Danıştay 8. Daire Başkanlığı         2016/10953 E.  ,  2020/4728 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/10953
Karar No : 2020/4728

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Valiliği
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti :Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, … İl Merkezinde … Fen Lisesi olarak 2015-2016 eğitim öğretim yılında faaliyet gösteren okulun 01/07/2016 tarihinden itibaren 15 gün süreyle geçici olarak kapatılacağına ilişkin Batman Valiliği, İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün … tarih ve E…. sayılı işleminin iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesi’nce, … Fen Lisesi hakkında kurum açma şartlarından herhangi birini kaybettiği yönünde bir tespit bulunmadığı, işleme gerekçe olarak gösterilen sebebe dayalı olarak geçici kapatma kararı verilmesine yasal imkan bulunmadığı, davalı idarece davacıya durumunu Yönetmeliğin 12. maddesinde 05/07/2014 tarihinde yapılan değişiklikle getirilen kurala uygun hale getirmesi için makul bir süre tanımak suretiyle soncuna göre işlem tesis edilmesi gerekirken doğrudan yaptırım uygulanması yoluna gidilmesinde hukuki isabet bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
5580 sayılı Özel Öğretim Kanunu’nun “Kurum binaları” başlıklı 3. maddesinde; “Bir kurumda öğretime başlayabilmek için kurum açma izni alınması zorunludur. İzin başvuruları ilgili milli eğitim müdürlüğüne yapılır. Valilikçe yapılan inceleme sonucunda açılması uygun görülen okullar dışındaki kurumlara kurum açma izni verilir. Valilikçe açılması uygun görülen okullara ilişkin başvurular ise kurum açma izni verilmek üzere Bakanlığa gönderilir.
Kurum açma izni talebinin valilikçe reddedilmesi halinde, kurucu veya kurucu temsilcisi tarafından taleplerinin reddine ilişkin işlemin tebliğinden itibaren onbeş iş günü içinde Bakanlığa itirazda bulunulabilir. İtiraz, Bakanlıkça onbeş iş günü içinde karara bağlanır.
Kurum açma izni alınmadıkça, kuruma öğrenci kaydı yapılamaz.
Kurum açma izni verilmesi, binanın kullanılış amaçlarına ve Bakanlıkça belirlenen standartlara uygun ve yeterli bulunmasıyla birlikte aşağıdaki şartların yerine getirilmesine bağlıdır:
a) Ders araç-gerecinin kurumun amaç ve ihtiyaçları için yeterli olduğunun bir rapor ile tespit edilmesi.
(b) Kurumun; yönetici, öğretmen ve diğer personelinin sayı ve nitelikleri yönünden uygun bulunması ve bu kurumda çalışacaklarının belgelendirilmesi.
c) Kurumun yönetmelikleriyle öğretim programının Bakanlıkça incelenip onanmış olması.
(Değişik 5. fıkra: 01.03.2014 – 6528 S.K/Madde 10) Milletlerarası özel öğretim kurumları hariç bu Kanun kapsamındaki ilkokul, ortaokul, lise ve özel eğitim okulları için 1 Eylül tarihinden sonra verilen kurum açma izinleri, ertesi eğitim-öğretim yılından itibaren geçerlidir.
Kurumlara ad verilmesine ilişkin esaslar yönetmelikle belirlenir.
Gerçek ve tüzel kişiler tarafından; hizmet içi eğitim kapsamına giren faaliyetler dışında Kanun kapsamında belirtilen faaliyetler, bu Kanuna göre yetkili makamlardan kurum açma izni alınmadan yapılamaz.
Askeri okullar, emniyet teşkilatına bağlı okullar ve din eğitimi-öğretimi yapan kurumların aynı veya benzeri özel öğretim kurumları açılamaz.
(Ek 9. fıkra: 25.11.2010 – 6082 S.K/Madde 19) 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen izin veya ruhsatlar, bu Kanun kapsamındaki özel öğretim kurumlarını kapsamaz. Özel öğretim kurumları mevzuatına uygun olmak kaydıyla işyeri açma ve çalışma ruhsatı Bakanlıkça verilir. Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir.
(Ek 10. fıkra: 01.03.2014 – 6528 S.K/Madde 10) Her ne ad altında olursa olsun, eğitim ve öğretim sunmak amacıyla yürütülen faaliyetler Bakanlığın izin ve denetimine tabidir. Bu faaliyetleri yürütenler, özel öğretim kurumları için bu Kanunda öngörülen kurallara uymakla yükümlüdür.
