Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/9199 E. , 2020/5941 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/9199
Karar No : 2020/5941
DAVACI : … Odası
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1- … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
2- … Konfederasyonu
VEKİLİ : Av. …, Av. …
DAVANIN KONUSU :
1- 06/01/2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle aynı Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. maddenin ve;
2- Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesine dayanılarak Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu tarafından düzenlenen 04/01/2016 tarih ve 2016/2 sayılı Genelgenin iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
2016 yılı asgari ücretine %30 oranında artış yapılmasının esnaf ve sanatkarların kayıt ücreti ve yıllık aidatlarına da yansıyacağı ve bu durumun onları ekonomik açıdan zor durumda bırakacağı düşüncesiyle esnaf ve sanatkarların kayıt ücreti ve yıllık aidatlarının 2015 yılı için uygulanan kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin aynen devam ettirilmesi yönünde dava konusu düzenlemelerin yapıldığı, söz konusu düzenlemelerin odaların mevcut enflasyon ve ekonomik koşullarda devamlılığını sağlamasına ve varlığını sürdürmesine ciddi anlamda olumsuz etki edeceği, dava konusu düzenlemelerin 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’na aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
… BAKANLIĞININ SAVUNMASI :
Usule ilişkin olarak; davanın süresinde açılmadığı, öte yandan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin yürütme görev ve yetkisi Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonuna ait bulunduğundan … Bakanlığı’na davada husumet yöneltilmesinin hukuken mümkün bulunmadığı belirtilmiştir.
Esasa ilişkin olarak, 31/12/2014 tarih ve 29222 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı uyarınca 01/07/2015-31/12/2015 tarihleri arasında asgari ücretin aylık brüt 1.273,50 TL olarak belirlenmesi üzerine Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu tarafından hazırlanan aidat tarifesi uyarınca o dönemdeki aidatların en düşük 127,00 TL; en yüksek 318,00 TL olmasının kararlaştırıldığı; dava konusu Yönetmelik değişikliği ve Genelge ile 2015 yılı için uygulanan yıllık aidat tarifesinin 31/12/2016 tarihine kadar aynen devam ettirileceğinin öngörüldüğü, 31/12/2015 tarih ve 29579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı uyarınca 01/01/2016-31/12/2016 tarihleri arasında geçerli olmak üzere asgari ücretin 1.647,00 TL olarak kararlaştırılması üzerine, 5362 sayılı Kanunun 61. maddesinin (b) bendinde yer alan kural gereği sadece 2016 yılı asgari ücretin brüt tutarının %10’u oranında artış yapılarak aidat tutarlarının en düşük 165,00 TL en yüksek 318,00 TL aralığında belirlendiği, dava konusu düzenlemelerin, esnaf ve sanatkarların ödeyecekleri yıllık aidatın asgari ücretin onda birinden az yarısından fazla olamayacağına ilişkin Kanuni düzenlemeye uygun yapıldığı, dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.
… KONFEDERASYONUNUN SAVUNMASI:
5362 sayılı Kanunun 61. ve 75. maddeleri gereği, Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunun esnaf ve sanatkarların ödeyecekleri kayıt ücreti ve yıllık aidatları asgari ücretin onda birinden az ve yarısından fazla olmayacak şekilde belirlemeye yetkili olduğu, söz konusu yetkinin kullanımına ilişkin olarak Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin yürürlüğe konulduğu ileri sürülmüştür.
Esnaf ve sanatkar odalarının 5362 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca kendilerine verilen görevleri yerine getirebilmeleri için belirli bir gelire sahip olmaları açık olmakla birlikte, bu gelirin en önemli kalemi olan kayıt ücreti ve yıllık aidatların da esnaf ve sanatkarların ödeyebileceği sınırlar dahilinde olması gerektiği belirtilmiştir.
Bu nedenle asgari ücrette yapılan artışın etkilerini esnaf ve sanatkarlara yansıtmamak ve mağdur olmalarını önlemek amacıyla Ticaret Bakanlığından alınan onay ile dava konusu düzenlemelerin yürürlüğe konulmasında üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık bulunmadığı savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : …
DÜŞÜNCESİ : Davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI : …
DÜŞÜNCESİ : 6.1.2016 gün ve 29585 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. maddenin ve bu maddeye dayanılarak hazırlanan 4.1.2016 tarihli ve 2016/2 sayılı Genelgenin iptali istenilmektedir.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 14/a ve (b) maddesinde, kayıt ücreti ve yıllık aidat Odaların gelirleri arasında sayılmıştır. Kanun’un 61. maddesinin (a) fıkrasında “Üyenin sicile ilk kayıt yapılması sırasında ödeyeceği kayıt ücreti, asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücreti, esnaf ve sanatkârların sicil kaydı esnasında sicil müdürlüğü tarafından tahsil edilir; kayıt ücretinin yarısı sicil ihtiyacında kullanılmak üzere birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı ise ilgili odanın banka hesabına aktarılır. b) Üyenin odaya ödeyeceği yıllık aidat, asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz.” kuralına yer verilmiştir.
