Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2017/6138 E.  ,  2020/4344 K.
T.C.

D A N I Ş T A Y

SEKİZİNCİ DAİRE

Esas No : 2017/6138

Karar No : 2020/4344

DAVACI : … Mühendisleri Odası

VEKİLİ : Av. …

DAVALI : … Bakanlığı

VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU : 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğinin;

1. “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde yer alan “yetkin kişi” tanımının;

2. “Komisyonun görevleri ve yetkileri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendleri ile (h) bendinde yer alan “derneklere ve komisyonlara” ibaresinin;

3. “Sicil ve denetim faaliyetleri” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının;

4. “Gelirler” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin;

5. “Çeşitli hükümler” başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrası ile 4. fıkrasında yer alan “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibarelerinin;

6. “Bilgi ve belge isteme ve gizliliğe uyma” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “meslek odası” ibaresinin;

iptali istemidir.

DAVACININ İDDİALARI :

26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğinin;

“Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde yer alan “yetkin kişi” tanımı yönünden; Maden Kanunu’nun Ek 14. maddesinde; yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından madenlerin aranması, araştırılması ve üretilmesi ile ilgili açık, güvenilir, uygulanabilir kaynak ve rezerv bilgilerini oluşturmak amacıyla UMREK’in kurulduğu, Yönetmeliğin amaçları arasında yetkilendirilmiş tüzel kişilerde aranan nitelikleri belirlemek olduğu ancak yönetmelikte yetkilendirilmiş tüzel kişilere ilişkin herhangi bir düzenleme yapılmadığı, eksik düzenleme olduğu belirtilmektedir.

“Komisyonun görevleri ve yetkileri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi yönünden; Kanun ile yetkin kişilere sertifika verilmesi öngörülmekte iken, Yönetmelik ile hem belge hem de sertifika verilmesi kuralı getirilmiş olup, üst norma aykırı olduğu, (d) bendi yönünden; Kanunda eğitimlerin komisyonca verilmesi düzenlenmiş iken, Yönetmelik ile komisyonun eğitim verme yetkisinin başka kurumlara devredilmesinin hukuka aykırı olduğu, (g) bendi yönünden; Kanunda yetkin kişilerce hazırlanan rapor/projelerin komisyonca incelenmesi düzenlenmiş iken, Yönetmelik ile komisyonun inceleme yetkisinin başka kurumlara devredilmesinin hukuka aykırı olduğu, (h) bendinde yer alan “derneklere ve komisyonlara” ibaresi yönünden ise de; Maden Kanunu’nun Ek

14. Maddesinde komisyona sadece uluslararası benzeri kuruluşlara üye olmak ve bunlarla işbirliği yapmak yetkisi verilmiş iken, anılan düzenleme ile Kanun’un genişletilerek derneklere ve komisyonlara üye olmak yetkisi verildiği iddia edilmektedir.

“Sicil ve denetim faaliyetleri” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrası yönünden; Kamu kurum ve kuruluşu olmayan UMREK’in bünyesinde doğrudan geçici personel görevlendirebilme yetkisi verilmesinin hukuka aykırı olduğu ifade edilmektedir.

“Gelirler” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi yönünden; Maden Kanunu’nun Ek.14. maddesinde UMREK’in gelirleri arasında başvuru gelirlerinin sayılmadığı belirtilmektedir.

“Çeşitli hükümler” başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrası yönünden; Kamu kurum ve kuruluşu olmayan UMREK’in bünyesinde doğrudan geçici personel görevlendirebilme yetkisi verilmesinin hukuka aykırı olduğu, 4. fıkrasında yer alan “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibareleri yönünden ise de; Maden Kanunu ile UMREK’e tanına yetkiler arasında yetkin kişiler kişilerin imzalayacağı hizmet sözleşmeleri ile ilgili esasları, yetkin kişilerin ücret tarifesini, yetkin kişilerin yapacakları iş karşılığında alacakları bedeller ve sözleşmelerin feshi esaslarının bulunmadığı, dava konusu düzenleme ile Kanun ile kurulan komisyonun, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu yetkisi ile donatılmaya çalışıldığı öne sürülmektedir.

