Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2016/8680 E.  ,  2020/4153 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/8680
Karar No : 2020/4153

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …
Vekilleri : Av. …, Av….

Karşı Taraf (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; … ilinde ticari tahditli … plakalı minibüs işletmeciliği yapan davacı tarafından, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi sınırları içinde UKOME’nin belirleyeceği adet ve güzergahlarda tüm lastik tekerlekli toplu ulaşım araçlarının işletmesinin 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26. maddesi uyarınca 10 yıllığına … Ulaşım A.Ş’ye devredilmesine, ulaşım hizmetine sokulan her bir aracın aylık yolcu bilet hasılatının her ay %3’ünün Büyükşehir Belediyesi’ne ödenmesine ilişkin … tarih ve …sayılı Eskişehir Büyükşehir Belediye Meclisi kararının 1 numaralı bendinin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, 5216 sayılı Kanun’un 26. maddesi uyarınca büyükşehir belediyesinin kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabileceğinin düzenlendiği, aynı maddede 29/03/2011 tarih ve 6215 sayılı Kanun ile yapılan değişiklikle toplu ulaşım hizmetlerinin söz konusu şirketlere, 08/09/1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebileceği hükmüne yer verildiği, anılan düzenlemenin büyükşehir belediyelerini ilgilendiren özel bir yasal düzenleme olmasının yanı sıra Belediye Kanunu’nun 67. maddesinden sonra yürürlüğe girdiği ve maddede herhangi bir süre sınırlamasının getirilmediği, bu hususun meclise bırakıldığı görülmekle yasalarla idareye verilmiş bir yetki ve imtiyaz olan toplu ulaşım işletim hakkının belediyece kurulan sermaye şirketlerine devredilebileceği açık olduğundan bu kapsamda davaya konu karar ile toplu ulaşım hizmetlerinin … Ulaşım A.Ş.’ye devredilmesine yönelik işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinde; idari işlemler hakkında, yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden hukuka aykırı oldukları iddiasıyla iptali için dava açılabileceği; 14. maddesinin 3. fıkrasının (c) bendinde dilekçelerin ehliyet yönünden inceleneceği; 15. maddenin 1. fıkrasının (b) bendinde ise, 14. maddenin 3. fıkrasının (c) bendine aykırılık görülmesi halinde davanın reddine karar verileceği düzenlemelerine yer verilmiştir.
İdare hukukunun yerleşik içtihatları gereği; idarî işlemlerin, bu idarî işlemle meşru, kişisel ve güncel bir menfaat ilgisi kurabilenler tarafından, iptal davasına konu edilebileceğinin kabulü zorunludur.
Taraf ilişkisinin kurulması için gerekli olan subjektif ehliyet koşulu olan “menfaat ihlali” kişisel, meşru ve güncel bir menfaat ilişkisinin varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idari yargı mercilerince belirlenmekte; davacının idari işlemle ciddi ve makul, maddi ve manevi bir ilişkisinin bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için gerekli sayılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu meclis kararının 1. bendinde, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde olup, bütünleşik bilet sistemi içerisinde çalışan ve ileride bütünleşik bilet sistemi içerisinde çalışacak olan tüm lastik tekerlekli toplu taşıma araçlarının işletim hakkının 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 26. maddesi ile ilgili maddelerine istinaden her bir aracın aylık yolcu bilet hasılatının %3’ünün her ay Büyükşehir Belediyesi’ne ödenmesi koşulu ile 10 yıllığına … Ulaşım A.Ş.’ye devredilmesine karar verildiği, kararın devamında ise hali hazırda faaliyet gösteren 166 adet özel halk otobüsünün işletme sözleşmeleri kapsamında faaliyetlerinin 31/12/2014 tarihine kadar devamına, 01/01/2015 tarihinden geçerli olmak üzere en geç 28/11/2014 tarihine kadar … Ulaşım A.Ş.’nin belirleyeceği koşullar ile 166 adet özel halk otobüsü işleticisi arasında sözleşme yapılmasına karar verildiği görülmektedir.
Bu bağlamda, davacının ticari … plakalı minibüs sahibi olması ve ticari … plakalı minibüslerin bütünleşik bilet sistemi içerisinde çalışmaması nedeniyle; dava konusu kararın kapsamına girmediği, dolayısıyla söz konusu işlemin iptalini istemede kişisel ve güncel menfaatinin bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Nitekim, davalı idarece; dava konusu kararın özel halk otobüslerini kapsadığı, ticari plakaya sahip araçların (dolmuş, taksi, minibüs ve servis araçları) bütünleşik bilet sistemine dahil olmaması nedeniyle, bu araçların işletim hakkının … Ulaşım A.Ş.’ye devrinin söz konusu olmadığı belirtilmektedir.
Diğer taraftan; davacı hakkında dava konusu kararın kapsamında olduğuna ilişkin bireysel işlem tesis edilmesi halinde, söz konusu bireysel işlemin iptali istemiyle dava açılabileceği açıktır.
Bu durumda, dava konusu işlem ile güncel, kişisel ve meşru bir menfaatinin ihlal edilmiş olduğundan söz edilmesine olanak bulunmayan davacının söz konusu işleme karşı açmış olduğu davanın ehliyet yönünden reddi gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunan kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına, temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 07/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.