8. Daire         2012/8534 E.  ,  2013/1953 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2012/8534
Karar No : 2013/1953

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf (Davalı) : Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörlüğü – ANKARA
Vekili : Av…
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : İstemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : Doktora eğitimi için yasa ve yönetmelikte öngörülen süreden daha kısa süreli araştırma görevliliği süresi öngörülmesi, doktora öğrencilerini bir an önce doktora programını bitirmeye teşvik edebileceği gibi, görevinde başarılı olan ancak daha kapsamlı ve uzun soluklu tez çalışması yapmak isteyen doktora öğrencilerinin doktoraya devam etmelerine rağmen araştırma görevliliği kadrosu ile ilişiğinin kesilmesi gibi aleyhe bir durum da oluşturabileceğinden, 2547 sayılı Kanunun 50/b maddesinin amacına ve doktora süresini düzenleyen üst norm niteliğindeki 2547 sayılı Kanunun 44/c maddesine, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile Ortadoğu Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ne aykırı olup, bu işlemlere dayalı olarak yüksek lisans derecesi ile doktora programına başlayan ve görevinde başarısızlığı yönünde tespitte bulunmayan davacının, doktora programını beş yılda (on yarıyıl) tamamlayamadığı gerekçesiyle görev süresinin uzatılmamasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık bulunmadığından dava konusu işlemlerin iptali gerekirken, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nde doktora öğrencisi olan ve aynı zamanda 2547 sayılı Yasanın 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacının, görev süresinin uzatılmamasına ilişkin 19/08/2011 gün …sayılı davalı idare işleminin davacıyla ilgili bölümünün ve bu işlemin dayanağı olan 01/10/2002 tarih ve … sayılı Üniversite Yönetim Kurulu’nun “Araştırma Görevlilerinin Görev Süreleri” ile ilgili kararının (b) fıkrasının ve bu kararın aynen kabul edildiği 12 Aralık 2006 tarih ve … sayılı Üniversite Senatosu kararının iptali ile bu işlem nedeniyle yoksun kaldığı parasal haklarının yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesi isteminden kaynaklanmıştır.
İdare Mahkemesi’nce, dava konusu 01.10.2002 gün ve … sayılı araştırma görevlilerinin görev süreleriyle ilgili yönetim kurulu kararı ve bu kararın aynen kabulüne ilişkin üniversite senatosunun 12.12.2006 gün ve … sayılı kararının, yasa ve yönetmeliğe paralel düzenlemeler içerdiği ve hizmetin yürütülülmesini aksatmayacak nitelikte olduğu, 2547 sayılı Yasanın 50/d maddesi kapsamında araştırma görevlisi olarak görev yapan davacının da, 15.09.2011 tarihi itibariyle doktora öğrenimini 10 yarı yıllık dönemde tamamlayamadığı, gerek hizmetin yürütülmesi gerekse lisans üstü öğrencilerinin mali yönden desteklenmesi açısından 2547 sayılı Yasanın 50/d maddesine göre bu kadrolara yüksek lisans ve doktora (7) ve sadece doktora eğitimindeki (5) azami sürelere uygun olarak birer yıllık süreyle atanmaları için idareye takdir yetkisi tanındığı, yine bu madde uyarınca araştırma görevlisi olarak atananların yüksek lisans ve doktora eğitimini süresinde başarmaları gerektiği, başarısız elemanların araştırma görevliliği görevine son verilmemesi halinde bu kadroların başarısız kişiler tarafından devamlı olarak işgal edileceği ve üniversitenin ihtiyacı olan, öğretim üyelerinin kaynağını oluşturan yeni başarılı araştırma görevlilerinin atanması imkansız hale geleceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Dosyasının incelenmesinden; davacının, 2005 yılı Eylül ayında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans derecesi ile doktora öğrenimine başladığı, 06.12.2007 tarihinde 2547 sayılı Yasanın 50/d maddesi kapsamında Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’ne araştırma görevlisi olarak atandığı, 2010 yılında annesinin rahatsızlığı nedeniyle iki yarıyıl izin aldığı ve akabinde 01/10/2002 tarih ve 2002/28-6 sayılı “Araştırma Görevlilerinin Görev Süreleri” ile ilgili Üniversite Yönetim Kurulu kararıyla belirlenen ve Senato kararı ile de aynen kabul edilen 4+1 yıllık süreye ilişkin kriter dikkate alınarak davacının görevlendirme süresinin 15.09.2011 tarihinde tamamlanacak olması nedeniyle görev süresinin uzatılmaması yönünde teklif getirildiği ve görev süresinin uzatılmamasına karar verilmesi üzerine de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 50/d maddesinde, lisansüstü öğretim yapan öğrencilerin kendilerine tahsis edilebilecek burslardan yararlanabilecekleri gibi, her defasında bir yıl için olmak üzere öğretim yardımcılığı kadrolarından birine atanabilecekleri hükme bağlanmıştır.
Öte yandan, aynı Yasanın 44/c maddesinde “Bir yıl süreli yabancı dil hazırlık sınıfı hariç, kayıt olduğu programa ilişkin derslerin verildiği dönemden başlamak üzere, her dönem için kayıt yaptırıp yaptırmadığına bakılmaksızın önlisans programlarını azami dört yıl, lisans programlarını azami yedi yıl, lisans ve yüksek lisans derecesini birlikte veren programları azami dokuz yıl, yüksek lisans programını azami üç yıl, doktora programını ise azami altı yıl içinde başarı ile tamamlayarak mezun olamayanlar, bu Kanunun 46 ncı maddesinde belirtilen koşullara göre ilgili döneme ait öğrenci katkı payı veya öğrenim ücretlerini ödemek koşulu ile öğrenimlerine devam etmek için kayıt yaptırabilir. Bu durumda, ders ve sınavlara katılma ile tez hazırlama hariç, öğrencilere tanınan diğer haklardan yararlandırılmaksızın öğrencilik statüleri devam eder.” hükmüne yer verilmiştir.
