Danıştay 8. Daire Başkanlığı 2016/10241 E. , 2020/4812 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2016/10241
Karar No : 2020/4812
TTemyiz İsteminde Bulunan (Davacı) : ….
Karşı Taraf (Davalı) : … Birliği
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Kanunun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi :İstemin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, turist rehberi olan davacının, iki kez çalışma kartı almadan mesleğini icra ettiği gerekçesiyle meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin Turist Rehberleri Birliği Disiplin Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince, davacının … tarih ve … seri numaralı tutanak ile çalışma kartı bulunmadan turist rehberliği hizmeti sunduğu ve 2014 yılı çalışma kartını kaybettiğini beyan ettiği görülmekle birlikte, … tarih ve … seri numaralı tutanakta davacının 2014 yılına ait çalışma kartıyla turist rehberliği hizmetinde bulunduğunun anlaşıldığı, 6326 sayılı Kanunda, çalışma kartı almadan turist rehberliği hizmeti sunulduğunun iki kez tespit edilmesi durumunda meslekten çıkarma cezası verileceğinin hükme bağlandığı, oda ve birlik organlarının üyelerinin fiillerinde ilgili birlik yönetim kurulu tarafından resen veya oda yönetim kurulunun başvurusu üzerine ilgili birlik disiplin kurulu tarafından disiplin soruşturması başlatılacağı, disiplin soruşturmasının bir ay içinde sonuçlandırılacağı açık olmakla birlikte; davacının iki kez çalışma kartı olmadan turist rehberliği hizmetinde bulunduğu yapılan denetimler neticesinde düzenlenen tutanaklar ile tespit edildiğinden dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
22.06.2012 tarih ve 28331 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6326 sayılı Turist Rehberliği Meslek Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Kanunun uygulanmasında; (…) c) Çalışma kartı: Eylemli turist rehberlerine, kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere mesleği fiilen icra edebileceklerine ilişkin olarak verilen izin belgesini,
ç) Eylemli turist rehberi: Çalışma kartı sahibi olup fiilen turist rehberliği hizmeti sunma hak ve yetkisine sahip turist rehberini,
d) Eylemsiz turist rehberi: Ruhsatname sahibi olup çalışma kartı olmayan turist rehberini,
(…)
ı) Turist rehberliği hizmeti: Seyahat acentalığı faaliyeti niteliğinde olmamak kaydıyla kişi veya grup halindeki yerli veya yabancı turistlerin gezi öncesinde seçmiş oldukları dil kullanılarak ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının kültür ve turizm politikaları doğrultusunda tanıtılarak gezdirilmesini veya seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların gezi programının seyahat acentasının yazılı belgelerinde tanımladığı ve tüketiciye satıldığı şekilde yürütülüp acenta adına yönetilmesini, ifade eder.”; “Mesleğin icrası, odaya üyelik ve meslek sicilleri” başlıklı 4. maddesinin 3. fıkrasında, ” (…) Meslek sadece eylemli turist rehberleri tarafından icra edilebilir. Eylemli turist rehberi olabilmek için bir yıl süreyle geçerli olan çalışma kartının alınması zorunludur.”; “Disiplin cezaları ve soruşturma usulü” başlıklı 5. maddesinde, “(…) c) Meslekten geçici men cezası; turist rehberinin mesleği icra etmesinin bir aydan bir yıla kadar yasaklanmasıdır. Meslekten geçici men cezası aşağıdaki hallerde verilir: (…) 6) Kanuni istisnalar saklı olmak üzere mesleğin çalışma kartı alınmadan veya çalışma kartında belirtilen dil veya diller dışında icra edilmesi. ç) Meslekten çıkarma cezası; ruhsatnamesinin geri alınarak turist rehberi unvanının kaldırılması ve turist rehberinin oda üyeliğinden silinmesidir. Meslekten çıkarma cezası aşağıdaki hallerde verilir: 6) Kanuni istisnalar saklı olmak üzere çalışma kartı almadan turist rehberliği hizmeti sunulduğunun iki kez tespit edilmesi.” hükümlerine yer verilmiştir.
