Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/6951 E. , 2020/4457 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/6951
Karar No : 2020/4457
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Başkanlığı – …/…
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakim : …
Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu’nda öğretim üyesi olarak görev yapan davacı tarafından, Prof. Dr. …, Prof. Dr. …, Doç. Dr. …, Yrd. Doç. Dr. … ve …’ın yayınlarında etik ihlali yaptıkları iddiasıyla Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na yapılan şikayet üzerine, adı geçen kişilerin Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre yayınlarında etik ihlali yapmadıklarına ilişkin … gün ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada; … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla işlemin iptaline karar verildiğinden bahisle mahkeme kararının uygulanması maksadıyla tesis edilen … tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı doğrultusunda davalı idarece, davacının sahte imza kullanılarak, sahte e-posta hesabından başvuru yapıldığı iddiasının bilirkişi incelemesi yaptırılarak doğru olup olmadığının ortaya konulması gerektiği halde, idarece bu yönde araştırma yapılmaksızın işlem tesis edildiği, Mahkeme Kararının icaplarının yerine getirilmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bilimsel araştırma, çalışma, yayın ve etkinliklerde uyulması gereken bilim etiği kurallarını ve Yükseköğretim Kurulu bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarının görev, yetki, sorumluluk ve çalışma usullerini belirlemek, devlet üniversiteleri veya vakıf üniversitelerinin kendi bünyelerinde oluşturacakları bilimsel araştırma ve yayın etiği kurulları ile alt kurulların uyacakları ilkeleri tespit etmek amacıyla Yükseköğretim Kurulu Genel Kurulu’nun 29.08.2012 tarihli toplantısında alınan 2012.18.946 sayılı kararı ile kabul edilerek yürürlüğe giren Yüksek Öğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesi’nin 8. maddesinde “Etiğe aykırı eylemler” a) İntihal: Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini, uygulamalarını, yazılarını, şekillerini veya eserlerini sahiplerine bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseriymiş gibi sunmak, b) Sahtecilik: Araştırmaya dayanmayan veriler üretmek, sunulan veya yayınlanan eseri gerçek olmayan verilere dayandırarak düzenlemek veya değiştirmek, bunları rapor etmek veya yayımlamak, yapılmamış bir araştırmayı yapılmış gibi göstermek, c) Çarpıtma: Araştırma kayıtları ve elde edilen verileri tahrif etmek, araştırmada kullanılmayan yöntem, cihaz ve materyalleri kullanılmış gibi göstermek, araştırma hipotezine uygun olmayan verileri değerlendirmeye almamak, ilgili teori veya varsayımlara uydurmak için veriler ve/veya sonuçlarla oynamak, destek alınan kişi ve kuruluşların çıkarları doğrultusunda araştırma sonuçlarını tahrif etmek veya şekillendirmek, ç) Tekrar yayım: Bir araştırmanın aynı sonuçlarını içeren birden fazla eseri doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak, d) Dilimleme: Bir araştırmanın sonuçlarını araştırmanın bütünlüğünü bozacak şekilde, uygun olmayan biçimde parçalara ayırarak ve birbirine atıf yapmadan çok sayıda yayın yaparak doçentlik sınavı değerlendirmelerinde ve akademik terfilerde ayrı eserler olarak sunmak, e) Haksız yazarlık: Aktif katkısı olmayan kişileri yazarlar arasına dâhil etmek, aktif katkısı olan kişileri yazarlar arasına dâhil etmemek, yazar sıralamasını gerekçesiz ve uygun olmayan bir biçimde değiştirmek, aktif katkısı olanların isimlerini yayım sırasında veya sonraki baskılarda eserden çıkarmak, aktif katkısı olmadığı halde nüfuzunu kullanarak ismini yazarlar arasına dâhil ettirmek, f) Diğer etik ihlali türleri: Destek alınarak yürütülen araştırmaların yayınlarında destek veren kişi, kurum veya kuruluşlar ile onların araştırmadaki katkılarını açık bir biçimde belirtmemek, insan ve hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda etik kurallara uymamak, yayınlarında hasta haklarına saygı göstermemek, hakem olarak incelemek üzere görevlendirildiği bir eserde yer alan bilgileri yayınlanmadan önce başkalarıyla paylaşmak, bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekânları, imkânları ve cihazları amaç dışı kullanmak, tamamen dayanaksız, yersiz ve kasıtlı etik ihlali suçlamasında bulunmak şeklinde tanımlandığı, Yönergenin 12. maddesinde, Üniversitelerarası Kurul Başkanlığı tarafından Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na intikal ettirilen veya bireysel şikâyetlere dayalı olarak Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na ulaştırılan etik