“Bilgi ve belge isteme ve gizliliğe uyma” başlıklı 13. maddesinin 1 fıkrasında yer alan “meslek odası” ibaresi yönünden ise de; Maden Kanunu’nda komisyonun kimlerden belge isteyebileceği hususunun sayma yolu ile belirlendiği, bunlar arasında kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının sayılmadığı ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :

26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğinin 3213 sayılı Kanunun ek 14. maddesinin son fıkrasına dayanılarak hazırlandığı, anılan madde ile Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na UMREK’ in teşkili, yönetimi ve çalışması ile üyelerin atanmasında aranacak nitelikler, görev süresi ve üyeliğin sona ermesi ile ilgili usul ve esasları düzenleme yetkisi tanındığı, Kanunla verilen yetkiye dayanılarak, Kanunun uygulanmasını sağlamak üzere tesis edilen Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin dava konusu maddelerinin hukuka uygun olduğu, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin 7. maddenin 1. fıkrasının (h) bendi ve 12. maddenin 3. fıkrası 29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmelik ile değiştirildiğinden bu kısımlar yönünden konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi, Yönetmeliğin dava konusu edilen diğer maddeleri yönünden ise davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : …

DÜŞÜNCESİ : Dava, 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesinde yer alan” yetkin kişi” tanımı, 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendlerinin, 7. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde geçen “derneklere ve komisyonlara” ibaresinin, 10. maddesinin 1. fıkrasının, 12. maddesinin 3. fıkrasının, 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin, 12. maddesinin 4. fıkrasında geçen “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibarelerinin, 13. maddesinin 1 fıkrasında geçen “meslek odası” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununa 6745 sayılı Kanun ile eklenen ek 14. maddesinde; ”Uluslararası standartlar ile bilimsel ve teknik esaslara göre yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından, madenlerin aranması, araştırılması ve üretilmesi ile ilgili açık, güvenilir, uygulanabilir kaynak ve rezerv bilgilerini oluşturmak, bunlarla ilgili raporlama standartları ve kriterler belirlemek, sistem kurmak, uygulamak, geliştirmek ve yayımlamak, bu faaliyetler ile ilgili strateji ve hedefler oluşturmak, yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişilerde aranan nitelikleri belirlemek, bunlara eğitim vermek, sertifikalandırmak, sicil ve sicil kayıtlarını tutmak, denetlemek, ihtar vermek, belgeleri askıya almak veya iptal etmek, uluslararası benzeri kuruluşlara üye olmak veya bunlarla işbirliği yapmak, görev alanına giren konularda eğitim, araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetler ile ilgili düzenlemeleri yapmak ve yayımlamak amacıyla, kısa adı UMREK olan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu kurulmuştur. UMREK’in mali işleri dâhil her türlü sekretarya hizmetleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. UMREK eğitim, sertifika, aidat, yayın ve diğer faaliyetlerinden gelir elde edebilir.

UMREK, görevini yerine getirirken bağımsızdır. UMREK, görevlerini yerine getirirken resmî ve özel kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebilir.

UMREK üyelerine verilecek huzur hakkı Bakanlığın teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tespit edilir.

UMREK’in teşkili, yönetimi ve çalışması ile üyelerin atanmasında aranacak nitelikler, görev süresi ve üyeliğin sona ermesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.

Mülga 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. Maddesinin (d) fıkrasında, kamu ihtiyaç, güvenlik ve yararına uygun olarak enerji ve tabii kaynaklar ile enerjinin üretim, iletim, dağıtım, tesislerinin etüt, kuruluş, işletme ve devam ettirme hizmetlerinin genel politikasını tespit çalışmalarının koordinasyonunu temin etmek ve denetlemek ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının görevleri arasında, 9. maddesinde ise madencilik faaliyetlerinin ülke ihtiyaçları, güvenliği ve gelişen teknoloji doğrultusunda yürütülmesini sağlayacak tedbirleri almak ve teşvik için gerekli önerilerde bulunmak, Maden İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri arasında sayılmıştır.

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 166. maddesinde Enerji ve tabii Kaynaklar Bakanlığının görevleri, 169. maddesinde ise Enerji İşleri Genel Müdürlüğünün görevleri düzenlenmiştir.

