Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2016/14825 E.  ,  2020/5128 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/14825
Karar No : 2020/5128

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : … Servis Taşımacılık Turizm Tekstil Petrol Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …

Düşüncesi : İdare Mahkemesi kararının gerekçesi değiştirilmek suretiyle onanması gerektiği düşünülmektedir

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, Bursa İli, … İlçesinde servis taşımacılığı yapan davacı şirket tarafından, hak sahibi olduğu “…” plakalı aracının araç değişikliği nedeniyle yeni aracına tescil ettirmesi için verilen 30 günlük sürenin aşıldığından bahisle, ticari plaka hakkını kaybettiğine ilişkin olarak alınan kararın … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile iptal edilmesi sonrasında, ticari hakkının iadesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 01.06.2015 günlü Büyükşehir Belediyesi Toplu Ulaşım Daire Başkanlığı işleminin istemiyle dava açılmıştır.
İdare Mahkemesince davacının ticari hakkının iadesi talebiyle yaptığı başvurunun Ulaşım Koordinasyon Merkezinin … tarih ve … sayılı kararı gerekçe gösterilerek reddedldiği anlaşılmakta ise de; Danıştay Sekizinci Dairesinin 18.01.1996 tarih ve E:1995/452, K:1996/102 sayılı kararında; umumi servis araçlarının, 86/10553 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı kapsamına alınmasında hukuka ve kamu yararına uyarlık bulunmadığı yönünde karar verildiği, ayrıca Bursa İl Trafik Komisyonunun … tarih ve … sayılı kararının II. paragrafında yer alan “Ticari hakkı (S serisi plakası) kendisinde kalıp sadece aracını satan araç sahiplerinin, 30 gün içinde yeni araçlarını aynı plakaya tescil ettirmek için ilgili tescil birimine müracaat etmelerine…” ibaresinin … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K: … sayılı kararıyla iptal edildiği anlaşıldığından, dava konusu işlemlerde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemin iptaline karar verilmiştir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7. maddesinin (f) fıkrasında; “Büyükşehir ulaşım ana plânını yapmak veya yaptırmak ve uygulamak; ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini plânlamak ve koordinasyonu sağlamak; kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek” büyükşehir belediyesinin görevleri arasında sayılmış, anılan Yasanın 9. maddesinde; “Büyükşehir içindeki kara, deniz, su, göl ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla, büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle belirlenecek kamu kurum ve kuruluşları ile, Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonunun görevlendireceği ilgili odanın temsilcisinin katılacağı Ulaşım Koordinasyon Merkezi kurulur. İlçe belediye başkanları kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili üye olarak belirlenmeyen ulaşım sektörü ile ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarından ihtisas meslek odalarının temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.
Bu Kanun ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini plânlama, koordinasyon ve güzergâh belirlemesi ile taksi, dolmuş ve servis araçlarının durak ve araç park yerleri ile sayısının tespitine ilişkin yetkiler ile büyükşehir sınırları dahilinde il trafik komisyonunun yetkileri ulaşım koordinasyon merkezi tarafından kullanılır. Ulaşım koordinasyon merkezi kararları, büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer. Ulaşım koordinasyon merkezi tarafından toplu taşıma ile ilgili alınan kararlar, belediyeler ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdır.
Koordinasyon merkezinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.
Büyükşehir belediyelerine bu Kanun ile verilen görev ve yetkilerin uygulanmasında, 13.10.1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun bu Kanuna aykırı hükümleri uygulanmaz.” kuralına yer verilmiştir.
15.06.2006 tarih ve 26199 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliğinin “Ulaşım Koordinasyon Merkezi” başlıklı üçüncü kısmının “Görev ve yetkileri” kenar başlıklı 18. maddesinde “(1) UKOME, büyükşehir içindeki kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde her türlü taşımacılık hizmetlerinin koordinasyon içinde yürütülmesini sağlamak üzere; ulaşım, trafik ve toplu taşıma konularında üst düzeyde yönlendirici karar alma, uygulama, uygulatma ve ilgili mevzuattaki usulüne göre gereken tesisleri kurma, kurdurma ve işletme hak ve yetkilerine haizdir. Bu amaçla; a) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, mevzuatla yetkili kılındığı durumlarda mahalli ihtiyaç ve şartlara göre trafik düzeni ve güvenliğini sağlamak amacıyla gerekli tedbirleri almakla, … ç) Kara, deniz, göl, nehir, kanal ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; otobüs, taksi, dolmuş ve servis durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmekle…d) Karayolu taşımacılığına ait mevzuat hükümleri saklı kalmak üzere, trafik düzeni ve güvenliği yönünden belediye sınırları içinde ticari amaçla çalıştırılacak yolcu ve yük taşıtları ile motorsuz taşıtların çalışma şekil ve şartları ile bu taşıtların teknik özelliklerini tespit etmek, çalıştırılabileceği yerler ile güzergâhlarını tespit etmek ve sayılarını belirlemek, bunlara izin ve çalışma ruhsatı vermekle, e) Büyükşehir belediyesinin sınırları içinde, ulaşım, toplu taşıma ve trafik mevzuatının büyükşehir belediyesine verdiği yetki doğrultusunda uygulamaya yönelik yönlendirici karar almak ve görüş oluşturmakla,…” görevli ve yetkilidir kuralı, “Ulaşım Koordinasyon Birimi” kenar başlıklı 21. maddesinde, “(1) UKOME’nin sekreterya hizmetleri, büyükşehir belediye başkanlığı bünyesinde bu amaçla oluşturulacak ulaşım koordinasyon birimi tarafından yürütülür.”; “Görevleri” kenar başlıklı 22. maddesinde ise, “(1) Ulaşım koordinasyon birimi; a) Başkanın emir ve talimatları doğrultusunda gündemi hazırlar ve üyelere duyurur. b) Görüşme tutanaklarını düzenler. c) Alınan kararları yazar, üyelerin imzalarını tamamlatır ve ilgili mercilere gönderir. ç) UKOME toplantılarına üye gönderen kurum ve kuruluşlarla irtibatı sağlar. d) Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde nazım plana uygun arazi kullanım ve ulaşım planlama çalışmaları doğrultusunda büyükşehir ulaşım planının yapılması için gereken ön çalışmaları yaparak kurula sunar.” hükümlerine yer verilmiştir.
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, toplu taşıma araçları ile servis ve taksi sayılarının, bu araçların güzergahları ile bunların çalışma şekil şartlarının belirlenmesi konusunda karar verme yetkisinin Ulaşım Koordinasyon Merkezine ait olduğu anlaşılmakta olup; büyükşehir belediye başkanlığı bünyesinde oluşturulan ulaşım koordinasyon biriminin ya da daire başkanlığının bu konuda işlem tesis etme yetkisinin bulunmadığı açıktır.
Bu durumda, davacının ruhsat ve yenileme talebinin Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından incelenip karara bağlanması gerekirken, bu konuda yetkisi bulunmayan Bursa Büyükşehir Belediye Başkanlığı Toplu Ulaşım Daire Başkanlığı tarafından tesis edilen, dava konusu işlemde yetki yönünden hukuka uyarlık bulunmamakta ise de; sonucu itibarıyla yerinde görülen kararın belirtilen gerekçe ile onanması gerekmektedir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının yukarıda belirtilen gerekçe ile onanmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.