ihlali iddialarının inceleme yapılmak üzere bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarına iletileceği, her başvuru için ayrı bir dosya açılacağı, bilimsel araştırma ve yayın etiği kurullarının inceleme sürecinde diğer kurum ve kuruluşlarla her türlü yazışmalarının Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı aracılığıyla yapılacağı, hakkında etik ihlali iddiası bulunan kişiden iddialara ilişkin olarak savunma ve gerekli bilgi ve belgelerin isteneceği, ilgili kişilerin, bilimsel araştırma ve yayın etiği kurulunun bu yöndeki isteğinin kendilerine ulaştığı tarihten itibaren onbeş gün içerisinde yazılı savunmalarını vermedikleri takdirde, Kurulun, diğer bilgi ve kanıtlara dayalı olarak karar vereceği, Kurulun, gerekli gördüğü hallerde savunmayı sözlü olarak da alabileceği hükümlerine yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; … Üniversitesi, Sağlık Yüksek Okulu’nda öğretim üyesi olarak görev yapan davacı tarafından, Prof. Dr. …, Prof. Dr. …, Doç. Dr. …, Yrd. Doç. Dr. … ve …’ın yayınlarında etik ihlali yaptıkları iddiasıyla Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na yapılan şikayet üzerine, adı geçen kişilerin Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre yayınlarında etik ihlali yapmadıklarına ilişkin … gün ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada; … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında belirtilen, davacının araştırmacıları arasında bulunduğu bir bilimsel çalışmanın … (…)’de “…” adıyla yayınlandığı, bu makalenin son hali hakkında bilgisi olmaksızın Yrd. Doç. Dr. … tarafından …’e gönderildiği, dergi editörünün davacının e-posta adresine yaptığı bilgilendirme yoluyla makalenin dergiye gönderildiğini ve revizyon istendiğini öğrendikten sonra araştırmacılardan Prof. Dr. …, Prof. Dr. … ve Yrd. Doç. Dr. … ile yapılan toplantıda isim sıralaması ve içeriğe yapılan katkılar konusunda hemfikir olamayacağı gerekçesiyle makaleyi geri çekme ve herhangi bir dergide yayınlamama kararı alındığı, ancak bu görüşmeden hemen sonra dergi editörünün, makalenin revize halinin de dergiye gönderildiği konusunda bir e-posta ile şahsını bilgilendirdiği, geri çekme kararlarına rağmen böyle bir davranışta bulunulmasını kabullenemeyip durumu anlatan bir e-posta göndermesi üzerine editörün, yazarlar arasında bir anlaşma sağlanıncaya kadar yayını geri çektiğini bildiren yazı ile cevap verdiği, aynı araştırmanın ikinci kez, iletişimden sorumlu yazar tarafından bilgisi ve izni olmadan … isimli başka bir dergiye gönderilerek basıldığı, … editörlüğüne konuyla ilgili başvuru yapılması sonucunda yayının dergiye gönderiliş aşamasında şahsı adına sahte bir e-posta adresi ve yayın haklarının devri formu’nda sahte imza kullanıldığının ortaya çıktığı, e-posta adresinin ve imzanın şahsına ait olmadığı bilgisinin ilgili dergiye bildirildiği ve dergi tarafından gerekli işlemlerin başlatıldığı, Prof. Dr. …, Prof. Dr. …, Yrd. Doç. Dr. … isimli akademisyenlerden oluşan yazarlar tarafından ulusal ve uluslararası bilimsel araştırmalar etik prensiplerine ve hukuka aykırı bir şekilde yayınlatılan bu çalışmayla ilgili davacının şikayette bulunduğu, YÖK Sağlık Bilimleri Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulunun 01.03.2013 tarihli toplantısında, sahte imza ve e-posta iddialarının adli konular kapsamında değerlendirildiğinden dikkate alınmadığı ve etik ihlal olmadığına karar verildiği, davalı idare tarafından adı geçen kişilerin Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre etik ihlali yapmadıklarına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin tesis edildiği, anılan işlemin … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararında belirtilen, sahte imza ve e-posta iddiaları adli konular kapsamında olsa bile bu konudaki iddiaların davalı idare tarafından araştırılarak gerçek olması halinde etik ihlale sebebiyet verip vermeyeceğinin tespit edilmesi suretiyle davacının şikayet konusunda bir işlem tesis edilmesi gerekirken eksik inceleme ve araştırmaya dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verildiği, davalı idarenin bahse konu Mahkeme kararının uygulanması amacıyla tesis edilen … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
… İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesine göre yayınlarında etik ihlali yapmadıklarına ilişkin … gün ve … sayılı işlemin iptaline karar verildiği, anılan kararın Dairemizin 27.05.2019 tarih ve E:2014/8535, K:2019/5087 sayılı kararıyla onandığı ve yine Dairemizin 15.10.2020 tarih ve E:2019/7980, K:2020/4459 sayılı kararı ile karar düzeltme isteminin reddedilerek kararın kesinleştiği görülmektedir.
