Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2016/8077 E.  ,  2020/4219 K.

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/8077
Karar No : 2020/4219

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Başkanlığı – …/…
Vekili : Av. … – (Aynı adreste)

Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … Üniversitesi Fen Fakültesi … Bölümü öğretim üyesi olan davacının, … Üniversitesi … Enstitüsü öğretim üyesi olan …’in 2011 Ekim döneminde … temel alanındaki doçentlik başvuru dosyasında kullanmış olduğu ”…” adlı makalenin yayınında, yayın etiğine aykırı eylemde bulunduğundan bahisle Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nin 8/e maddesi uyarınca haksız yazarlık yaptığına karar verilmesine ilişkin Yükseköğretim Kurulu Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun … tarihli işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu olayda, etik ihlaline konu edilen makale ve …’in doktora tezini de kapsayan TÜBİTAK projesinin çok araştırıcılı bir proje olduğu, projenin iki ana kısımdan oluştuğu, …’in yanında … ve …’nun da projeye yardımcı araştırıcı olarak yazıldığı, …’in doktora tezini de kapsayan projenin başvuru aşamasında çok araştırıcılı olarak belirlendiği, proje yürütücüsünün davacı olduğu, …’in % 40; …’in % 30; …’nun ise % 30 oranında projeye katkı sağlayacağı varsayımı ile proje başlangıç dokümanları hazırlanarak bu hali ile TÜBİTAK tarafından kabul edildiği, ancak projenin başladığı süreçte …’in … Üniversitesi’ne, …’nun ise … Üniversitesi’ne atanmaları nedeni ile deneysel süreçte öngörülen katkıyı sağlayamamaları nedeni ile projenin birinci aşama deneysel çalışmalarını oluşturan ve etik ihlaline konu edilen makalenin tüm deneysel içeriğini kapsayan çalışmaların sorumluluğu olan toplam projenin % 60’lık kısmının proje yürütücüsü olan davacı ve proje yöneticisi olan davacının verdiği karar doğrultusunda … tarafından üstlenildiği, projenin yürütüldüğü süreçte …’in ve …’nun öngörülen deneysel çalışmalara katılmadığı, makalede yapılan tüm deneysel çalışmaların ve üretilen verilerin proje yürütücüsü olan davacı ile … tarafından gerçekleştirildiğinin orijinal laboratuar kayıtlarından anlaşıldığı, projenin devam ettiği dönemde yurt dışında sunulan ve II. ara raporla birlikte TÜBİTAK’a teslim edilen bildiri ve nihai raporda …’in adının bulunduğu göz önüne alındığında bu kişinin söz konusu projeye katkısının bulunduğunun anlaşıldığı, ”…” adlı makalenin doktora tezi makalesi değil proje makalesi olduğu, bu makalenin …’in doktora tezi ile hangi noktalarda benzer olduğunun somut ve net olarak ortaya konulamadığının görüldüğü, … Üniversitesi Fen Fakültesi … Bölümü öğretim üyesi olan davacının; … Üniversitesi … Enstitüsü öğretim üyesi olan …’in 2011 Ekim döneminde biyoloji temel alanındaki doçentlik başvuru dosyasında kullanmış olduğu makalenin yayınında, haksız yazarlık yoluyla etik ihlalinde bulunmadığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nin 1. maddesinde, bu düzenlemenin amacının, bu yönerge kapsamına giren her tür bilimsel araştırma, çalışma, yayın ve etkinliklerde uyulması gereken bilim etiği kurallarını ve Yükseköğretim Kurulu bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarının görev, yetki, sorumluluk ve çalışma usullerini belirlemek, devlet üniversiteleri veya vakıf üniversitelerinin kendi bünyelerinde oluşturacakları bilimsel araştırma ve yayın etiği kurulları ile alt kurulların uyacakları ilkeleri tespit etmek olduğu, 2. maddesinde, bu Yönergenin, a) Devlet üniversiteleri veya vakıf üniversiteleri mensuplarınca yapılan veya üniversite ile ilişkisine bakılmaksızın, kişilerce yürürlükteki mevzuat hükümleri uyarınca doçentlik veya profesörlük unvanının elde edilmesi aşamasında ve sonrasında yapılan her tür bilimsel araştırma ve çalışmalar ile gerçekleştirilen bilimsel etkinlikler, desteklenen ve/veya yürütülen bilimsel araştırma-geliştirme projeleriyle ilgili araştırma etiği konularını, b) Yüksek lisans veya doktora öğrenciliği sırasında yapılan tez ve bilimsel yayınlar ile yürütülen bilimsel araştırma-geliştirme projeleriyle ilgili araştırma etiği konularını, c) Devlet üniversiteleri veya vakıf üniversiteleri mensuplarınca yurtiçinde ve yurtdışında her çeşit basın, görsel ve işitsel yayın organlarında yayımlanan ya da yayımlanmak üzere gönderilmiş olan her tür yayınla ilgili yayın etiği sorunlarını, ç) Devlet üniversiteleri veya vakıf üniversiteleri mensuplarınca biyomedikal araştırmalarda kullanılacak deneklerde ve ekoloji ile ilgili çalışmalarda yapılan etik ihlallerini kapsayacağı, 8. maddesinde, Bilim araştırma ve yayın etiğine aykırı eylemlerin şunlar olduğu belirtilerek,…e) Haksız yazarlığın: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek olduğu, 14. maddesinde, intihal ve sahtecilik şeklindeki etik ihlallerinde inceleme başlatılmasının herhangi bir süre sınırlamasına tabi olmadığı, ancak bunların haricindeki etik ihlallerinde eylemin gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra