Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2018/2169 E. , 2023/923 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2018/2169
Karar No : 2023/923
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Derneği
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1-… Genel Müdürlüğü
Av. …
2- … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Av. …
İSTEMİN KONUSU :… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı dernek tarafından, … tarih ve … sayılı UKOME kararının Çekici-Kurtarıcı ve Kamyon/Kamyonet cinsi araçlarla ilgili kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; bakılan uyuşmazlıkta, daha önce Fatih Sultan Mehmet Köprüsünü kullanan 2, 3, 4 ve 5. sınıf araçlar ile kimyasal madde taşıyan araçların dava konusu UKOME kararı ile Fatih Sultan Mehmet Köprüsünden geçişlerine yasaklama getirilmesine karar verildiği, Karayolları Genel Müdürlüğü’nden izinli kamu kurum ve kuruluşlarının resmi plakalı hizmet araçların hariç tutulduğu, 1. sınıf araçların dışındaki tüm araçların Yavuz Sultan Selim Köprüsüne yönlendirilmesiyle önceden karşılıklı olarak gecede sadece bir defa kontrollü geçiş izni verilen tehlikeli madde taşıyan araçlara gece gündüz farketmeksizin 2 kez geçiş hakkı verildiği, diğer araçlar için ise geçiş zamanı kısıtlaması olmadan kullanabildiği, kesintisiz bir ulaşım imkanı sağlanmasının amaçlandığı ve ilgili idarelerden gelen öneri ve taleplerin dikkate alındığı, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile Fatih Sultan Mehmet Köprülerini kapsayan otoyol kesiminde meydana gelebilecek her türlü kazaya Karayolları Genel Müdürlüğü bünyesinde çalıştırılan kurtarıcılar ile her zaman müdahale edildiği, bu konu ile ilgili trafik güvenliği açısından bir sorun yaşanmayacağı hususları birlikte değerlendirildiğinde şehir içinde ve mevcut boğaz köprülerindeki trafik yoğunluğunun azaltılarak yakıt tasarrufu sağlanması, araçların kesintisiz, emniyetli ve konforlu bir şekilde trafikte kalmaları amacıyla alınan dava konusu UKOME kararında hukuka ve mevzuata aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince; istinaf başvurusuna konu Mahkeme kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından; kaza/arıza yapmış olan araçlara verilecek hizmetin gecikmesine sebebiyet verildiği, trafik yoğunluğunun artırılacağı, kamu menfaatinin olumsuz etkileneceği, UKOME’nin bu konuda düzenleme yapma yetkisi bulunmadığı, dava konusu UKOME kararında İstanbul Büyükşehir Belediye Bakanı’nın imzasının bulunmaması nedeniyle işlemin iptaline karar verilmesi gerektiği, ülke genelini ilgilendiren dava konusu düzenlemenin Resmi Gazete’de yayımlanması gerektiği belirtilerek, temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idareler tarafından; usul yönünden, davanın süresinde açılmadığı; esas yönünden ise, şehir içerisinde ve mevcut boğaz köprülerindeki trafik yoğunluğunun azaltılarak yakıt tasarrufu sağlanması, araçların kesintisiz, emniyetli ve konforlu bir şekilde transit geçiş yapması amacıyla 1. sınıf araçlar dışındaki tüm araçların Yavuz Sultan Selim Köprüsü’ne yönlendirilmesine ilişkin dava konusu kararın alındığı, meydana gelen her türlü kazaya 1. Bölge Müdürlüğü bünyesinde çalıştırılan kurtarıcılar ile 7 gün 24 saat müdahale edildiği, trafik güvenliği açısından bir sorun yaşanmadığı, dava konusu işlemin şehir içi trafik akışının sağlanması amacıyla tesis edildiği belirtilerek, temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile temyiz istemine konu Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin ve davalı idarelerin usule yönelik itirazları kabul edilmeyerek işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nü kullanan 2, 3, 4 ve 5. sınıf araçlar ile kimyasal madde taşıyan araçların Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü kullanmak üzere İstanbul Avrupa Yakası’nda Mahmutbey Kavşağı ve Hasdal Kavşağı, Anadolu Yakası’nda ise Çamlık Kavşağı ve Orhanlı Kavşağı’nı kullanarak Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden geçişlerini yapmaları ve bu araçların Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’nden geçişlerine yasaklama getirilmesine ilişkin Ulaşım Koordinasyon Merkezi’nin … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 7. maddesinin (f) bendinde; “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.” büyükşehir belediyelerinin görev ve yetkileri arasında sayılmış, 9. maddesinde; “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluş temsilcilerinin katılacağı ulaşım koordinasyon merkezi kurulur. Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım koordinasyon merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır.
UKOME kararı, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer.” hükmüne yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu olayda; … tarih ve … sayılı dava konusu UKOME kararında, büyükşehir belediye başkanının imzası ve onayının bulunmadığı görülmektedir.
Nitekim, Dairemizin 15/11/2022 tarih ve E:2018/2169 sayılı ara kararına davalı İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığınca verilen cevabi yazıda, dava konusu UKOME kararının genel sekreterin imzasını müteakip yürürlüğe girdiği belirtilmektedir.
Bu durumda, 5216 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca büyükşehir belediye başkanı tarafından onaylanmadan yürürlüğe konulduğu anlaşılan dava konusu UKOME kararında yetki ve şekil yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesine uygun bulunan temyiz isteminin kabulüne,
2. … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan … -TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın yukarıda belirtilen Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine,
5. Kesin olarak, 01/03/2023 tarihinde oybirliği ile karar verildi.