Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2016/546 E.  ,  2020/4372 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/546
Karar No : 2020/4372

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacılar): 1- …
2- …
3- …
Vekili: Av. …
Karşı Taraf (Davalı): … Müdürlüğü

İstemin Özeti: … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi: …
Düşüncesi: İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Orman Genel Müdürlüğü tarafından özel ağaçlandırma alanı olarak tespit edilen … Orman İşletme Müdürlüğü … Orman İşletme Şefliği sınırları dahilinde bulunan … mevki … ve … parsel numaralı alanda hak sahiplerinin tespiti amacıyla 30.06.2015 yapılan kura çekiliş işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, dava konusu edilen noter çekiliş işleminin, noterlere noterlik mevzuatı uyarınca verilen yetki çerçevesinde, ileride muhatapları bakımından delil teşkil etmek üzere bir durumun tespitine yönelik gerçekleştirilen bir tespit işlemi olduğu, idari bir işlem niteliğinde bulunmadığı sonucuna varılarak davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
6831 sayılı Orman Kanununun ”Ağaçlandırma ve imar işleri” başlığını taşıyan 57. maddesinde; orman sahasını artırmak maksadıyla, orman sınırları içinde yangın ve çeşitli sebeplerle meydana gelmiş açıklıklarda, verimsiz, vasıfları bozulmuş ve amenajman planlarında toprak muhafaza karekteri taşımadığı halde muhafazaya ayrılmış orman alanları ile, Devlete ait olup orman yetişme muhiti şartları bakımından elverişli olan yerlerde; köy tüzelkişilikleri ve diğer gerçek ve tüzelkişiler tarafından Orman Genel Müdürlüğünce uygun görülecek planlara göre ağaçlandırma yapılabileceği; köy, kasaba ve şehirler civarında Devlete veya diğer kamu tüzelkişilerine ait arazilerle de gerekli şartlar bulunduğu ve ilgili kuruluşların talebi olduğu veya muvafakatları alındığı takdirde bu kuruluşlarca tesis edilmek ve bakılmak şartıyla orman idaresince ağaçlandırmalar yapılabileceği; bu yerler için lüzumlu fidan ile ağaçlandırma planları ve ağaçlandırma ile ilgili yardımların bedelsiz sağlanabileceği; ağaçlandırılan sahayı orman halinde koruyup idame ettirmeyenlerden izin haklarının geri alınacağı; imar ihya çalışması yapılacak bozuk koru ve bozuk baltalık ormanların da bu fıkra hükümlerinin uygulanacağı; mülkiyeti hazinede kalmak üzere bu ağaçlandırma sonucu meydana gelecek ormandan faydalanma usulünün, bu Kanunda yer alan hususi ormanlara ait hükümler göre yürütüleceği; bozuk ormanlardan çıkacak her nevi orman emvali, üretim, taşıma ve diğer giderler kendilerine ait olmak üzere bu sahaları boşaltıp ağaçlandıracaklara tarife bedeli üzerinden pazar satışı olarak verileceği; uygulama usul ve esaslarının Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca hazırlanacak yönetmelikte gösterileceği kurala bağlanmıştır.
6831 sayılı Orman Kanununun 57. maddesine dayanılarak hazırlanan, davalı Orman Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen, (dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan mülga) 23.08.2012 gün ve 28390 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Ağaçlandırma Yönetmeliğinin ”Devlet ormanlarında yapılacak ağaçlandırma, erozyon kontrolü, imar-ihya çalışmaları ve hak sahibi tespiti” başlığını taşıyan 12. maddesinde,
”… (3) Gerçek ve tüzel kişilerin özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü veya özel imar-ihya yapmaları gayesiyle tefrik edilen alanlar yılda en az bir defa orman idaresine ait internet sitelerinde 30 gün süreyle ilan edilir. Ayrıca ilan edilen bu sahalardan köy ve belde mülki hudutları içerisinde bulunanlar aynı süre içerisinde ilgili köy ve beldenin uygun yerlerine asılmak suretiyle de ilan edilir.
(4) Bölge müdürlüğünce özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya müracaatlarının değerlendirilmesi için, bölge müdür yardımcısı başkanlığında ilgili işletme müdürü veya işletme müdür yardımcısı, ilgili orman işletme şefi, varsa ağaçlandırma ve toprak muhafaza şefi ile kadastro ve mülkiyet şefinden oluşacak en az 3 kişilik komisyon kurulur.
(5) İnternet sitelerinde ilanı yapılan sahalara; ilan süresi içerisinde tek bir müracaatın olması halinde müracaatçı, birden fazla müracaatın olması halinde ise kura sonucu belirlenen gerçek veya tüzel kişi hak sahibi olur.
(6) Kura çekilişi, aynı sahaya birden fazla müracaatın yapılması halinde ilanın bitiş tarihinden itibaren en geç 30 gün içerisinde yapılır. Kura çekilişi için işletme müdürlüğünce kura çekilişinin yapılacağı yer, tarih ve saat, yatırmaları gerekli başvuru bedeli ve başvuru bedelinin yatırılacağı tarih ve saat müracaatçılara yazılı olarak tebliğ edilir. Ayrıca ilgili köy muhtarlıklarına ve belde belediye başkanlıklarına, yapılacak kura çekilişinde hazır bulunmaları hususu yazılı olarak bildirilir.
(7) Kura çekilişi, dördüncü fıkrada belirtilen komisyon marifetiyle ilgili köy muhtarları ve belde belediye başkanlarının hazır bulunduğu ortamda yapılır ve ilk üç kişinin yer aldığı hak sahipliliği sıralama tutanağı düzenlenir. İlk sırada yer alan kişi hak sahibi olarak belirlenir. İlgili köy muhtarı ve belde belediye başkanının yazılı tebligata rağmen kura çekilişine katılmaması halinde bu husus komisyon tarafından yazılı olarak tutanağa bağlanır. Bu durum kura çekilişine engel teşkil etmez.
