Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/14041 E. , 2020/4546 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/14041
Karar No : 2020/4546
Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : …
Karşı Taraf (Davalı) : … Belediye Başkanlığı
Vekilleri : Av. …, Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı tarafından, özel halk otobüslerinin güzergah değişikliğine ilişkin 01/03/2016 tarih ve 116 sayılı … Belediyesi Meclisi kararının iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; uyuşmazlığa konu meclis kararı ile özel halk otobüslerinin güzergah hatlarında yeniden düzenleme ve değişikliğe gidildiği görülmekte ise de; davacının özel halk otobüslerinin güzergah değişikliği konusunda ne işleten ne de ihaleye katılan olarak herhangi bir hak iddiasının bulunmadığı, bu haliyle davacının “kişisel”, “güncel” ve “meşru” bir çıkarının olumsuz etkilendiğinin kabulüne olanak bulunmadığından, özel halk otobüslerinin güzergah değişikliğine ilişkin meclis kararının iptali istemiyle açılan davada, davacının taraf olma ehliyetinin bulunmadığı gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun, “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2/a maddesinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan iptal davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
Taraf ilişkisinin kurulması için gerekli olan kişisel, meşru ve güncel bir menfaat ilişkisinin varlığı, davanın niteliğine ve özelliğine göre idari yargı yerlerince belirlenmekte, davacının idari işlemle ciddi ve makul, maddi ve manevi bir ilişkisinin bulunduğunun anlaşılması, dava açma ehliyeti için yeterli sayılmaktadır.
Ayrıca, iptal davaları ile idari işlemlerin hukuka uygun olup olmadığının saptanmasına, hukukun üstünlüğünün sağlanmasına, böylece de idarenin hukuka bağlılığının belirlenmesine, sonuçta hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilebilmesine olanak sağlandığından bu davalarda menfaat ilişkisinin bu amaç doğrultusunda yorumlanması gerekmektedir.
Dosyada mevcut bilgi ve belgeler incelendiğinde; tasarrufu …Belediyesi’ne ait muhtelif yerlerde bulunan …Belediyesi şehir içerisinde idari şartnamede güzergahları belirtilen 40 araçlık 15 adet toplu taşıma güzergah hattının 22/06/2015-22/06/2025 tarihleri arasında hasılat paylaşımı yöntemine göre kiraya verilmesi işine dair … Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi ile …Belediyesi arasında sözleşme imzalandığı, bahsi geçen Kooperatif tarafından yapılan 31/12/2015 tarihli başvuru ile …’da toplu taşıma hizmeti veren … Turizm Taşımacılık A.Ş.’ye ait sözleşmenin feshedilmiş olmasından dolayı bu güzergahlarda çalışan araç sayısı azaldığı için özel halk otobüslerinin sayılarının ve güzergahlarının Belediye Trafik Komisyonu tarafından ihtiyaçlara göre yeniden belirlenmesinin talep edildiği, belirtilen talep ile Belediye Trafik Komisyonu’nun 11/02/2016 tarih ve 17 sayılı raporu doğrultusunda özel halk otobüslerinin güzergahlarında yeniden düzenleme yapılmasının uygun bulunarak raporun belediye meclisine sunulduğu, … Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi ile …Belediyesi arasında imzalanan sözleşmenin 14.4. maddesinin verdiği yetkiye istinaden dava konusu 01/03/2016 tarih ve 116 sayılı Belediye Meclisi’nin kararı ile özel halk otobüslerinin güzergahlarında değişikliğe gidildiği; davacı tarafından, toplu taşıma ihalesini alan … Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi’ne ait araçların ihale şartnamesinde belirtilen güzergahların dışında çalıştığı, ihale şartnamesinde belirtilen güzergahlar ile dava konusu meclis kararında belirtilen güzergahların tamamen birbirinden farklı olduğu, ihalesi yapılan güzergahların şehrin dışında yer alan güzergahlar olduğu, dava konusu meclis kararında belirlenen güzergahların ise, yolcunun ve hareketliliğin yoğun olduğu şehir içinde yer aldığı, ihaleyi alan kooperatife ait araçların ihale şartnamesindeki standartlara ve engellilere uygun olmadığı, araçlarda çalışan şoförlerin 5 yıl çalışmış olma şartını taşımadığı iddia edilerek bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davacı tarafından, davanın ehliyet yönünden reddi yolunda verilen Mahkeme kararı temyiz edilmekte ve temyiz dilekçesinde, ihale şartnamesinde yer alan güzergahlarda çalışması halinde elde edeceği kazancın araç yatırım bedelini dahi karşılayamayacağı düşüncesiyle ihaleye katılmadığı, dava konusu meclis kararı ile … Minibüsçüler Motorlu Taşıyıcılar Kooperatifi lehine yeniden belirlenen güzergahların ihale şartnamesinde yer almamasının ihaleye katılımı olumsuz etkilediği, dava konusu işlemde bahsedildiği üzere …Turizm Taşımacılık A.Ş. ile olan sözleşmenin feshedilmesi sebebiyle ihtiyaç doğmuş ise, öncelikle bu hususun bilimsel yöntemlerle analizinin yapılması ve sonrasında da ihtiyaç duyulan güzergahlar için yeni bir ihale yapılması gerekmekte iken davalı idare ile anılan Kooperatif arasında imzalanan ihale sözleşmesine istinaden dava konusu işlemin tesis edildiği ve işlemin bu haliyle hukuki dayanaktan yoksun olduğu iddialarına yer verildiği görülmektedir.
Uyuşmazlıkta; Mahkemece, dava konusu işlem ile davacı arasında makûl bir menfaat ilgisinin bulunup bulunmadığı hususunun tespiti açısından önem arz eden davacı iddialarına yönelik olarak herhangi bir inceleme ve değerlendirme yapılmaksızın, davacının özel halk otobüslerinin güzergah değişikliği konusunda ne işleten ne de ihaleye katılan olarak herhangi bir hak iddiası bulunmadığından kişisel, güncel ve meşru bir menfaatinin olumsuz etkilenmediği gerekçesiyle davanın ehliyet yönünden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, eksik inceleme ve değerlendirmeye dayalı olarak verilen Mahkeme kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 21/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.