Madenlerin aranması, araştırılması ve üretilmesi ile ilgili açık, güvenilir, uygulanabilir kaynak ve rezerv bilgilerini oluşturmak, bunlarla ilgili raporlama standartlarını ve kriterleri belirlemek,…..yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişilerde aranan nitelikleri belirlemek, bunlara eğitim vermek,…..amacıyla kurulan UMREK’in teşkili, yönetimi, görevleri, çalışma esasları ile üyelerin atanmasında aranan nitelikler, görev süreleri ve üyeliğin sona ermesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemek amacıyla, 3213 sayılı Maden Kanununun ek 14 üncü maddesi ile 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve 9 uncu maddelerine dayanılarak, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmelik hazırlanmış ve 26/07/2017 tarih ve 30135 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmeliğin 3. maddesinde tanımlanan “Yetkin kişi” tanımının incelenmesi;

Yönetmeliğin 3. maddesinde “Yetkin kişi”; UMREK tarafından belirlenen kriterlere sahip jeoloji, maden ve diğer meslek grubu mühendislerden yetkilendirilen kişiyi, şeklinde tanımlanmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun 3. maddesinde “Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler; Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili ve bunlardan sorumlu olan, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler.” şeklinde tanımlanmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun 10. maddesine dayanılarak da Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile ilgili Yönetmelik hazırlanarak yürürlüğe girmiştir.

Davalı idare savunmasında, ülkemizde “Yetkin kişi” tanımının henüz oluşturulmadığından dolayı ve uluslararası standartlara uyum sağlamak açısından yönetmelikte sadece Yetkin Kişi ibaresinin kullanıldığını belirtmiş olup, 3213 sayılı Maden Kanununun 3. maddesinde tanımı yapılan “Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler” in bu yönetmelik kapsamında olmadığı sonucuna ulaşılmıştır

3213 sayılı Maden Kanununun ek 14. maddesinde uluslararası standartlar ile bilimsel ve teknik esaslara göre yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından, madenlerin aranması, araştırılması ve üretilmesi ile ilgili açık, güvenilir, uygulanabilir kaynak ve rezerv bilgilerini oluşturmak üzere…..Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu kurulmuş olup, Türkiye’ye özgü Ulusal Maden Kaynak ve Maden Rezerv Raporlama Koduna uygun maden kaynak ve rezerv raporlarının yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından düzenlenmesi öngörülmüş iken, Yönetmelikte sadece “Yetkin Kişi”ye yer verilmesinde eksik düzenleme nedeniyle hukuka uyarlık görülmemiştir.

Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinin incelenmesi;

29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile “derneklere ve komisyonlara” ibaresi çıkarılmış olup, davanın konusu kalmamıştır.

Yönetmeliğin 7. maddesinin 1.fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendlerinin incelenmesi;

Yönetmeliğin 7. Maddesinde, Komisyonun görevleri düzenmiş olup;

(ç) bendinde; Yetkin kişilerde aranan nitelikleri belirlemek ve yetkinlik/sertifikasyon belgesi vermek,

(d) bendinde; Yetkin kişilere eğitim vermek/verdirmek, gözetlemek, denetlemek, sicil puanı vermek ve bunların kayıtlarını tutmak,

(g) bendinde; Yetkin kişilerin hazırladığı rapor/projeleri, gerekli hallerde incelemek/inceletmek ve bunun sonucunda gerçeğe aykırı rapor ve proje hazırladığı tespit edilen yetkin kişinin sertifikasını askıya almak/iptal etmek ve işlemleri için ilgili makamlara bilgi vermek, görevleri arasında sayılmıştır.

Dava konusu edilen düzenlemelerde 3213 sayılı Maden Kanununun ek 14. maddesine aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin 10.maddesinin 1. fıkrasının incelenmesi;

Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasında, Komisyon tarafından yerine getirilmesi istenen sicil ve denetim faaliyetlerinin kamu kurum ve kuruluşlarından geçici görevlendirilen personel eliyle yapılabileceği öngörülmüştür.