Öte yandan, 61. maddesinin (e) bendinden sonra gelen 1. ve 2. fıkralarında da, Esnaf ve Sanatkârların meslek kuruluşları tarafından tahsil edilen her türlü gelirin, tahsilatı yapan ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına yatırılacağı ve hesaplarına intikal eden paraların meslek kuruluşlarına aktarılacak miktarlarının, elektronik ortamda tahsil edildikleri anda ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına intikal ettirileceği, kayıt ücretinin kayıt esnasında, yıllık aidat nisan ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödeneceği, Oda kaydını sildiren üyelerin aidatının, üye kaydının silindiği ay itibarıyla alınacağı, süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat için esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşları yönetim kurullarınca verilen kararların ilam hükmünde olduğu, icra dairelerince yerine getirileceği, gecikme zammının, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini geçemeyeceği hükme bağlanmış olup, 5362 sayılı Yasa ile Oda gelirlerinin elde edilmesinde tahsil esası getirilmiştir.
5362 sayılı Yasanın 75/e maddesinde de, 61 inci maddedeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenleyecekleri belgeler ve yaptıkları hizmet karşılığında anılan maddede belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak belirlenecek tarifelere göre tahsil edecekleri ücretlerin Konfederasyon tarafından çıkarılacak Yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş, bu hükme dayanılarak hazırlanan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyeceği Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidatları Hakkında Yönetmelik de, 14.2.2008 tarihli ve 26787 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
31.12.2018 tarihli ve 30642 sayılı 4. Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile 14.2.2008 tarihli ve 26787 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyeceği Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidatları Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesi başlığı ile birlikte değiştirilmiş ve 7/3 maddesinde; “Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci fıkrada belirtilen ücretler; 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 61 inci maddesinde belirlenen hadler içerisinde kalmak kaydıyla, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranını aşmamak kaydıyla her yıl Konfederasyon Yönetim Kurulunca yeniden belirlenebilir. Konfederasyon Yönetim Kurulu tarafından aidatın yeniden tespit edilmesi halinde keyfiyet onaylanmak üzere Ticaret Bakanlığına bildirilir, ayrıca esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına da bir genelgeyle duyurulur.” hükmü getirilmiş ve bu değişiklik 1.1.2019 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Görüleceği üzere, 5362 sayılı Kanun’un 61. maddesinde, üyelerin odalara, odaların birlik ve federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyeceği kayıt ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı olan ücretlerin; “asgari ücret” esas alınarak “asgari ve azami hadleri” tespit edilmek suretiyle belirleneceği ve kayıt ücreti ile yıllık aidatın, asgari ücretin onda birinden az ve yarısından fazla olamayacağı açıktır. Bunun yanı sıra anılan Yasanın 75/e maddesinde, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlara yönelik olarak çıkarılacak Yönetmeliğin de, “61. maddede belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla” düzenleneceği vurgulanmış ve Odalar ait gelirlerin elde edilmesinde tahsil esası da getirilmiştir.
6.1.2016 gün ve 29585 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. maddesinde ise, Yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin 31.12.2016 tarihine kadar uygulamaya devam edeceği düzenlenmiştir. Ancak 5362 sayılı Kanun’un 61. maddesinde düzenlendiği üzere, üyelerin odalara, odaların birlik ve federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyeceği kayıt ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı olan ücretlerin; “asgari ücret” esas alınarak “asgari ve azami hadleri” tespit edilmek suretiyle her yıl belirleneceği ve kayıt ücreti ile yıllık aidatın, asgari ücretin onda birinden az ve yarısından fazla olamayacağı açıktır. Bunun yanı sıra anılan Yasanın 75/e maddesinde, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlara yönelik olarak çıkarılacak Yönetmeliğin de, “61. maddede belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla” düzenleneceği vurgulanmıştır. Nitekim Esnaf ve Sanatkarların Ödeyeceği Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidatları Hakkında Yönetmeliğin 31.12.2018 tarihli ve 30642 sayılı 4. Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesi ile değişik 7/3 maddesinde de, kayıt ücreti ve yıllık aidatın, 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 61 inci maddesinde belirlenen hadler içerisinde kalmak kaydıyla, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranını aşmamak kaydıyla her yıl Konfederasyon Yönetim Kurulunca yeniden belirlenmesi gerekmektedir.