etik inceleme yapılamayacağı, intihal ve sahtecilik haricindeki diğer etik ihlallerinde, etik ihlal teşkil eden eylemin öğrenildiği tarihten itibaren iki yıl içinde etik inceleme başlatılmaması halinde etik ihlal iddiasının incelenemeyeceği kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinin göndermede bulunduğu 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun “Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren hâller” başlıklı 266. maddesinde; çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, mahkemenin, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği, hâkimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, … Üniversitesi … Enstitüsü öğretim üyesi olan ve 2011 Ekim döneminde … temel alanından doçentlik sınavı için Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’na başvuran …’e ait dosya, yükseköğretim disiplin mevzuatı hükümleri uyarınca incelenmek üzere Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı ile Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na gönderildiği, Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etik Kurulu Yönergesi kapsamında Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’na dosyanın sunulması üzerine, yapılan incelemeler ve alınan bilirkişi raporları neticesinde, … kodlu, ”…” adlı makalenin TÜBİTAK tarafından desteklenen … kodlu projeden üretildiği, … (…)’in projede görev almadığı, ilgili yayının …’in doktora teziyle benzerlik gösterdiği tespit edilerek Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nin 8/e maddesi uyarınca Yükseköğretim Kurulu Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun … tarih ve … sayılı işlemi ile …’in haksız yazarlık yaptığına karar verildiği, bunun üzerine TÜBİTAK tarafından desteklenen … kodlu projenin yürütücüsü ve … Üniversitesi Fen Fakültesi … Bölümü öğretim üyesi olan davacının, … Üniversitesi … Enstitüsü öğretim üyesi olan …’in 2011 Ekim döneminde … temel alanındaki doçentlik başvuru dosyasında kullanmış olduğu makalenin yayınında, yayın etiğine aykırı eylemde bulunduğundan bahisle Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nin 8/e maddesi uyarınca Yükseköğretim Kurulu Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu’nun … tarih ve … sayılı işlemi ile haksız yazarlık yaptığına karar verildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlıkta, dava dosyasına sunulan bilgi ve belgelerin incelenmesinden, Yükseköğretim Kurulu Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından … kodlu, ”…” adlı makalenin yayını konusunda haksız yazarlık yaptığına ilişkin olarak tesis edilen dava konusu işleme ilişkin olarak her ne kadar Mahkeme tarafından yukarıda zikredilen gerekçelerle makalenin yayınında davacının haksız yazarlık yoluyla etik ihlalde bulunmadığına karar verilmiş ise de; davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemin, davalı idare tarafından fen ve mühendislik alanında görev yapan bilirkişilerden konu ilgili olarak rapor alınmak ve yine aynı alanda uzman kişilerin görüşlerine başvurulmak suretiyle tesis edildiği, görüşleri alınanlardan bir kısmının söz konusu makalede davacı ile ilgili etik sorunun olduğunu belirten görüşlerin bulunduğu görülmektedir.
Öte yandan, dava konusu işlemin tesis edilme sebebi olan makalenin yayınında haksız yazarlık yoluyla etik ihlalde bulunma hususunda, Mahkeme kararında dava konusu olayda, etik ihlaline konu edilen makale ve …’in doktora tezini de kapsayan TÜBİTAK projesinin çok araştırıcılı bir proje olduğu, toplam projenin % 60’lık kısmının proje yürütücüsü olan davacı ve proje yöneticisi olan davacının verdiği karar doğrultusunda … tarafından üstlenildiği, makalede yapılan tüm deneysel çalışmaların ve üretilen verilerin proje yürütücüsü olan davacı ile … tarafından gerçekleştirildiği, TÜBİTAK’a teslim edilen bildiride ve nihai raporda …’in adının bulunduğu, bu nedenle …’in söz konusu projeye katkısının bulunduğunun anlaşıldığı, bu makalenin doktora tezi makalesi değil proje makalesi olduğu, …’in doktora tezi ile hangi noktalarda benzer olduğunun somut ve net olarak ortaya konulamadığı belirtilmiş ise de, söze konu makaleye ilişkin olarak yukarıda Mahkeme tarafından yapılan niteledirmelerin hukuk dışında, teknik bilgiyi gerektirdiği, etik ihlale konu makalenin yayınında haksız yazarlık yoluyla etik ihlalde bulunma hususunun hakimlik mesleğinin gerektirdiği genel ve hukuki bilgiyle çözümlenmesinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Yükseköğretim Kurulu Fen ve Mühendislik Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu tarafından … kodlu, ”…” adlı makalenin yayını konusunda haksız yazarlık yaptığına ilişkin olarak davacı hakkında tesis edilen dava konusu işlemle ilgili Mahkeme tarafından uyuşmazlığın çözümü amacıyla bilirkişi incelemesi yaptırılması, bilirkişilerce düzenlenecek raporun yanısıra taraf iddiaları da göz önüne alınarak karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 08/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.