26.12.2014 tarih ve 29217 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin “Çalışma kartı alma zorunluluğu” başlıklı 27. maddesinin 1. fıkrasında, “Çalışma kartı, Bakanlık tarafından ruhsatname verilmiş turist rehberlerine, müracaatları halinde Birlik tarafından basılan ve kayıtlı oldukları oda tarafından bir yıl süreyle geçerli olmak üzere verilen izin belgesidir. Çalışma kartı alan turist rehberleri eylemli turist rehberidir ve mesleği fiilen icra edebilir.” aynı maddenin 3. fıkrasında, “Çalışma kartı, Birlik yönetim kurulu tarafından, kimlik bilgilerini içerecek, üzerinde fotoğraf ve kayıt numarası bulunacak şekilde hazırlanır, onaylanır ve Aralık ayı sonuna kadar odalara teslim edilir. Odalar, bir yıl süre ile geçerli olacak çalışma kartlarını, takip eden yılın Ocak ayı içerisinde eylemli turist rehberlerine teslim eder. Çalışma kartı almak isteyen turist rehberleri Kasım ayı içinde odalara müracaat etmek zorundadırlar. Ancak ilk başvurularda veya eylemsiz turist rehberliğinden eylemli turist rehberliğine geçiş başvurularında çalışma kartı bu fıkradaki süreler aranmaksızın
düzenlenir. Bu hallerde çalışma kartı, ait olduğu yılı takip eden yılın Ocak ayı sonuna kadar geçerlidir.”; “Meslek etik ilkeleri” başlıklı 30. maddesinin 1. fıkrasında, “Turist rehberleri, mesleğin icrasında; (…) i) Meslekten geçici men veya meslekten çıkarma cezası almış olması durumunda çalışma kartını tebliğ belgesinde belirtilen süre içinde teslim etmek zorundadır.”; “Meslekten geçici men cezası” başlıklı 45. maddesinin 1. fıkrasında, “Turist rehberleri Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen hallerde meslekten geçici olarak men edilir. Meslekten geçici men cezası alan turist rehberi ceza süresince mesleğini icra edemez. İlgili maddede sayılan hallerden, (…) ç) Kanuni istisnalar saklı olmak üzere mesleğin çalışma kartı alınmadan icra edilmesi halinde, dört aydan altı aya kadar, (…) süreler ile meslekten geçici men cezası uygulanır.” aynı maddenin 2. fıkrasında ise, “Meslekten geçici men cezası alan turist rehberleri, disiplin kurulu kararının kendilerine tebliğ tarihinden itibaren en geç on gün içerisinde çalışma kartlarını bağlı bulundukları odaya teslim ederler. İlgili oda tarafından çalışma kartı teslim belgesi hazırlanır ve neticesi gecikmeksizin Birliğe bildirilir. Turist rehberlerinin almış oldukları disiplin cezaları sicillerine işlenir.” hükümlerine yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, … Turist Rehberleri Odası, Turist Rehberleri Birliği (TUREB) ve … Kültür ve Turizm Müdürlüğü denetmenleri tarafından, … İli …İlçesinde, 19-22 Mart 2014 tarihleri arasında yapılan denetimlerde; … tarih ve …seri numaralı tutanakta, “Rehber, … yerinde 44 kişilik gruba 2013 yılı çalışma kartı ile rehberlik hizmeti verirken tespit edildi. … Rehberler Odası ile yapılan görüşmede, 2014 yılı çalışma kartı için müracaatının olmadığı tespit edildi.” ifadelerine yer verildiği, davacı hakkında tutulan tutanak üzerine disiplin soruşturmasına başlanıldığı, … tarih ve … sayılı TUREB Disiplin Kurulu kararıyla, rehberin 2013 yılı çalışma kartıyla mesleğini icra ettiği, 2014 yılı çalışma kartı başvurusunu ise denetime tabi tutulmasından 4 gün sonra 24.03.2014 tarihinde yaptığı, turu icra ettiği esnada eylemsiz rehber statüsünde bulunduğu, bu nedenle 6326 sayılı Kanunun 5/1/c/6 maddesi uyarınca 4 ay meslekten geçici men cezası ile cezalandırıldığı, Birliğin … Turist Rehberleri Odası’na hitaben yazdığı 26.01.2015 tarihli yazı ile davacı hakkında alınan meslekten geçici men cezasına ilişkin kararın kendisine tebliği ile çalışma kartının teslim alınması gerektiğinin bildirildiği, davacı hakkında verilen cezanın 09.02.2015 tarihinde davacıya tebliğ edilerek infazına başlandığı, aynı gün davacı tarafından 2014 yılı çalışma kartını kaybettiğine ilişkin TUREB’e kayıp ihbarında bulunulduğu, 18.03.2015 