Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/12062 E. , 2020/5166 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/12062
Karar No : 2020/5166
Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : … Yem San.ve Tic. Ltd. Şti.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davalı) : … Ticaret Borsası
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, davacı şirketin … İl sınırları dahilinde gerçekleştirdiği Borsa kotasyonuna dahil maddelerin alış ve satışlarını tescile intikal ettirmediğinden bahisle 5174 sayılı Kanunun 46. maddesi ile Ticaret Borsalarına Tabi Maddeler ve Bu Maddelerin Alım veya Satımlarının Tescili Hakkında Yönetmeliğin 15. maddesi uyarınca 03.11.2010 tarihinden itibaren ticari defter ve belgelerinin incelenmesi için yasal işlemlere başlanılmasına ilişkin İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu’nun … tarih … sayılı kararı ile … Asliye Ticaret Mahkemesi’nin davacı şirketin tüm ticari defter ve kayıtlarının tescile konu alım ve satım miktarlarının belirlenebilmesi amacıyla incelenmesi konusunda İzmir Ticaret Borsası’na yetki verilmesine dair … tarih ve … D.İş sayılı kararı doğrultusunda yapılan inceleme sonucu davacı şirket adına tahakkuk ettirilen toplam 106.531,90 TL tescil ücreti ve gecikme zammının 7 gün içerisinde ödenmesine ilişkin İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararın iptaline karar verilmesi istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, davacı şirket adına gecikme zammı ilavesiyle tahakkuk ettirilen tescil ücretine ilişkin işlemin iptali istemi yönünden, davacı şirketin alım satımını yaptığı hayvan yeminin, İzmir Ticaret Borsası Meclisinin teklifi, Birliğin uygun görüşü ve Bakanlığın … tarih ve … sayılı onayı ile kotasyona dâhil edildiği, kotasyona dahil edilen bu hayvan yeminin alım ve satımı için borsalara tescilinin zorunlu olmasına karşın davacı şirketin bu tescil zorunluluğunu yerine getirmediği anlaşıldığından, davacı şirketten tescil dışı olan 71.021,27 TL tutarındaki tescil ücreti, 35.510,63-TL tutarındaki geç tescil ücretinin de ilavesi suretiyle toplam 106.531,90-TL ücretin ödenmesinin istenilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine; davacı şirketin 03.11.2010 tarihinden itibaren tüm ticari defter ve belgelerinin incelenmesi için yetki verilmesine ilişkin İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu kararının iptali istemi yönünden, dava konusu Yönetim Kurulu kararının, nihai işlemin (defter ve belgeleri inceleme sonucunda mevzuata aykırılık var ise ceza vermek) bir parçasını oluşturan ön işlem (hazırlayıcı işlem) niteliğinde olduğu, davacının hukuksal durumunu etkileyen, kesin ve icrailik taşıyan bir işlem niteliği taşımadığı anlaşıldığından, iptal davasına konu edilmesine ve bu suretle incelenmesine olanak bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “Duruşma” başlığını taşıyan 17. maddesinde, “1. Danıştay ile idare ve vergi mahkemelerinde açılan iptal ve yirmibeşbin Türk Lirasını aşan tam yargı davaları ile tarh edilen vergi, resim ve harçlarla benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezaları toplamı yirmibeşbin Türk Lirasını aşan vergi davalarında, taraflardan birinin isteği üzerine duruşma yapılır. 2. Temyiz ve itirazlarda duruşma yapılması tarafların istemine ve Danıştay veya ilgili bölge idare mahkemesi kararına bağlıdır. 3. Duruşma talebi, dava dilekçesi ile cevap ve savunmalarda yapılabilir…” hükmüne yer verilmiştir.
Anılan kanun hükümlerine göre, İdare mahkemelerinde açılan iptal davalarında taraflardan birinin usulüne uygun olarak, süresi içerisinde yaptığı duruşma istemi üzerine, duruşma yapılması usulî zorunluluğu bulunmaktadır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından dava dilekçesinde duruşma isteminde bulunulduğu halde, İdare mahkemesince yukarıda belirtilen kanun hükmüne aykırı biçimde, duruşma yapılmaksızın, işin esasına girilerek karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kamu düzeninden olan usul hükümlerinin göz önünde bulundurulmasının kanunî bir zorunluluk olduğu dikkate alındığında, davacının duruşma isteminde bulunmasına karşın, İdare mahkemesince duruşma yapılmaksızın verilen kararda usul hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 18/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.