Maden İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan bir komisyon olan ve sekreterya hizmetleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, görevlerini yerine getirirken bağımsız olmakla birlikte gerekli hallerde hiyerarşi yetkisi kapsamında Bakan tarafından faaliyet ve hesapları denetlenen UMREK’e tanınan görev ve yetkilerin yürütülebilmesi için kamu kurum ve kuruluşlarından geçici görevlendirme yapılabilmesini mümkün kılan düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin incelenmesi;

Yönetmeliğin 11. maddesinde UMREK’in gelirleri düzenlenmiş ve (ç) bendinde “başvuru gelirleri” bunlar arasında sayılmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun ek 14. maddesinde, UMREK’in eğitim, sertifika,aidat, yayın ve diğer faaliyetlerinden gelir elde edebileceğinin öngörülmesi karşısında, düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin 12. maddesinin 3. fıkrasının incelenmesi;

Yönetmeliğin 12. maddesinin 3. fıkrası, 29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile “ Komisyon faaliyetleri için Genel Müdürlük personeli çalıştırılabilir ve/veya hizmet alımı yapılabilir.” şeklinde değiştirilmiştir.

Bu durumda davanın konusu kalmamıştır.

Yönetmeliğin 12. maddesinin 4. fıkrasının incelenmesi;

Yönetmeliğin 12. maddesinin 4. fıkrasında; UMREK tarafından her türlü yeterlilik şartları, hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar,tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları, belgelerin kimler tarafından imzalanacağı, yönetmelik gereği hazırlanan belgeler ve onay yerleri uygulamalarına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak tebliğlerle belirleneceği, kurala bağlanmıştır.

Yönetmeliğin 12. maddesinin 2. fıkrasında, Komisyonun faaliyetleri ile ilgili ihtiyaç duyulan altyapı, destek hizmetleri, yazışma gibi sekretarya hizmetlerinin MİGEM tarafından yürütüleceği öngörülmüş olup, ilgili tebliğlerin Komisyon adına Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından çıkarılmasında hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin 13. maddesinin 1. fıkrasında geçen “meslek odası” ibaresinin incelenmesi;

Yönetmeliğin 13. maddesinde, Komisyonun, faaliyetleri ile ilgili konular için gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi kamu kurum ve kuruluşları ile meslek odası, vakıf ve derneklerden istemeye yetkili olduğu öngörülmüştür.

3213 sayılı Maden Kanununun ek 14. maddesinde, UMREK’in görevlerini yerine getirirken resmi ve özel kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebileceği hüküm altına alınmıştır.

Kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarından Komisyonun faaliyetleriyle ilgili bilgi ve belge istemesinde Kanuna aykırılık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle Yönetmeliğin 3. maddesinde yer alan “Yetkin kişi” tanımının eksik düzenleme nedeniyle iptali, 7. maddenin 1. fıkrasının (h) bendi ve 12. maddenin 3.fıkrasına yönelik olarak dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı,Yönetmeliğin dava konusu edilen diğer maddelerine yönelik olarak davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 14.10.2020 tarihinde, davacı vekili Av. …’nın ve davalı idare vekili Av. …’in geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verildi. Davalı idare vekili Av. …’in savcı görüşünün taraflarına tebliğ edildiği, savcı görüşünün tebliğine ilişkin bir itirazlarının bulunmadığı tutanak altına alınarak duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

HUKUKİ SÜREÇ :

Dava, 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğinin; “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde yer alan “yetkin kişi” tanımının, “Komisyonun görevleri ve yetkileri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendleri ile (h) bendinde yer alan “derneklere ve komisyonlara” ibaresinin, “Sicil ve denetim faaliyetleri” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrasının, “Gelirler” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendinin, “Çeşitli hükümler” başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrası ile 4. fıkrasında yer alan “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibarelerinin ile “Bilgi ve belge isteme ve gizliliğe uyma” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “meslek odası” ibaresinin iptali istemiyle açılmıştır.

Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliği, Maden Kanunun Ek 14 üncü maddesi ile 19/2/1985 tarihli ve 3154 sayılı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2 nci ve 9 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:

ESAS YÖNÜNDEN:

İlgili Mevzuat:

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa’nın 124. maddesinde; Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzelkişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilecekleri kuralı yer almıştır.