tarihinde yapılan denetimde ise, 3646 seri numaralı tutanak ile davacı hakkında, “… yerinde 2014 yılı çalışma kartı ile rehberlik hizmeti verdiği tespit edildi. Rehberin bağlı bulunduğu … Turist Rehberleri Odası ile yapılan görüşmede, rehberin 4 ay meslekten geçici men cezası bulunduğundan, 2015 yılı çalışma kartının kendisine verilmediği tespit edildi.” ifadelerine yer verildiği, davacının 2015 yılı çalışma kartını 23.06.2015 tarihinde … Turist Rehberleri Odası’ndan teslim aldığı, TUREB Disiplin Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararıyla, 18.03.2015 tarihinde rehberin kaybettiğini beyan ettiği 2014 yılı çalışma kartının üzerinde tespit edildiği, rehberin kaybettiği çalışma kartını bulduğuna dair TUREB’e veya İRO’ya bildirimde bulunmadığı, bu durumun mesleğe ilişkin iş ve işlemlerde yalan beyanda bulunulması olarak değerlendirilerek rehberin 6326 sayılı Kanunun 5/1/ç/4 maddesi uyarınca meslekten çıkarma cezası ile cezalandırılmasına, ayrıca rehberin meslekten geçici men cezasının infazı sırasında çalışmasının yasaklı olduğu, çalışma kartı almadan çalıştığı görüldüğünden, 6326 sayılı Kanunun 5/1/c/6 maddesi ile Turist Rehberliği Meslek Yönetmeliği’nin 45/1/ç maddesi uyarınca davacının 4 ay meslekten geçici men cezası ile cezalandırılmasına, çalışma kartı almadan turist rehberliği hizmeti sunduğunun iki kez tespit edilmesi nedeniyle, 6326 sayılı Kanunun 5/1/ç/6 maddesi uyarınca meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına karar verilmesi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, turist rehberliği hizmeti, kişi veya grup halindeki yerli veya yabancı turistlerin ülkenin kültür, turizm, tarih, çevre, doğa, sosyal veya benzeri değerleri ile varlıklarının tanıtılarak gezdirilmesi yahut seyahat acentaları tarafından düzenlenen turların gezi programının acenta adına yönetilmesini ifade etmektedir. Buna göre, yapılan faaliyetin turist rehberliği faaliyeti kapsamında değerlendirilebilmesi için, rehberlik hizmeti verilen en az bir kişi veya bir grubun bulunması, turu düzenleyen bir seyahat acentası bulunmakta ise, rehberlik hizmetinin acenta adına yürütülmesi gerekmektedir.
Dava konusu işlemin tesisine dayanak alınan tutanakların incelenmesinden, 20.03.2014 tarih ve 730 seri numaralı tutanakta, davacının … yerinde 44 kişilik gruba 2013 yılı çalışma kartı ile rehberlik hizmeti verirken tespit edildiği, yapılan tespite ilişkin olarak tutanağın, “Tur veya Paket Turu Düzenleyen Seyahat Acentası Bilgileri” kısmında “Acenta adı: …Tourism; Belge No: …” ibarelerine yer verildiği; … tarih ve … seri numaralı tutanakta ise, sadece davacının … yerinde 2014 yılı çalışma kartı ile rehberlik hizmeti verdiğinin tespit edildiğine yönelik bilgiye yer verildiği, 20.03.2014 tarihli tutanaktan farklı olarak, turu düzenleyen seyahat acentası bilgileri ve/veya rehberlik hizmeti verilen grubun özelliklerini tavsif edici bilgilere yer verilmediği görülmektedir.
Bu durumda, çalışma kartı almadan rehberlik hizmeti sunduğunun iki kez tespit edildiğinden bahisle davacı hakkında meslekten çıkarma cezası verilmiş ise de, dava konusu işlemin sebep unsurunu oluşturan 18.03.2015 tarihli tutanağın, davacının eyleminin rehberlik hizmeti faaliyeti kapsamında bulunduğuna yönelik denetmenlerce yapılan tespiti destekleyici mahiyette bilgiler içermediği, bu nedenle yürütülen faaliyetin rehberlik hizmeti olduğuna dair her her türlü kuşkudan uzak, inandırıcı, kesin ve somut delillerle eylemin ortaya konulamadığı anlaşıldığından, davacının meslekten çıkarma cezasıyla cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık; davanın reddi yolunda hüküm veren İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesinin temyize konu kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (onbeş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 04/11/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.