(8) Müracaatçıların kuraya katılabilmeleri için ilgili işletme müdürlüğü veznesine başvuru bedelini yatırmaları ve bildirilen yer ve saatte kendilerinin veya noterden onaylı özel yetki belgesine sahip temsilcilerinin bulunmaları zorunludur. Başvuru bedelleri her yıl ocak ayı içerisinde genel müdürlük tarafından belirlenir. Hak sahipliliği sıralama tutanağında yer almayan müracaatçıların başvuru bedelleri iade edilir. Hak sahipliliği sıralama tutanağında yer alan müracaatçıların başvuru bedelleri ise saha izni verildikten sonra iade edilir. Hak sahibinin saha izninden vazgeçmesi halinde başvuru bedeli orman idaresine gelir kaydedilir.
(9) İşletme müdürlüğünce hak sahibinden, izin raporunun düzenlenmesi için özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya ya konu edilen sahanın üzerinde gösterildiği koordinat özet çizelgesi (6 derecelik memleket koordinatları) istenir. İstenen belgelerin en geç 30 gün içinde işletme müdürlüğüne teslim edilmemesi halinde hak sahipliği ortadan kalkar. Hak sahipliliği sıralama tutanağındaki bir sonraki müracaatçıya, ilgili belgeleri işletme müdürlüğüne teslim etmesi için yazılı tebligatta bulunulur. İkinci hak sahibinin de gerekli belgeleri zamanında sunmadığı veya hakkından vazgeçmesi durumunda, hak sahipliliği sıralama tutanağındaki üçüncü sıradaki müracaatçıya tebligat yapılır. Şayet üçüncü sıradaki müracaatçıda hakkından vazgeçer veya istenen belgeleri zamanında sunmaz ise söz konusu saha tamamen iptal edilerek bir sonraki ilan dönemine bırakılır. İstenen belgeler işletme müdürlüğüne teslim edildikten sonra bu maddenin dördüncü fıkrasına göre oluşturulan komisyon tarafından tanzim edilen izin raporu bölge müdürlüğünce uygun görülmesi halinde onaylanır….” kuralı yer almıştır.
Dosyanın incelenmesinden, … Orman İşletme Müdürlüğünce … ili, … İlçesi, … Mahallesinde bulunan toplam 4.30 hektar ormanlık alanın özel ağaçlandırma/özel imar-ihya/özel erozyon kontrol alanı olarak tespit edildiği, söz konusu alanda özel ağaçlandırma, özel imar-ihya, özel erozyon kontrolü yapmak isteyen talep sahiplerini davet için 14.05.2015 tarihinde ilan verildiği, başvuruda bulunanlar arasından hak sahiplerinin tespiti amacıyla noter husuzunda 30.06.2015 tarihinde çekiliş gerçekleştirilerek hak sahiplerinin belirlendiği ve durumun noter tarafından düzenleme şeklinde tutulan tutanağa bağlandığı, sonrasında davacılar tarafından öncelikle “dava konusu taşınmaz üzerinde yapılan ağaçlandırma işleminin” iptalinin istenildiği … İdare Mahkemesinin E: … sayılı ve … tarihli kararı ile dava dilekçesinin reddine karar verildiği bunun üzerine ; davacıların “Özel ağaçlandırma alanı olarak tespit edilerek ilan edilmesi ve hak sahiplerinin belirlenmesi için yapılan 30.06.2015 noter çekiliş işleminin” iptalini istedikleri ve aynı mahkemece E: … Esas sayılı ve … tarihli karar ile yeniden dava dilekçesinin reddine karar verilmesi üzerine, davacılar tarafından son defa “30.06.2015 yapılan kura çekiliş işleminin ” iptali istemiyle huzurdaki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Dava konusu kura çekiliş işleminin; 6831 sayılı Orman Kanununun 57. maddesine dayanılarak hazırlanan, Ağaçlandırma Yönetmeliği ile aynı sahaya birden fazla müracaatın yapılması halinde, hak sahibinin belirlenmesi yöntemi olarak düzenlediği açıktır.
Öte yandan orman bölge müdürlüğünce özel ağaçlandırma, özel erozyon kontrolü ve özel imar-ihya müracaatlarının değerlendirilmesi için, bölge müdür yardımcısı başkanlığında ilgili işletme müdürü veya işletme müdür yardımcısı, ilgili orman işletme şefi, varsa ağaçlandırma ve toprak muhafaza şefi ile kadastro ve mülkiyet şefinden oluşacak en az 3 kişilik komisyon oluşturulduğu ve kura çekişilişinin söz konusu komisyon gözetiminde gerçekleştirileceği ve çekiliş sırasında ilgili köy muhtarları ve belde belediye başkanlarının hazır bulunduğu ortamda yapıldığı da dikkate alındığında; dava konusu edilen işlemin salt noter çekiliş işlemi olmadığı; kamusal yetki ve usuller kullanılarak gerçekleştirildiği açıktır. Durumun tespitine yönelik gerçekleştirilen bir tespit işleminden ziyade hak sahibini belirleyen ve iptal davasına konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken bir idari işlem mahiyetinde olduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu 30.06.2015 tarihinde gerçekleştirilen kura çekiliş işleminin, hukuka uygun gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği hususunun değerlendirilmesi gerektiğinden, davanın esasının incelenip bir karar verilmesi gerekirken, davanın incelenmeksizin reddine karar verilmesinde hukuka uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 14/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.