Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/13765 E. , 2020/4581 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/13765
Karar No : 2020/4581
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Defterdarlığı … Dairesi Başkanlığı – …
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacı): …
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … ili, … ilçesi, …mahallesinde bulunan …, …, …, …, …, … parsel sayılı taşınmazların, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında hissesi oranında bedelsiz iadesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin İstanbul Defterdarlığı Anadolu Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, 6292 sayılı Kanun’un 7. maddesi ile, 3. kişiler adına tapuda kayıtlı olup orman vasfında iken Hazinece orman alanı dışarısına çıkarılarak Hazinenin mülkiyetine geçirilen yerler için ilgililerin başvurmaları ve hak sahipliklerini ispatlamaları halinde bu taşınmazların tapuda eskiden malik görülenlere iade edileceğinin hüküm altına alındığı, dava konusu taşınmazların da, öncesinde tapusu mevcut olmasına rağmen söz konusu tapu dikkate alınmaksızın orman vasfından çıktığından bahisle kadastro çalışmaları sonucu Hazinenin mülkiyetine geçtiği, bu durumda davacının 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca hak sahibi olduğu anlaşıldığından bu yöndeki başvurusunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle iptaline karar verilmiştir.
6292 sayılı Kanunun “2/A veya 2/B Belirtmelerinin Terkini ve İade Edilecek Taşınmazlar” başlıklı 7. maddesinde;
“(1) İlgililer tarafından idareye başvurulması ve idarece bu başvuru üzerine veya resen yapılan inceleme ve araştırma sonucunda doğruluğu tespit edilmesi hâlinde;
a) Tapu ve kadastro veya imar mevzuatına göre ilgilileri adına oluşturulan ve tapuda halen kişiler adına kayıtlı olan taşınmazlardan Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi bulunan veya konulan taşınmazların tapu kayıtları bedel alınmaksızın geçerli kabul edilir ve tapu kütüklerindeki 2/A veya 2/B belirtmeleri terkin edilerek tescilleri aynen devam eder, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda tapularının iptaliyle Hazine adına tesciline karar verilen, kesinleşen ve tapuda henüz infaz edilmeyen taşınmazlar hakkında da aynı şekilde işlem yapılır. Ancak bu kararlardan infaz edilerek tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar ise, ilgilileri tarafından bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde idareye başvurulması hâlinde, bedelsiz olarak önceki kayıt maliklerine veya kanuni mirasçılarına iade edilir.
b) Özel kanunları gereğince Devlet tarafından kişilere satılan, dağıtılan, trampa edilen, bedelli veya bedelsiz olarak devredilen veya iskânen verilen ya da özelleştirme suretiyle satılanlar ile hisseleri devredilen özel hukuk tüzel kişileri adına kayıtlı olan ancak daha sonra Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle tapu kütüklerine 2/A veya 2/B belirtmesi konulan taşınmazların tapu kayıtları geçerli kabul edilir, aynı gerekçeyle bu nitelikteki taşınmazlar hakkında dava açılmaz, açılan davalardan vazgeçilir, açılan davalar sonucunda Hazine adına tescil edilenler ise, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde ilgilileri tarafından idareye başvurulması hâlinde önceki maliklerine veya kanuni ya da akdî haleflerine bedelsiz olarak iade edilir. Ancak, bu kişilerden taşınmazlarına karşılık daha önce yer verilenlere veya bedeli ödenenlere iade işlemi yapılmaz.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, davacının murisinin de aralarında bulunduğu 103 kişi tarafından İstanbul 5. Noterliğinin 01/03/1954 tarih ve … yevmiye No.lu gayrimenkul satış vaadi sözleşmesiyle satın alınan, evveliyatı … ve … ilçelerini içine alan ve eskiden … Çiftliği olarak anılan, tapu kayıtlarında 1310 tarihli haritaya bağlanan … Kazası …, … Çiftlikleri olarak anılan, …, …, … ve … Çiftliği arazisiyle hudut alan … adına kayıtlıyken Belçika vatandaşı … tarafından satın alınan, tapunun Temmuz 1327 tarih ve … kadar numaralı 77 parça, Nisan 1328 tarih ve sıra … kadar 5 parça, Şubat 1329 tarih ve sıra … numarada kayıtlı tamamı bir parça olarak … numarada kayıtlı 88 parça gayrimenkullerin, gayrimenkul satış vaadiyle satın alanların açtıkları tescil davası neticesi … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla adlarına tescil edildiği, kadastro çalışmaları sırasında …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … parsellerin Hazine adına tespit gördüğü, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; … ve …parselin tamamı, … parselin 94.950 m2’si, …parselin 3.553.633 m2’si, … parselin 