Buna karşın Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde ise, Yönetmeliğin 7. maddesi uyarınca 2015 yılı için uygulanan kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin; 31.12.2016 tarihine kadar uygulanmasına devam edeceği belirtilmiş, “asgari ücretin onda birinden daha az” “yarısından daha fazla” tespit edilmesi mümkün olmadığı ve yıllık asgari ücret esas alınmak suretiyle belirlenmesi gerektiği halde dayanağı olan Yasa hükümlerinin açık düzenlemesine aykırı şekilde kayıt ücreti ve yıllık aidatı belirleyen Yönetmelik değişikliğine gidilmiş, 2015 yılı için uygulanan ücret ve tarifeler, değiştirilmeden 2016 yılı için de geçerli kılınmıştır. Esnaf ve Sanatkarların Ödeyeceği Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidatları Hakkında Yönetmeliğin 7/3 maddesinde, Konfederasyon Yönetim Kurulu, kayıt ücreti ve yıllık aidatların belirlenmesi için yetkili kılınmışsa da, 5362 sayılı Yasanın 61 inci maddesinde belirlenen hadler içerisinde kalmak (asgari ücretin onda birinden az/yarısından fazla) ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranını aşmamak kaydıyla Oda gelirlerinin elde edilmesinde tahsil esası da getirildiği dikkate alındığında, kayıt ücreti ve yıllık aidat tutarının her yıl asgari ücret esas alınmak suretiyle tespiti, 5362 sayılı Yasadan kaynaklanan bir zorunluluktur.
Bu itibarla, dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesi hükmünün “7. madde gereğince 2015 yılı için belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi, 31.12.2016 tarihine kadar uygulanmaya devam edilir.” kısmının, dayanağı 5362 sayılı Yasanın 61/a-b maddelerinde kayıt ücreti ve yıllık aidat için getirilmiş asgari ve azami hadler gözetildiğinde, üst hukuk normu niteliğindeki yasal düzenlemelere aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.
Yönetmeliğin Geçici 1. maddesindeki “Ancak asgari ücretin % 10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat uygulanan il, ilçe ve meslek gruplarında 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin brüt tutarının % 10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edilir” kısmına gelince;
5362 sayılı Yasanın 75/e maddesi uyarınca, 61 inci maddedeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatların, yine anılan maddede belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak belirlenecek tarifelere göre tahsil edecekleri ücretler Konfederasyon tarafından çıkarılacak Yönetmelikle düzenleneceğinden, Geçici 1. maddenin iller ve meslek grupları itibariyle asgari ücretin % 10’u tutarında belirlenmesine yönelik kısmı itibariyle ise dayanağı üst hukuk normlarına aykırılık bulunmamaktadır.
6.1.2016 gün ve 29585 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. maddeye dayanılarak hazırlanan 4.1.2016 tarihli ve 2016/2 sayılı Genelge yönünden;
Bu Genelge’de; 31.12.2015 tarih ve 29579 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2015/1 sayılı Asgari Ücret Tespit Komisyonu Kararı uyarınca asgari ücretin 1.1.2016-31.12.2016 tarihleri arasında günlük brüt 54,9 TL belirlendiği, buna göre asgari ücretin aylık brüt 1.647,00 TL olacağı, 2016 yılı için asgari ücrette yapılan % 30’luk artış, esnaf ve sanatkarların kayıt ücreti ve yıllık aidatlarına da yansıyacağından dolayı esnaf ve sanatkarları zor durumda bırakacağı dikkate alınarak ekonomik yüklerini artırmamak amacıyla Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan onay alınarak Yönetmeliğin hazırlandığı, 2015 yılı için uygulanan kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin 31.12.2016 tarihine kadar değiştirilmeden uygulanmasına devam edilmesinin Konfederasyon tarafından da uygun bulunduğu belirtilmiş, ancak asgari ücretin % 10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat uygulanan il, ilçe ve meslek gruplarında, “Kanun’dan kaynaklanan zorunluluk nedeniyle” 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin brüt tutarının % 10’u oranında (165,00 TL) kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceği duyurulmuştur. Sonuç itibariyle dava konusu Genelgenin de, 2015 yılı için uygulanan kayıt ücreti ve yıllık aidatın, 31.12.2016 tarihine kadar değiştirilmeden uygulanmasına devam edilmesi kısmı yönünden dayanağı Yasa hükümlerine aykırılık taşıdığı, asgari ücretin % 10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat uygulanan il, ilçe ve meslek gruplarında, Kanun’dan kaynaklanan zorunluluk nedeniyle 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin brüt tutarının % 10’u oranında (165,00 TL) kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceğine yönelik kısmı itibariyle ise mevzuata uygun olduğu görülmüştür.
Açıklanan nedenlerle, 6.1.2016 gün ve 29585 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. madde ile bu maddeye dayanılarak hazırlanan 4.1.2016 tarihli ve 2016/2 sayılı Genelgenin kısmen iptaline ve kısmen reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.