01/07/1996 gün ve 22683 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 19. maddesinin, dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan halinde, doktora programını tamamlama süresinin, yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için sekiz yarıyıl olduğu, kredili derslerini başarı ile bitiren, yeterlik sınavında başarılı bulunan ve tez önerisi kabul edilenlerden tez çalışmasını bu süre içinde bitiremeyenlere, ilgili enstitü anabilim dalı başkanının önerisi ve enstitü yönetim kurulu onayı ile tezini jüri önünde savunması için en fazla dört yarıyıl ek süre verilebileceği düzenlenmiş iken, 06/02/2013 tarih 28551 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmeliğin 11. maddesi ile değişik halinde de, doktora programını tamamlama süresinin yüksek lisans derecesi ile kabul edilenler için azami altı yıl olduğu ve uygulamaya ilişkin düzenlemeler konusunda ilgili üniversite senatoları yetkili olduğu düzenlenmiştir. Ayrıca Ortadoğu Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliğinin 27/d maddesinde de, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği’nin 19. maddesinin dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan haline paralel düzenleme yapılmıştır.
Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yönetim Kurulu’nun “Araştırma Görevlilerinin Görevlendirme Sürelerini” düzenleyen 01.10.2002 tarih ve 2002/28 sayılı kararında, Yükseköğretim Kanunu’nun ilgili maddesi gereğince Üniversite kadrolarına atanmış ve lisansüstü programlara kayıtlı olan araştırma görevlilerinin görevlendirme sürelerinin 15.09.2004 tarihinden itibaren; (a)Yüksek lisans ve doktora öğrenimi için 6 yılla sınırlı olması, bu sürenin gerekçeli olarak en fazla 1 yıla kadar uzatılabilmesi, (b) Sadece doktora öğrenimi için 4 yılla sınırlı olması, bu sürenin gerekçeli olarak en fazla 1 yıla kadar uzatılabilmesi, (c) Bu sınırlara ulaşmasına rağmen mecburi hizmeti bulunan araştırma görevlileri için, mecburi hizmet yükümlülüklerinin bitiminde işlem yapılmasının uygun olduğu yönünde karar alınmış ve Üniverisite Senatosunun 12.12.2006 tarih ve 2006/13 no’lu toplantısında alınan (1) no’lu kararla, söz konusu yönetim kurulu kararının aynen kabulüne karar verilmiş bulunmaktadır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun 44/c maddesinde, yüksek lisans derecesi ile doktora programınına kayıt yaptırılan öğrencilerin tüm haklardan yararlanabilmesi için doktora programının azami altı yıl içinde başarı ile tamamlanması gerektiği ve yukarıda anılan yönetmelik maddelerinde de, doktora programını tamamlama süresinin toplam altı yıl olarak belirlendiği görülmektedir. Ayrıca doktora öğrencilerinin bu öğrenim süresi ile sınırlı olmak üzere öğretim yardımcılığı kadrolarından birine her defasında birer yıllık süre ile 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesine göre atanacakları ve bu sürenin sonunda sözleşmelerinin kendiliğinden sona ereceği açıktır.
Ancak Ortadoğu Teknik Üniversitesi Yönetim Kurulu’nun ve Üniversite Senatosunun iptali istenen kararı ile doktora programına kayıtlı olan araştırma görevlilerinin araştırma görevlisi olarak görevlendirme süreleri, doktora eğitimi için yasa ve yönetmelikte öngörülen altı yıllık süreden daha kısa olarak belirlenmiştir.
Bu durum, doktora öğrencilerini bir an önce doktora programını bitirmeye teşvik edebileceği gibi, görevinde başarılı olan ancak daha kapsamlı ve uzun zamanlı araştırmaları gerektiren tez çalışması yapmak isteyen doktora öğrencilerinin doktoraya devam etmelerine rağmen araştırma görevliliği kadrosu ile ilişiğinin kesilmesi gibi aleyhe bir durum da oluşturabileceğinden, 2547 sayılı Kanunun 50/d maddesinin amacına ve doktora süresini düzenleyen üst norm niteliğindeki 2547 sayılı Kanunun 44/c maddesine, Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ile Ortadoğu Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Öğretim Yönetmeliği’ne aykırıdır. Dolayısıyla bu düzenleyici işlemlere dayalı olarak, yüksek lisans derecesi ile doktora programına başlayan ve görevinde başarısızlığı yönünde her hangi bir tespit de bulunmayan davacı hakkında, doktora programını beş yılda (on yarıyıl) tamamlayamadığı gerekçesiyle tesis edilen görev süresinin uzatılmamasına ilişkin işlemde de hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Bu durumda, davacının görev süresinin uzatılmamasına ilişkin 19/08/2011 gün … sayılı davalı idare işleminin davacıyla ilgili bölümünün ve bu işlemin dayanağı olan 01/10/2002 tarih ve … sayılı Üniversite Yönetim Kurulu’nun “Araştırma Görevlilerinin Görev Süreleri” ile ilgili kararının (b) fıkrasının ve bu kararın aynen kabul edildiği 12 Aralık 2006 tarih ve … sayılı Üniversite Senatosu kararının iptali gerekirken davanın reddi yönünde verilen Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 13/03/2013 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.