ise … tarih ve … sayılı kararla reddedilmesi üzerine açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla bu işlemlerin iptal edildiği, davalı idare tarafından iptal edilen komisyon kararı yerine … tarih ve …sayılı yazı ile davacı şirkete tebliğ edilen … tarihli ve … sayılı İl Mera Komisyonu kararıyla davacı şirket tarafından …sayılı parselin tahrip edilen 49.400 m2’lik kısmının 6 ay içerisinde eski haline getirilmesine, aksi takdirde 163.742,08 TL geri dönüşüm bedelinin tahsiline karar verilerek anılan bedelin ödenmemesi halinde 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre tahsil edileceğinin bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4343 sayılı Mera Kanunu’nun Mera, Yaylak ve Kışlakların Hukuki Durumu başlıklı 4. maddesinin değişik 4. fıkrasında “Amaç dışı kullanılmak suretiyle vasıfları bozulan mera, yaylak ve kışlakları tekrar eski konumuna getirmek amacı ile yapılan veya yapılacak olan masraflar sebebiyet verenlerden tahsil edilir…” düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı şirket tarafından, dava konusu alanda madencilik faaliyetinde bulunmak amacıyla 4342 sayılı Mera Kanunu’nun 14/a maddesi kapsamında tahsis amacı değişikliği talebinde bulunulduğu, bu başvurunun reddine ilişkin tesis edilen İl Mera Komisyonu’nun … tarih ve … sayılı işleminin ve söz konusu işlemin bildirilmesine ilişkin … tarih ve …sayılı işlemin iptali istemiyle … İdare Mahkemesinde dava açıldığı görülmekte olup, bu davada Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verilmiş; anılan karar Danıştay Onuncu Dairesinin 26/10/2016 tarih ve E:2016/5840, K:2016/3879 sayılı kararıyla gerekçeli olarak onanmış; Dairemizin 26/04/2022 tarih ve E:2019/10151, K:2022/3089 sayılı kararıyla karar düzeltme istemi reddedilmiştir.
Ayrıca, dava konusu meranın 52.651 m2’lik kısmında mera vasfının bozulduğunun tespit edilmesi üzerine İl Mera Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararıyla arazinin 6 ay içerisinde eski haline getirilmesine, aksi takdirde 80.082,17 TL geri dönüşüm bedelinin tahsiline karar verildiği, bu karara yapılan itirazın … tarih ve … sayılı kararla reddedilmesi üzerine açılan davada … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla bu işlemlerin iptal edildiği, her ne kadar Danıştay 10. Dairesinin 26/10/2016 tarih ve E:2016/10274, K:2016/3880 sayılı kararıyla, dava konusu işlemlerin idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken işlemler olmadığı gerekçesiyle karar bozulmuş ise de, Dairemizin 26/04/2022 tarih ve E:2019/10132, K:2022/3090 sayılı kararıyla Mahkemece verilen iptal kararı gerekçeli olarak onanmıştır.
Dava konusu işlemin … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:…sayılı iptal kararı üzerine tesis edildiği ve söz konusu kararda tespit edilen 49.400 m2’lik alan esas alınmak suretiyle 163.742,08 TL geri dönüşüm bedeli talep edildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacının dava konusu taşınmazın mera olarak ilan edilmesinden önce söz konusu alanda madencilik faaliyetinde bulunduğu, taşınmazın mera olarak ilanından sonra da tahsis amacı değişikliği istemiyle idareye başvuruda bulunduğu, bu başvuru reddedilmişse de, anılan işleme karşı açılan davada verilen iptal kararının yukarıda yer verildiği şekilde kesinleştiği anlaşılmaktadır. Yine, dava konusu meranın 52.651 m2’lik kısmında mera vasfının bozulduğu gerekçesiyle tesis edilen işlemin iptaline karar verildiği ve bu kararın da kesinleştiği görülmektedir.
Mera Kanunu’nun 14/a maddesi uyarınca mera alanında izinsiz olarak madencilik faaliyetinde bulunmasından kaynaklı olarak mera geri dönüşüm bedeli istenilmekle birlikte davacının, taşınmazın gerek mera olarak ilanından önce gerekse de sonrasında (tahsis amacı değişikliği talebinin reddine ilişkin işleme karşı açılan davanın iptal kararıyla sonuçlanması nedeniyle) hukuka uygun şekilde faaliyet gösterdiğinin kabulü gerektiği sonucuna varılmıştır.
Bu nedenle, dava konusu işlem 49.400 m2’lik alan esas alınmak suretiyle tesis edilmiş ise de davacının tahsis amacı değişikliği kabul edilen kısım için mera vasfını bozduğundan söz edilemeyeceğinden, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Bununla birlikte, davacının mera tahsis amacı değişikliği talep edilen alan dışında bir faaliyetinin bulunması ve bu durumun idare tarafından yerinde yapılacak inceleme sonucunda tespit edilmesi halinde, söz konusu alanın mera vasfının bozulmasından kaynaklı olarak Mera Kanunu’nun 4. maddesi kapsamında ayrıca bir işlem tesis edilebileceği ve bu işlemin yeniden dava konusu edilebileceği de açıktır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
4. Kesin olarak 28/02/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.