(Ek 11. fıkra: 02.12.2016 – 6764 S.K/Madde 61) Bu Kanun kapsamındaki eğitim-öğretim faaliyetlerini yapan ancak bu Kanuna uygun olarak kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmeyen yerleri kuran veya işletenlere brüt asgari ücretin 20 katı idari para cezası uygulanır ve bu yerler valiliklerce kapatılır. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
(Ek 12. fıkra: 02.12.2016 – 6764 S.K/Madde 61) Bu Kanunun 1 inci maddesinde belirtilen şartları taşıyıp özel hukuk tüzel kişileri veya özel hukuk hükümlerine göre yönetilen tüzel kişiler tarafından açılan özel öğretim kurumlarının kurucularında yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişilerin ortaklığının tespit edilmesi halinde söz konusu kurumlara brüt asgari ücretin 20 katı idari para cezası uygulanır ve bu kurumlara yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişilerin ortaklığının sona erdirilmesine ilişkin 30 iş günü süre verilir. Söz konusu süreye rağmen yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişilerin ortaklığının sona erdirilmemesi veya aynı kurumda ikinci kez yabancı uyruklu gerçek veya tüzel kişilerin ortaklığının tespiti halinde söz konusu kurumun kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
” hükmü yer almaktadır.
Dava konusu işlem tarihinde 5580 sayılı Kanun’un ” Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli” başlıklı 7. maddesinde “Kurum açma izni verilen kurumlarda iki yıl içinde öğretime başlamayan ile amacı dışında kullanıldığı tespit edilen kurumun, kurum açma izinleri iptal edilir. Özel öğretim kurumları, kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi veya izinsiz değişiklik yapması, mevzuatta belirtilen sayıda personel çalıştırılmaması veya mevzuata aykırı personel çalıştırılması, reklam ve ilana ilişkin gerekli şartların yerine getirilmemesi halinde, davranışın ağırlık derecesine göre onbeş günden az olmamak kaydıyla üç aya kadar geçici olarak, 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun genel ve özel amaçlarıyla temel ilkelerine uymayan, kurumunu mevzuata uygun kapatmayan, geçici olarak kapatma cezası alan ve aynı fiili tekrar işleyen kurumlar ise sürekli olarak kurum açma izni veren makam tarafından kapatılır.” kuralı bulunmakta iken; dava devam ederken dava konusu işlemin dayanağı olan 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 02/12/2016 gün ve 6764 sayılı Kanun’un 62. maddesi ile düzenleme değişmiştir. Buna göre:
“Kurum açma izninin iptali, kurumun kapatılması, devri ve nakli” başlıklı 7. maddesinde; “Kurum açma izni verilen kurumlardan iki yıl içerisinde faaliyete başlamayan, faaliyete başladıktan sonra yönetmelikte belirtilen süreden daha fazla izinsiz ara veren veya söz konusu izni amacı dışında kullandığı tespit edilen kurumların kurum açma izni ve iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir.
Özel öğretim kurumunun;
a) Bakanlıkça onaylı yerleşim planında izinsiz değişiklik yapması,
b) Gerçeğe aykırı reklam ve ilan vermesi veya reklam ve ilanlarda öğrenci resim ve bilgilerini kullanması,
c) Haftalık ders çizelgesi ve programları Bakanlık izni olmadan kurumda uygulaması,
d) Bu Kanun ve bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan yönetmelik ve yönergelerde belirtilen hükümlere aykırı fiillerde bulunması,
e) Mevzuatta belirtilen sayıda personel çalıştırmaması veya mevzuata aykırı personel çalıştırması,
f) 14/6/1973 tarihli ve 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun genel ve özel amaçları ile temel ilkelerine uymaması,
g) Kurum açma şartlarından herhangi birini kaybetmesi,
h) Mevzuata uygun olarak kapatılmaması,
hâllerinde; (a), (b), (c) ve (d) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin beş katı; (e) ve (f) bentlerindeki fiiller için brüt asgari ücretin on katı ve (g) bendindeki fiil için brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası uygulanır. Bu fıkranın (a), (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) bentlerindeki fiillerin tekrarı hâlinde idari para cezası miktarı beş kat artırılarak uygulanır ve bu bentlerdeki fiillerin üçüncü kez tekrarlanması hâlinde ise kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir, (h) bendindeki fiilin işlenmesi hâlinde brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası verilir ve kurum açma izni ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilir. İdari para cezası, kurum açma iznini vermeye yetkili makam tarafından verilir.Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Okul kurucusu/kurucu temsilcisi; Bakanlığa, yönetici, öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve öğrenci/kursiyerlere en az üç ay önce yazılı olarak bildirmek şartıyla ve gerekçesi Bakanlıkça uygun bulunduğu takdirde öğretim yılı sonunda okulunu kapatabilir.
Okullar dışındaki diğer kurumların kurucusu/kurucu temsilcisi valiliğe, yönetici, öğretmen, uzman öğretici, usta öğretici ve öğrenci/kursiyerlere en az üç ay önce yazılı olarak bildirmek şartıyla ve gerekçesi valilikçe uygun bulunduğu takdirde dönem sonunda kurumunu kapatabilir.
Kapanan veya kapatılan kurum; mühürlerini, yönetici, öğretmen ve öğrencilerle ilgili bütün defterlerini, dosyalarını ve diğer evrakını ilgili valiliğe devir ve teslim etmeye mecburdur. Devir ve teslimden kaçınan veya bu görevi savsaklayan kurucu hakkında brüt asgari ücretin yirmi katı idari para cezası uygulanır.