TÜRK MİLLETİ ADINA
arar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ SÜREÇ :
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun “Kayıt ücreti, aidat, katılma payı, düzenlenecek belge ve hizmet ücretleri” başlıklı 61. maddesinde, “Üyelerin odalara, odaların birlik ve federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyeceği kayıt ücreti, yıllık aidat ve katılma payları ile esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri belge ve yaptıkları hizmet karşılığı ücretler şunlardır:
a) Üyenin sicile ilk kayıt yapılması sırasında ödeyeceği kayıt ücreti, asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücreti, esnaf ve sanatkarların sicil kaydı esnasında sicil müdürlüğü tarafından tahsil edilir; kayıt ücretinin yarısı sicil ihtiyacında kullanılmak üzere birlik adına açılacak banka hesabına, diğer yarısı ise ilgili odanın banka hesabına aktarılır.
b) Üyenin odaya ödeyeceği yıllık aidat, asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamaz. Kayıt ücretinin alındığı yıl için ayrıca yıllık aidat alınmaz.
c) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona ödeyecekleri kayıt ücreti, asgari ücretin yarısından az, tamamından fazla olamaz.
d) Odaların birlik ve üyesi oldukları federasyonlara, birlik ve federasyonların Konfederasyona, her yıl ödeyecekleri katılma payı, ödemeyi yapacak esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşunun bir önceki yıl gayri safi gelirlerinin % 3’üdür. Katılma payı hesaplamasında; bu Kanuna göre üst kuruluşlardan satın alınan evrakın maliyet bedeli ile bu Kanun dışındaki diğer kanuni düzenlemeler nedeniyle elde edilen gelirlerin maliyet bedelleri ve bunlar için yapılan giderler gayri safi gelirden mahsup edilir.
e) Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının düzenledikleri ve onayladıkları belgeler ile yaptıkları hizmet karşılığında alacakları ücretlerin miktar ve oranı; maktu olanlarda bu fıkranın (a) ve (b) bentleri uyarınca belirlenecek miktarın onda birinden, nispi olanlarda ise belgede geçen değerin binde onundan fazla olamaz.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları tarafından tahsil edilen her türlü gelir, tahsilatı yapan ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına yatırılır.
Esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları ve sicil müdürlüğü hesabına intikal eden paraların meslek kuruluşlarına aktarılacak miktarları, elektronik ortamda tahsil edildikleri anda ilgili meslek kuruluşunun banka hesabına intikal ettirilir.
Kayıt ücreti kayıt esnasında, yıllık aidat nisan ve ekim aylarında iki eşit taksitte ödenir. Oda kaydını sildiren üyelerin aidatı üye kaydının silindiği ay itibarıyla alınır. Süresi içinde ödenmeyen yıllık aidat ve katılma payları için esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşları yönetim kurullarınca verilen kararlar ilam hükmünde olup icra dairelerince yerine getirilir. Gecikme zammı, yıllık aidatın ve katılma payının bir mislini geçemez.
Yıllık aidatlarını ödemeyen üyelere, ödeme yapılıncaya kadar odaca yapılacak hizmetler ile düzenlenecek ve onanacak belgeler verilmez.” hükmü; “Yönetmelikler” başlıklı 75. maddesinin 1. fıkrasında ise, “Bu Kanunun; (…) e) 61 inci maddesindeki, kayıt ücretleri ve yıllık aidatlar ile esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarının düzenleyecekleri belgeler ve yaptıkları hizmet karşılığında anılan maddede belirtilen hadler içinde kalmak kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri dikkate alınarak belirlenecek tarifelere göre tahsil edecekleri ücretler Konfederasyon tarafından, (…) üç ay içerisinde çıkarılacak yönetmeliklerle düzenlenir. Konfederasyon tarafından hazırlanması öngörülen yönetmelikler Bakanlık onayı ile yürürlüğe konulur.” hükmü yer almıştır.
5362 sayılı Kanunun 61. ve 75/1-e maddeleri uyarınca Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu tarafından hazırlanan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelik, 14/02/2008 tarih ve 26787 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiş, anılan Yönetmeliğin dava konusu Geçici 1. maddesi ise 06/01/2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle aynı Yönetmeliğe eklenmiştir.
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı … Bakanlığı’nın usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek işin esasına geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
İlgili Mevzuat:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 135. maddesinde, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; “belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ile ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzel kişilikleridir.” şeklinde tanımlanmıştır.