2.785.100 m2’si ve … parselin 533.000 m2’sinin orman vasfıyla Hazine adına tescil edildiği, … parselin … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla Hazine adına kültür arazisi olarak tescil edildiği, davacının 28/04/2014 tarih ve 42464 sayılı dilekçe ile 6292 sayılı Kanun’un 7. maddesi kapsamında başvuruda bulunarak murislerinden adına intikal eden ve tapusu iptal edilen dava konusu … ili, … ilçesi, …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların bedelsiz olarak iade edilmesi isteminde bulunduğu, davalı idare tarafından yaptırılan inceleme sonucu defterdarlık uzmanlarınca düzenlenen 02/04/2013 tarih ve 2013/09-08-07-07 sayılı raporla …, …, …, …, …, … parseller yönünden ve 09/04/2013 tarih ve 2013/14-13-12 sayılı raporla … parsel yönünden verilen olumsuz görüşlere istinaden tesis edilen İstanbul Defterdarlığı Anadolu Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı ret işleminin iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde, bedelsiz olarak iade edilecek taşınmazların nitelikleri açıkça ifade edilmiş olup; Kanunun lafzından, “Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda tapuları iptal edilen ve 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen taşınmazların” iade kapsamında olduğu; orman vasfında olduğu gerekçesiyle tapuları iptal edilen ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edilen taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) ise, iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı anlaşılmaktadır.
Nitekim, orman vasfıyla tapuda Hazine adına tescil edilen ve daha sonra Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılan taşınmazlar, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesi kapsamında bulunmadığından, 345 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğinde bu hususa ilişkin bir hükme yer veren düzenleme, 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliği ile kaldırılmış olup; 359 Sıra No.lu Milli Emlak Genel Tebliğine karşı açılan davada ise, Dairemizin 17/04/2018 tarih ve E:2014/4794, K:2018/2155 sayılı kararı ile, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin kapsamını genişleten kuralın yürürlükten kaldırılması amacıyla tesis edilen dava konusu Milli Emlak Genel Tebliği’nin, 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinin gereği gibi uygulanmasına yönelik olduğu anlaşıldığından, hukuk devleti ilkesine, kanuni idare ilkesine ve normlar hiyerarşisine aykırılık taşımadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Öte yandan; taşınmazların kadastro tespiti üzerine, idari bir tasarruf sonucunda Hazine adına tescil edilmesi halinde de 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde aranılan şekilde, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle açılan davalar sonucunda tapusunun iptal edilip 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilen bir taşınmazın bulunmadığı kabul edildiğinden, bu kapsamdaki taşınmazların da iade edilmesi mümkün olamamaktadır.
Olayda, dava konusu taşınmazlar, davacının murisinin de aralarında olduğu davacılar tarafından açılan dava sonucunda … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla davacılar adına tescil edilmiş ise de, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla taşınmazların bir kısmının orman olarak ve … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin kararıyla kültür arazisi olarak tescil edildiği, bu kararların kesinleşmesi üzerine taşınmazların orman ve kültür arazisi vasfıyla Hazine adına tescil edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, yukarıda ayrıntısı yer alan ilkelerden hareketle, dava konusu …, …, …, …, …, …, …, …, … ve … parsel sayılı taşınmazların tapu kaydının, Hazine adına orman sınırı dışına çıkarıldığı gerekçesiyle Hazine tarafından açılan davalar sonucunda iptal edilerek, taşınmazların 2/A veya 2/B niteliğinde Hazine adına tescil edilmediği, aksine taşınmazların öncesinin orman olduğu gerekçesiyle tapularının iptal edildiği ve orman vasfıyla Hazine adına tescil edildiği, bu nedenle taşınmazların (daha sonradan Hazine adına orman sınırları dışına çıkarılmış olsa dahi) 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde iade edilecek taşınmazlar arasında sayılmadığı; … parsel sayılı taşınmazın ise, Mahkeme kararı sonucunda hükmen Hazine adına tescil edildiği ve 6292 sayılı Kanunun 7. maddesinde aranılan şekilde, açılan davalar sonucunda tapusunun iptaline karar verilmediği anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yönde verilen Mahkeme kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 21/10/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.