3213 sayılı Maden Kanunu’nun Ek 14. maddesinde; “Uluslararası standartlar ile bilimsel ve teknik esaslara göre yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişiler tarafından, madenlerin aranması, araştırılması ve üretilmesi ile ilgili açık, güvenilir, uygulanabilir kaynak ve rezerv bilgilerini oluşturmak, bunlarla ilgili raporlama standartları ve kriterler belirlemek, sistem kurmak, uygulamak, geliştirmek ve yayımlamak, bu faaliyetler ile ilgili strateji ve hedefler oluşturmak, yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişilerde aranan nitelikleri belirlemek, bunlara eğitim vermek, sertifikalandırmak, sicil ve sicil kayıtlarını tutmak, denetlemek, ihtar vermek, belgeleri askıya almak veya iptal etmek, uluslararası benzeri kuruluşlara üye olmak veya bunlarla işbirliği yapmak, görev alanına giren konularda eğitim, araştırma ve yayın faaliyetlerinde bulunmak ve bu faaliyetler ile ilgili düzenlemeleri yapmak ve yayımlamak amacıyla, kısa adı UMREK olan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu kurulmuştur. UMREK’in mali işleri dâhil her türlü sekretarya hizmetleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülür. UMREK eğitim, sertifika, aidat, yayın ve diğer faaliyetlerinden gelir elde edebilir.

UMREK, görevini yerine getirirken bağımsızdır. UMREK, görevlerini yerine getirirken resmî ve özel kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebilir.

UMREK üyelerine verilecek huzur hakkı Cumhurbaşkanınca tespit edilir.

UMREK’in teşkili, yönetimi ve çalışması ile üyelerin atanmasında aranacak nitelikler, görev süresi ve üyeliğin sona ermesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlık tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” hükmü yer almıştır.

Hukuki Değerlendirme:

Anayasanın 124. maddesi ve normlar hiyerarşisi bağlamında, bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile yasa hükümlerine açıklık getirilmesi ve yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanmaktadır.

Normlar hiyerarşisi kuramına göre; hukuk düzeni, farklı kademede yer alan Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer düzenleyici işlemlerden oluşan birçok normu içermekte ve her norm geçerliliğini bir üst basamakta yer alan normdan almaktadır. Bu nitelikleri gereği, dayandıkları üst hukuk normlarına aykırı hüküm ihtiva etmeleri mümkün değildir. Diğer yandan, normlar hiyerarşisindeki düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir.

Yasa koyucu düzenleyeceği konularda genel prensipleri belirler ve bunun uygulanmasını yürütmeye, bir başka ifadeyle idarelere bırakır. İdare Hukukunun temel ilkeleri uyarınca; idare tarafından, düzenleyici işlemler tesis edilirken, üst hukuk normlarına açıklık getirilmesi ve bu normlarca çizilen çerçeve içerisinde teknik detayların belirlenmesi, uygulamadaki belirsizliklerin giderilmesi amaçlanmalıdır.

Yönetmeliğinin “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde yer alan “yetkin kişi” tanımı yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 3. maddesinde “Yetkin kişi”; UMREK tarafından belirlenen kriterlere sahip jeoloji, maden ve diğer meslek grubu mühendislerden yetkilendirilen kişi olarak tanımlanmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde “Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler”; Genel Müdürlükçe yetkilendirilen, bu Kanun kapsamında Genel Müdürlüğe verilmesi gereken rapor, proje ve her türlü teknik belgeyi hazırlamaya yetkili ve bunlardan sorumlu olan, şirket hisselerinin yarısından fazlasının sahibinin mühendis olduğu ya da bünyesinde nitelik ve nicelikleri yönetmelikle belirlenen mühendisler çalıştıran maden arama ruhsat sahibi veya işletmesi olan tüzel kişiler.” şeklinde tanımlanmış olup, Maden Kanununun 10. maddesine dayanılarak hazırlanan Yetkilendirilmiş Tüzel Kişiler ile İlgili Yönetmelik, 03.06.2016 tarih ve 29731 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