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 14. maddesinde, kayıt ücreti ve yıllık aidat Odaların gelirleri arasında düzenlenmiş; 39. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendinde, Konfederasyon topluluğu içindeki kuruluş mensuplarının meslek ve sanatlarının yürütülmesi için gerekli ve faydalı görülecek tedbirleri almak ve teşebbüslerde bulunmak, Konfederasyon yönetim kurulunun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
5362 sayılı Kanunun 61. ve 75/1-e maddeleri dayanak alınarak 14.02.2008 tarih ve 26787 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin 31/12/2018 tarih ve 30642 (4. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile değiştirilmeden önceki “Kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi” başlıklı 7. maddesinde, ” (1) Kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi aşağıda belirtilmiştir.
a) Birinci grup odalar: Ankara, İstanbul ve İzmir illerindeki odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki illerin merkez ilçelerinde ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmibeşi, büyükşehir belediyesine dahil olmayan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur.
b) İkinci grup odalar: Ankara, İstanbul, İzmir ve kalkınmada öncelikli iller dışında kalan illerdeki odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki illerin merkez ilçelerinde ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmisi, merkez ilçe haricindeki ilçelerinde ve büyükşehir belediyesine dahil olmayan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur.
c) (Değişik bend: 21/03/2008 – 26823 S. R.G. Yön./1. md.) Üçüncü grup odalar: Kalkınmada öncelikli illerde bulunan odalardır. Kayıt ücreti; bu gruptaki büyükşehir statüsünde bulunan illerin merkez ilçelerinde ve büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onbeşi, bu illerin diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur. Üçüncü grup odaların bulunduğu diğer illerin merkez ve ilçelerinde asgari ücretin yüzde onudur.
ç) Kayıt ücreti; terzi, kunduracı, mobilyacı, mobilya döşemecisi, demirci, sobacı ve benzerlerinin tamircileri, milli piyango seyyar bayileri, seyyar satıcılar ve pazarcılar gibi mesleklerde, ülke genelinde, asgari ücretin yüzde onudur.
(2) Bakanlar Kurulunca, kalkınmada öncelikli il statüsü değiştirilen iller ile kalkınmada öncelikli il statüsü kapsamına yeni dahil edilen iller hakkında, birinci fıkrada belirtilen gruplandırma esas alınır ve bu durum Konfederasyon tarafından oda, birlik ve federasyonlara bildirilir.
(3) 14/07/2005 tarihli ve 2005/9207 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik kapsamında sınıflandırılmaları belediyelerce yapılan işyerlerinde;
a) Birinci sınıf işyerleri için; birinci fıkranın (a), (b), (c) ve (ç) bentlerinde belirtilen ücretlerin aynısı,
b) İkinci sınıf işyerleri için;
1) (Değişik alt bend: 21/03/2008 – 26823 S. R.G. Yön./1. md.) Birinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ve büyükşehire dahil ilçelerinde asgari ücretin yüzde yirmisi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu,
2) (Değişik alt bend: 21/03/2008 – 26823 S. R.G. Yön./1. Md.) İkinci grup odaların bulunduğu illerin merkez ilçeleri ile büyükşehir belediyesi sınırları içinde kalan ilçelerinde asgari ücretin yüzde onbeşi, diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu,
3) Üçüncü grup odaların bulunduğu illerin merkez ve diğer ilçelerinde asgari ücretin yüzde onu,
c) Üçüncü sınıf işyerleri için; ülke genelinde, asgari ücretin yüzde onu,
uygulanır. (…)
(5) Kayıt ücretinin veya yıllık aidatın hesaplanmasında ortaya çıkan kuruşlar tama iblağ edilir.
(6) Asgari ücrette değişiklik olması halinde, belirlenen yeni tarifeler, esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarına Konfederasyon tarafından bir genelgeyle duyurulur.” hükmüne yer verilmiştir.
Öte yandan 31/12/2018 tarih ve 30642 (4. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1. maddesiyle aynı Yönetmeliğin 7. maddesinde değişikliğe gidilmiş; anılan madde, başlığıyla birlikte değişikliğe uğramıştır. Yönetmeliğin “Kayıt ücreti ve yıllık aidat” başlıklı 7. maddesinde, “(1) Kayıt ücreti ve yıllık aidatlar aşağıda belirtilmiştir.
a) Birinci grup odalar: Ankara, İstanbul ve İzmir illerindeki odalardır. Kayıt ücreti ve yıllık aidat; bu gruptaki iller ve büyükşehir belediyesi sınırlarına dâhil tüm ilçelerinde 350,00 TL’dir.
b) İkinci grup odalar: Ankara, İstanbul, İzmir ile kalkınmada öncelikli iller dışında kalan illerdeki odalardır. Kayıt ücreti ve yıllık aidat; bu gruptaki illerin merkez ilçelerinde ve büyükşehir belediyesi sınırlarına dâhil tüm ilçelerinde 300,00 TL, merkez ilçe haricindeki diğer ilçelerinde 256,00 TL’dir.
c) Üçüncü grup odalar: Kalkınmada öncelikli illerde bulunan odalardır. Kayıt ücreti ve yıllık aidat; bu gruptaki büyükşehir statüsünde bulunan iller ve büyükşehir belediyesi sınırlarına dâhil tüm ilçelerinde 256,00 TL’dir. Üçüncü grup odaların bulunduğu diğer illerin merkez ve ilçelerinde 256,00 TL’dir.