Bu Kanunda belirtilen şartlara uymadan kurumunu kapatanlar ile soruşturma sonucu kurum açma izni ile işyeri açma ve çalışma ruhsatı iptal edilen kurucuya beş yıl geçmeden tekrar kurum açma izni veya bir kurumu devralma ya da bir kuruma ortak olma izni verilmez.
Kapatılan kurumlarla ilgili olarak öğrenci/kursiyer veya velilerinin, kurucular aleyhine genel hükümlere göre dava açma hakları saklıdır.
Kurumların devri ve nakline ilişkin usûl ve esaslar yönetmelikle belirlenir.” hükmü; yeni düzenlemede yer almaktadır.
Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nin “Bir arada bulunabilecek kurumlar” başlıklı 12. maddesinde; okul öncesi eğitim kurumları hariç okullara ait bina ve binalar içinde iki ayrı kurucuya ait aynı veya farklı derecede veya türde okul bulunamayacağı düzenlenmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının kurucusu olduğu … Anadolu Lisesi Müdürlüğü’nün, 18/05/2015 tarih ve 3163778 sayılı dilekçesi ile Batman İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne başvurarak kontenjan ve yerleştirme planı değişikliği talebinde bulunduğu, başvurunun … tarih ve …sayılı Valilik yazısı ile Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü’ne gönderildiği, … tarih ve … sayılı Özel Öğretim Genel Müdürlüğü yazısı ile yapılan incelemede Özel … Anadolu Lisesi ve Özel Fen Lisesi’nin kurucusunun … olduğu ve belirtilen kurumların, … Eğitim ve Dış Ticaret Anonim Şirketi kurucu temsilcisi … olduğu belirlenen … Anaokulu, … İlkokulu ve Ortaokulu ile aynı binalarda bulunduğunun vaziyet planından anlaşıldığı belirtilerek Yönetmeliğin 12. maddesindeki “Okullara ait bina ve binalar içinde iki ayrı kurucuya ait aynı veya farklı derecede veya türde okul bulunamaz” şeklindeki hüküm göz önüne alınıp 5580 sayılı Kanunun 7. maddesi hükümleri doğrultusunda maarif müfettişlerince gerekli incelemenin yapılarak sonucundan bilgi verilmesinin talep edildiği, bu doğrultuda maarif müfettişlerince yapılan inceleme sonucu hazırlanan 08/09/2015 tarih ve 105 sayılı raporda; aynı bina veya kampüste iki ayrı kurucuya ait okul bulunmasının mümkün olmadığı, bu haliyle … Fen Lisesi’nin açılış şartlarından birini kaybettiği belirtilerek 5580 sayılı Kanunun 7. maddesi uyarınca 15 gün süre ile geçici olarak kapatılmasının uygun olacağı yolunda teklif getirildiği, getirilen teklif doğrultusunda kurumun 01/07/2016 tarihinden itibaren 15 gün süreyle geçici olarak kapatılmasına ilişkin dava konusu … tarih ve E…. sayılı işlemin tesis edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere; özel öğretim kurumlarının açılması, kurum binalarının ve bu kurumlarda görevlendirilecek personelin niteliği, görevlendirme usulü, yürütülecek eğitim öğretim faaliyetlerinin kapsamı, içeriği ilgili mevzuatında ayrıca düzenlendiği, bu kapsamda; özel öğretim kurumunun açılacağı binanın taşıması gereken özellikler ile hangi düzey ve türdeki kurumların aynı binada bulunup bulunamayacağı hususu ile aynı binada bulunabilecek farklı düzey ve türdeki kurumların taşıması gereken niteliklerin ayrıntılı bir şekilde düzenlendiği görülmektedir.
Bu bağlamda; aynı kurucuya ait farklı düzey ve türdeki kurumların aynı binada bulunması mümkün iken, farklı kuruculara ait kurumlar aynı binada bulunamayacaktır.
Dolayısıyla, kurum açma izni verilirken, kurum açma izni vermeye yetkili makamlarca, kurumun eğitim öğretim faaliyetini sürdürmek istediği binanın gerekli şartları sağlayıp sağlamadığının tespitine yönelik yapılacak değerlendirmede, binada farklı bir kurucuya ait kurumun bulunup bulunmadığı hususu da değerlendirilecek olup; aksi durumda kurum açma izni verilmeyecektir.
Uyuşmazlık konusu olayda, … Anadolu Lisesi ve Özel Fen Lisesi’nin kurucusunun … olduğu ve belirtilen kurumların, … Eğitim ve Dış Ticaret Anonim Şirketi kurucu temsilcisi … olduğu belirlenen … Anaokulu, … İlkokulu ve Ortaokulu ile aynı binalarda bulunduğu vaziyet planından anlaşılmakta olup; bu durumun kurum açma şartlarını doğrudan etkilediği tartışmasızdır.
Bu itibarla, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, aksi yöndeki Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 03/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.