3213 sayılı Maden Kanununda yetkilendirilmiş tüzel kişilerin tanımı yapılmış olup, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğinde yetkilendirilmiş tüzel kişiler tanımına yer verilmemiş olmasında eksik düzenleme bulunmadığından dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin “Komisyonun görevleri ve yetkileri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendleri yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasında; Komisyonun görev ve yetkileri belirlenmiş olup,

(ç) bendinde; Yetkin kişilerde aranan nitelikleri belirlemek ve yetkinlik/sertifikasyon belgesi vermek,

(d) bendinde; Yetkin kişilere eğitim vermek/verdirmek, gözetlemek, denetlemek, sicil puanı vermek ve bunların kayıtlarını tutmak,

(g) bendinde; Yetkin kişilerin hazırladığı rapor/projeleri, gerekli hallerde incelemek/inceletmek ve bunun sonucunda gerçeğe aykırı rapor ve proje hazırladığı tespit edilen yetkin kişinin sertifikasını askıya almak/iptal etmek ve işlemleri için ilgili makamlara bilgi vermek, komisyonun görevleri arasında sayılmıştır.

Maden Kanunu’nun Ek 14. Maddesinde; yetkin kişi ve/veya yetkilendirilmiş tüzel kişilerde aranan nitelikleri belirlemek, bunlara eğitim vermek, sertifikalandırmak, sicil ve sicil kayıtlarını tutmak, denetlemek, ihtar vermek, belgeleri askıya almak veya iptal etmek UMREK’ın kuruluş amaçları arasında sayılmış olup, dava konusu edilen düzenlemelerde 3213 sayılı Maden Kanununun ek 14. maddesine aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin “Komisyonun görevleri ve yetkileri” başlıklı 7. maddesinin 1. fıkrasının (h) bendinde yer alan “derneklere ve komisyonlara” ibaresi yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 7. maddesinin 1. fıkrasında; Komisyonun görev ve yetkileri belirlenmiş olup,

(h) bendinde; Uluslararası alanda kendi görev alanındaki kuruluşlara, derneklere ve komisyonlara üye olmak ve/veya bunlarla işbirliği yapmak komisyonun görevleri arasında sayılmıştır.

29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile dava konusu düzenleme “Kendi görev alanındaki uluslararası kuruluşlara, üye olmak veya bunlarla işbirliği yapmak,” şeklinde değiştirilmiş olup, dava konusuz kalmıştır.

Yönetmeliğin “Sicil ve denetim faaliyetleri” başlıklı 10. maddesinin 1. fıkrası yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 10. maddesinin 1. fıkrasında, komisyon tarafından yerine getirilmesi istenen sicil ve denetim faaliyetlerinin kamu kurum ve kuruluşlarından geçici görevlendirilen personel eliyle yapılabileceği kurala bağlanmıştır.

Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu, 3213 sayılı Maden Kanununa 6745 sayılı Kanun ile eklenen ek 14. maddeye dayanılarak kurulmuş, bu komisyonun mali işleri dâhil her türlü sekretarya hizmetlerinin Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütüleceği kurala bağlanmış olup, kendine özgü bir malvarlığı ve bütçe oluşturulmamıştır. 3213 sayılı Kanunun ek 14. maddesinde komisyonun görevlerini yerine getirirken bağımsız olduğu belirtilmiş, Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinin 5. fıkrasında, Bakanın gerekli hallerde UMREK hesaplarını ve faaliyetlerini denetlemeye ve tahkik etmeye yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.

Aktarılan mevzuat hükümlerinin bir bütün olarak incelenmesinden, Maden İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde oluşturulan bir komisyon olan ve sekretarya hizmetleri Maden İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, görevlerini yerine getirirken bağımsız olmakla birlikte gerekli hallerde hiyerarşi yetkisi kapsamında Bakan tarafından faaliyet ve hesapları denetlenen UMREK’e tanınan görev ve yetkilerin yürütülebilmesi için kamu kurum ve kuruluşlarından geçici görevlendirme yapılabilmesini mümkün kılan dava konusu düzenlemede hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin “Gelirler” başlıklı 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 11. maddesinde Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu tarafından elde edilen gelirler düzenlenmiş ve (ç) bendinde “başvuru gelirleri” bunlar arasında sayılmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun Ek 14. maddesinde, UMREK’in eğitim, sertifika,aidat, yayın ve diğer faaliyetlerinden gelir elde edebileceğinin öngörülmesi karşısında, düzenlemede hukuka aykırılık görülmemiştir.