(2) Kayıt ücreti ve yıllık aidatlar aşağıda belirtilen esnaf ve sanatkârlar için ülke genelinde 256,00 TL olarak uygulanır.
a) 30/3/2013 tarihli ve 28603 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe göre özürlü sayılanlar.
b) Gaziler, şehit, gazi dul ve yetimleri.
c) 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa göre vergiden muaf sayılan esnaf ve sanatkârlar.
ç) Esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı kadın esnaf ve sanatkârlar.
(3) Birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci fıkrada belirtilen ücretler; 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanununun 61 inci maddesinde belirlenen hadler içerisinde kalmak kaydıyla, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranını aşmamak kaydıyla her yıl Konfederasyon Yönetim Kurulunca yeniden belirlenebilir. Konfederasyon Yönetim Kurulu tarafından aidatın yeniden tespit edilmesi halinde keyfiyet onaylanmak üzere Ticaret Bakanlığına bildirilir, ayrıca esnaf ve sanatkârlar meslek kuruluşlarına da bir genelgeyle duyurulur.” hükmüne yer verilmiştir.
Davalı Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu’nun davanın konusuz kaldığına yönelik iddiasının incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin yürürlüğe girdiği 01/01/2016 tarihinde yürürlükte bulunan aynı Yönetmeliğin 7. maddesi incelendiğinde, esnaf ve sanatkarlar odalarının ülke genelinde kurulu bulunduğu il ve ilçeler itibarıyla kademeli olarak mevcut asgari ücretin belirli bir oranı üzerinden esnaf ve sanatkarlardan kayıt ücreti ve yıllık aidatın tahsil edileceği öngörülmüş; yine bazı meslek grupları tadadi olarak belirlenerek herhangi bir il veya ilçe ayrımı yapılmaksızın ülke genelinde bu meslek sahiplerinden asgari ücretin %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceği düzenlenmiştir.
Dava devam etmekte iken 31/12/2018 tarih ve 30642 (4. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in 1. maddesiyle aynı Yönetmeliğin 7. maddesinde değişikliğe gidilmiş, yıllık asgari ücret tarifesinin belirli bir oranı üzerinden “nispi” olarak hesaplanan kayıt ücreti ve yıllık aidatın belirlenme usulünden vazgeçilerek üç ayrı grup şeklinde belirlenen odalara yönelik düzenleme korunmak suretiyle kayıt ücreti ve yıllık aidat, gruplara ve grupları temsil eden illerin özelliğine göre “merkez ilçe”, “büyükşehir belediyesi sınırlarına dahil ilçe”, “büyükşehir statüsünde bulunan il” ve “diğer illerin merkez ve ilçeleri” gibi kriterler esas alınarak “maktu” olarak belirlenmiştir. Öte yandan, önceki düzenlemeyle bazı meslek grupları yönünden ülke genelinde bu meslek sahiplerinden asgari ücretin %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceği belirtilmiş iken; anılan düzenlemenin uygulamada birtakım belirsizliklere sebebiyet vermesi nedeniyle yeni düzenlemeyle meslek ismi zikredilmeksizin daha genel nitelikte ve korunması ve mali yönden desteklenmesi amacıyla bazı esnaf ve sanatkarlar lehine ülke genelinde uygulanmak üzere yine maktu ve asgari hadden kayıt ücreti ve yıllık aidat belirlenmesine yönelik bir düzenlemeye yer verilmiştir.
Davalı … Konfederasyonu tarafından dava dosyasına sunulan 01/09/2020 havale tarihli ek beyan dilekçesi ile dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinde değişiklik yapıldığı gerekçesiyle davanın konusuz kaldığı iddia edilmiş ise de; dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin yürürlükten kaldırılmadığı, bahsi geçen Yönetmelik değişikliği ile sadece esnaf ve sanatkarların ödeyecekleri kayıt ücreti ve yıllık aidatların belirlenme usulünün değiştirildiği anlaşıldığından, davalı idarenin bu iddiasına itibar edilmemiştir.