Davacı tarafından Prof. Dr. …, Prof. Dr. …, Doç. Dr. …, Yrd. Doç. Dr. … ve …’ın etik ihlalde bulunduklarına ilişkin iddiaya yönelik olarak, davalı idarece alınan sayılan kişilerin etik ihlalde bulunmadıklarına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile sahte imza ve e-posta iddialarının araştırılarak etik ihlal konusunda bir karar verilmesi gerektiği gerekçesi ile iptali sonrasında Mahkeme kararı uyarınca alınan … tarih ve … sayılı iş bu dava konusu idare işleminde, davacının “…” isimli makaleyi … (…) isimli dergiye gönderilirken isminin bilgisi dışında konulduğuna yönelik olarak yayınla ilgili olarak copyright formunda davacının yerine imza atılıp atılmadığı, atıldı ise kim tarafından atıldığının belli olmadığı, bu formun fotokopi olması ve aslının da bulunamaması nedeniyle belge üzerinde inceleme yapmanın sağlıklı olmayacağı, davacının yayının yazarları arasında olmamak istememesinin etik ihlale neden olacağı, davacının bilimsel etik kurallara uygun olarak yapılan araştırmanın yayınlanmasına engel olmakla Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinde sayılan diğer etik ihlallerden olan ”Bilimsel araştırma için sağlanan veya ayrılan kaynakları, mekanları, imkanları ve cihazları amaç dışı kullanmak” fiilini işlediği değerlendirilerek etik dışı bir davranışta bulunduğuna karar verildiği, ilgili mevzuat gereğince davacı hakkında işlem yapılmak üzere … Üniversitesi’ne bildirileceği yönünde karar alındığı görülmektedir.
Uyuşmazlıkta, davacı tarafından ileri sürülen … (…) isimli dergiye gönderilen e-posta ile yayın haklarının devri formunda kullanılan imzaya ilişkin sahte imza iddialarına yönelik olarak, her ne kadar davalı idare tarafından bu konuların adli konular kapsamında olduğu, copyright formunun fotokopi olması ve aslının da bulunamaması nedeniyle belge üzerinde incelemenin mümkün olmadığı şeklindeki savunmasının, bahse konu iddiaların diğer deliller ile birlikte var olup olmadığının araştırılmasının yükseköğretim mevzuatı uyarınca davalı idare görev ve sorumluluğunda olduğu, iddiaların gerçek olması halinde etik ihlalde bulunan kişilere yönelik olarak fiilin kanuni yaptırımının, davalı idarece disiplin hükümleri uyarınca uygulanacağı gerçeğini değiştirmeyeceği açıktır.
Olayda, davalı idarece Mahkeme kararının yerine getirilerek davacının e-posta ile sahte imzaya ilişkin iddialarının, davacının mail adresini kullanan bilgisayarın IP adresinin öğrenilmesi akabinde ilgili kurumdan bu adresi kullanan kişinin kimlik bilgilerinin temini ve yayın haklarının devri iddialarının, uzman bilirkişiler marifetiyle incelenmesi ve neticeye göre işlem tesis edilmesi gerekirken, dava konusu olan … tarih ve … sayılı işlem ile yapılanın etik ihlal iddialarına yönelik olarak herhangi bir araştırmada bulunmaksızın, bu iddiayı idareye bildiren davacıya yönelik olarak araştırmaya ayrılan kaynakları israf ettiğinden bahisle Yükseköğretim Kurulu Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Yönergesinde yer alan etik ihlalinde bulunduğundan bahisle işlem tesis edilmesinde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin temyiz isteminin reddiyle … İdare Mahkemesince verilen ve hüküm fıkrası itibariyle hukuka uygun bulunan kararın yukarıda belirtilen gerekçeyle onanmasına temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 15/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.