Yönetmeliğin “Çeşitli hükümler” başlıklı 12. maddesinin 3. fıkrası yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 12. maddesinin 3. fıkrasında; komisyon faaliyetleri için kamu kurum ve kuruluşlarından geçici görevlendirme yapılabileceği veya hizmet alımı ile personel çalıştırılabileceği kurala bağlanmıştır.

29/12/2017 tarih ve 30285 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile dava konusu düzenleme “Komisyon faaliyetleri için Genel Müdürlük personeli çalıştırılabilir ve/veya hizmet alımı yapılabilir.” şeklinde değiştirilmiş olup, dava konusuz kalmıştır.

Yönetmeliğin “Çeşitli hükümler” başlıklı 12. maddesinin 4. fıkrasında yer alan “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibareleri yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 12. maddesinin 4. fıkrasında; UMREK tarafından her türlü yeterlilik şartları, hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar,tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları, belgelerin kimler tarafından imzalanacağı, yönetmelik gereği hazırlanan belgeler ve onay yerleri uygulamalarına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak tebliğlerle belirleneceği, kurala bağlanmıştır.

Davacı tarafından, Maden Kanunu ile UMREK’e tanına yetkiler arasında yetkin kişilerin imzalayacağı hizmet sözleşmeleri ile ilgili esasları, yetkin kişilerin ücret tarifesini, yetkin kişilerin yapacakları iş karşılığında alacakları bedeller ve sözleşmelerin feshi esaslarının bulunmadığı, dava konusu düzenleme ile Kanun ile kurulan komisyonun, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşu yetkisi ile donatılmaya çalışıldığı iddia edilmekte ise, dava konusu düzenlemelerin komisyonun yönetmelikte sayılan faaliyetleri ile ilgili hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar ile tarifeler ve bedellere ilişkin olduğu anlaşıldığından dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.

Yönetmeliğin “Bilgi ve belge isteme ve gizliliğe uyma” başlıklı 13. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “meslek odası” ibaresi yönünden yapılan inceleme:

Yönetmeliğin 13. maddesinin 1. fıkrasında, Komisyonun, faaliyetleri ile ilgili konular için gerekli gördüğü her türlü bilgi ve belgeyi kamu kurum ve kuruluşları ile meslek odası, vakıf ve derneklerden istemeye yetkili olduğu kurala bağlanmıştır.

3213 sayılı Maden Kanununun Ek 14. maddesinde, UMREK’in görevlerini yerine getirirken resmi ve özel kurum, kuruluş ve kişilerden belge, bilgi ve görüş isteyebileceği hüküm altına alınmış olup, kamu kurumu niteliğindeki meslek odalarından Komisyonun faaliyetleriyle ilgili bilgi ve belge istemesinde dayanak Kanun maddesine aykırılık bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin 7. maddenin 1. fıkrasının (h) bendinde yer alan “derneklere ve komisyonlara” ifadesi ile 12. maddenin 3. fıkrası yönünden KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA,

2. 26.07.2017 gün ve 30135 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu Hakkında Yönetmeliğin 3. maddesinde yer alan “yetkin kişi” tanımı, 7. maddesinin 1. fıkrasının (ç), (d) ve (g) bendleri, 10. maddesinin 1. fıkrası, 11. maddesinin 1. fıkrasının (ç) bendi, 12. maddesinin 4. fıkrasında geçen “hizmet sözleşmeleri ile ilgili esaslar, tarifeler, bedeller, sözleşmenin feshi, kuruma tevdi etme usul ve esasları” ibareleri ve 13. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “meslek odası” ibaresi yönünden DAVANIN REDDİNE,

3. Dava kısmen karar verilmesine yer olmadığı, kısmen ret ile sonuçlandığından ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin yarısı olan … TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan yarısı olan … TL’nin ise de davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,

5. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,

6. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,

7. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,

14/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.