Dava Konusu Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin incelenmesi:
5362 sayılı Esnaf ve Sanatkarlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun dava konusu Yönetmeliğin dayanağını oluşturan 61. maddesinin 1. fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde, üye esnaf ve sanatkarların odalara ödeyecekleri kayıt ücreti ve yıllık aidatların asgari ücretin onda birinden az, yarısından fazla olamayacağı düzenlenmiş, 75. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde ise, kayıt ücreti ve yıllık aidatlara ilişkin tarifelerin, 61. maddede belirtilen sınırlar içinde kalmak kaydıyla iller ve meslek gruplarının özellikleri de dikkate alınarak Konfederasyon tarafından çıkarılacak bir yönetmelikle belirleneceği hüküm altına alınmıştır.
14/02/2008 tarih ve 26787 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesiyle il, ilçe ve meslek gruplarının özelliklerine göre kademeli olarak ve “asgari ücret” kriteri baz alınarak nispi tarife üzerinden Kanuni dayanağına uygun bir belirleme yapılmıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 06/01/2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile değişik ve 01/01/2016 tarihinde yürürlüğe giren “2016 yılı için belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi” başlıklı Geçici 1. maddesinde, “7 nci madde gereğince 2015 yılı için belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi, 31/12/2016 tarihine kadar uygulanmaya devam edilir. Ancak, asgari ücretin %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat uygulanan il, ilçe ve meslek gruplarında, 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin brüt tutarının %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edilir.” hükmü yer almaktadır.
Buna göre, 2015 yılı için belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin 31/12/2016 tarihine kadar uygulanmaya devam edileceği belirtilmek suretiyle, Yönetmeliğin 7. maddesinde yer alan düzenleme gereği asgari ücretin %15’i, %20’si ve %25’i oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceği öngörülen il ve ilçeler yönünden 2016 yılı için belirlenen brüt asgari ücret üzerinden herhangi bir artışın gerçekleştirilmediği, yine Yönetmeliğin 7. maddesinde yer alan düzenleme gereği, asgari ücretin %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat tahsil edileceği öngörülen il, ilçe ve bazı meslek grupları yönünden ise 2016 yılı brüt asgari ücret tarifesinin %10’u oranında bir artırım gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır.
31/12/2014 tarih ve 29222 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı ile 1/7/2015-31/12/2015 tarihleri arasında uygulanmak üzere asgari ücretin günlük 42,45 TL olarak tespitine karar verilmiştir. Belirtilen tarih aralığında uygulanacak aylık asgari ücret ise, brüt 1.273,50 TL olarak belirlenmiştir. Yine 31/12/2015 tarih ve 29579 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu kararı ile 01/01/2016-31/12/2016 tarihleri arasında uygulanmak üzere asgari ücretin günlük 54,9 TL olarak tespitine karar verilmiştir. Belirtilen tarih aralığında uygulanacak aylık asgari ücret ise, brüt 1.647,00 TL olarak belirlenmiştir. Bu durumda, 2015 yılından 2016 yılına geçişte asgari ücrette %29,3 oranında bir artışının gerçekleştirildiği görülmektedir.
Dava dosyasına sunulan bilgi ve belgelere göre, esnaf ve sanatkarların ödeyecekleri kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin, 2015 yılı brüt asgari ücret üzerinden belirlenen asgari ve azami tutarlarına bakıldığında, bir esnaf ve sanatkarın 2015 yılında asgari olarak ödeyeceği kayıt ücreti ve yıllık aidatın 127,00 TL; il ve ilçelere göre yapılan kademelendirme nedeniyle azami olarak da 318,00 TL şeklinde belirlendiği görülmektedir. Dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesiyle yapılan düzenleme gereği, 01/01/2016-31/12/2016 tarihleri arasında uygulanan asgari ve azami tutarlar incelendiğinde ise, en düşük 165,00 TL; en yüksek 318,00 TL olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu Yönetmeliğin dayanağı 5362 sayılı Kanunun 61. ve 75. maddeleri bir arada değerlendirildiğinde, esnaf ve sanatkarların ödeyeceği kayıt ücreti ve yıllık aidatın tespitinde iller ve meslek gruplarının özelliklerine göre asgari ücretin %10’u ile %50’si arasında bir belirleme yapmak üzere davalı Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonuna yetki verildiği anlaşılmaktadır.
Buna göre, bir önceki yılın asgari ücret tutarı üzerinden belirlenen kayıt ücreti ve yıllık aidata ilişkin tarifede, bir sonraki yılın asgari ücret tutarı üzerinden hesaplanan %10 ila %50 oranları arasında kalmak kaydıyla belirleme yapılması mümkün olup, 5362 sayılı Kanundan kaynaklanan zorunluluk sebebiyle bir sonraki yılın asgari ücret tutarının %10’u oranında bir artış gerçekleştirme zorunluluğu bulunmakla birlikte her yıl belirlenen asgari ücretin belirli bir oranı (dava konusu Yönetmeliğin 7. maddesinde belirlenen tarifede %15, %20 ve %25 oranları) üzerinden kademeli sistem içinde yer alan her bir odanın bulunduğu il ve ilçeler bazında mutlak bir artışın gerçekleştirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır.
Nitekim 31/12/2018 tarih ve 30642 (4. mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 1. maddesiyle değişik Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinin son fıkrasında da, birinci fıkranın (a), (b) ve (c) bentleri ile ikinci fıkra uyarınca belirlenen “maktu” ücretlerin; “Kanununun 61 inci maddesinde belirlenen hadler içerisinde kalmak kaydıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen yeniden değerleme oranını aşmamak kaydıyla her yıl Konfederasyon Yönetim Kurulunca yeniden belirlenebilir.” hükmüne yer verilmek suretiyle güncel düzenlemede de Kanunun 61. maddesinde belirtilen hadler içerisinde kalmak kaydıyla Konfederasyonca artış yapılabileceği, ancak her yıl mutlak artış yapılma zorunluluğunun bulunmadığı, bu hususun Konfederasyonun takdir yetkisinde olduğu vurgulanmıştır.
Bu açıklamalar çerçevesinde dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesiyle öngörülen 2016 yılı kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesi incelendiğinde, 2015 yılı asgari ücretinin %10’u oranında belirlenen 127,00 TL asgari kayıt ve yıllık aidat ücretinin, 2016 yılına geçildiğinde 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin %10’una tekabül edecek şekilde 165,00 TL’ye yükseltildiği; ancak asgari ücretin daha yüksek bir oranının uygulanmasının öngörüldüğü diğer il ve ilçelerde bulunan odalar yönünden ise herhangi bir artışın gerçekleştirilmediği anlaşılmakta olup; söz konusu tarife bütüncül olarak değerlendirildiğinde, tarifede yer alan tüm ücretlerin 5362 sayılı Kanunun 61. maddesinde belirtilen asgari ve azami hadler içerisinde kaldığı ve Kanuni dayanağına uygun olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinde dayanağı üst hukuk normlarına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Dava Konusu 04/01/2016 tarih ve 2016/2 sayılı Genelgenin incelenmesi:
… Konfederasyonu tarafından düzenlenen dava konusu 04/01/2016 tarih ve 2016/2 sayılı Genelgede; 2016 yılı için belirlenen asgari ücrette bir önceki yıla oranla yaklaşık %30 oranında artış yapıldığı, söz konusu artışın esnaf ve sanatkarların kayıt ücreti ve yıllık aidatlarına da yansıyacağı, bu nedenle esnaf ve sanatkarları ekonomik açıdan zor durumda bırakmamak amacıyla Ticaret Bakanlığından alınan onay ile Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin hazırlanarak yayımlanmak üzere Başbakanlığa sunulduğu, 2015 yılı için uygulanan kayıt ücreti ve yıllık aidat tarifesinin 31/12/2016 tarihine kadar değiştirilmeden aynen devam ettirilmesinin Konfederasyonca uygun bulunduğu, ancak asgari ücretin %10’u oranında kayıt ücreti ve yıllık aidat uygulanan il, ilçe ve meslek gruplarında, Kanundan kaynaklanan zorunluluk nedeniyle; 2016 yılı için belirlenen asgari ücretin brüt tutarının %10’u oranında (165,00 TL) kayıt ücreti ve yıllık aidatın tahsil edileceği düzenlemesine yer verilmiş; söz konusu Genelge tüm Federasyon ve Birliklere gönderilmiştir.
Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin 7. maddesinin 6. fıkrasında, asgari ücrette değişiklik olması halinde, belirlenen yeni tarifelerin, esnaf ve sanatkarlar meslek kuruluşlarına Konfederasyon tarafından bir genelgeyle duyurulacağı kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu Genelgenin, Esnaf ve Sanatkârların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1. maddesinin getiriliş amacını açıklamaya ve anılan Yönetmeliğin 7. maddesinde belirtilen kural gereği Oda ve Birliklere duyurulmasına yönelik düzenlendiği açıktır.
Bu durumda, kamu kurumu niteliğinde meslek üst kuruluşu olan Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonunun, Anayasa’nın 135. maddesinde ifade edilen kuruluş amaçlarına uygun olarak belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak ve mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak amacı çerçevesinde düzenlediği dava konusu Genelge hükümlerinde dayanağı üst hukuk normlarına ve hukuka aykırılık görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 06/01/2016 tarih ve 29585 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Esnaf ve Sanatkarların Ödeyecekleri Kayıt Ücreti ve Yıllık Aidat Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesiyle aynı Yönetmeliğe eklenen Geçici 1. maddenin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
2. Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu tarafından düzenlenen 04/01/2016 tarih ve 2016/2 sayılı Genelgenin iptali istemi yönünden DAVANIN REDDİNE,
3. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam … TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 3.600,00-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
23/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.