8. Daire         2009/4536 E.  ,  2009/7892 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2009/4536
Karar No: 2009/7892

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : 2008 yılında ÖSYM tarafından yabancı dil hazırlık sınıfından kaydı silinen öğrencilerin yerleştirilmesi sonucunda, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümüne yerleştirilen davacının, hazırlık sınıfı okumadan birinci sınıfa kaydedilemeyeceğine ilişkin .. Üniversitesi Rektörlüğünün 04.11.2008 gün ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; 01.04.1996 gün ve 22598 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Eğitim-Öğretimi ve Yabancı Dille Eğitim-Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmeliğin 9. maddesi ve ÖSYM tarafından yapılan Yabancı Dil Hazırlık Sınıflarından Kaydı Silinen Öğrencilerin Türkçe Öğretim Yapan Yükseköğretim Programlarına Yerleştirilmelerine İlişkin Açıklamanın 1. ve 5. maddeleri uyarınca, davacının doğrudan birinci sınıfa kaydının yapılması gerekirken, aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle işlemi iptal eden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; davacı üniversiteye kayıt başvurusunda bulunmadığından, iptalini talep edebileceği bir işlemin de mevcut olmadığı öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … Düşüncesi : İstemin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … Düşüncesi : İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, 2008 yılında, ÖSYM tarafından, yabancı dil hazırlık sınıfından kaydı silinen öğrencilerin yerleştirilmesi sonucunda, … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümüne yerleştirilen davacının, hazırlık sınıfı okumadan birinci sınıfa kaydedilemeyeceğine ilişkin … Üniversitesi Rektörlüğü işleminin iptali isteminden doğmuştur.
2547 sayılı Yükseköğretim Yasasının 49. maddesinde; “Eğitim-öğretimini kısmen veya tamamen bir yabancı dilden yapan yükseköğretim kurumları, kaydını yaptıran öğrencileri, öğrenimde kullanılacak yabancı dilde bir yeterlilik sınavına tabi tutarlar. Yetersiz bulunan öğrenciler için esasları Yükseköğretim Kurulunca tespit edilecek, bir yıla kadar süreli, bir yabancı dil hazırlık öğrenimi uygulanır. Bu lisan öğreniminde başarılı olamayan öğrencilerin bu yükseköğretim kurumu ile ilişkileri kesilir. Normal öğrenimin devamı süresince öğrencilerin yabancı dil bilgilerinin geliştirilmesi için öğretim kurumlarınca gerekli önlemler devamlı şekilde alınır.” kuralı yer almaktadır.
Eğitim ve öğretim kurumlarında okutulacak yabancı diller, yabancı dille eğitim ve öğretim yapan okullar ile Türk vatandaşlarının günlük yaşamlarında geleneksel olarak kullandıkları farklı dil ve lehçelerin öğreniminin tabi olacağı esasları düzenleyen 14.10.1983 gün ve 2923 sayılı “Yabancı Dil Eğitimi ve Öğretimi ile Türk Vatandaşlarının Farklı Dil ve Lehçelerinin Öğrenilmesi Hakkında Kanun”un 3. maddesinde ise, yabancı dil eğitimi ve öğretiminin, amaç, program, yöntem ve uygulamalarıyla, yabancı dille eğitim öğretim yapan kurumların tabi olacağı esasları kapsayan yükseköğretim kurumlarıyla ilgili yönetmeliğin Yükseköğretim Kurulunca hazırlanıp yürürlüğe konulacağı öngörülmüştür.
Değinilen yasal düzenlemelere dayanılarak hazırlanan ve 1.4.1996 gün ve 22598 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulan “Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Eğitim-Öğretim ve Yabancı Dille Eğitim-Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik” ile; yükseköğretim kurumlarında yabancı dil eğitim-öğretiminin ve yabancı dille eğitim-öğretimin amaç, içerik, uygulama ve değerlendirme esaslarıyla yabancı dille eğitim-öğretim yapan yükseköğretim kurumlarının uyması gereken koşullar düzenlenmiş; Yönetmeliğin 4. maddesinde, zorunlu yabancı dil eğitim-öğretiminin amacının; öğrenciye aldığı yabancı dilin temel kurallarını öğretmeyi, yabancı dil kelime hazinelerini geliştirmeyi, öğrencilerin kendilerini ifade edebilmelerini ve kendi konularındaki metinleri anlayabilmelerini sağlamak olduğu, yabancı dil hazırlık sınıfı eğitim-öğretiminin amacının ise; öğrencilerin kayıtlı oldukları programda eğitim-öğretimin yabancı dilde kendi konularında okuduğunu ve duyduğunu anlayabilme, kavrayabilme, metinleri Türkçe’ye çevirebilme, yazı ve söz ile kendilerini ifade edebilme yeteneğini kazanmalarını sağlamak olduğu belirtilmiş; yönetmeliğin 10. maddesinde, Türkiye’deki yükseköğretim kurumlarında öğretim dili Türkçe olarak belirlenmekle birlikte, yapılan düzenlemelerle eğitimin kısmen veya tamamen yabancı dille yapılması, eğitim-öğretim dili Türkçe olup yabancı dil eğitim-öğretimi yapılması imkanı sağlanmıştır.
Anılan Yönetmelikte, 10.7.2007 gün ve 26578 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelikle değişiklikler yapılmış, Yönetmeliğin 7 ve 9. maddelerinde yapılan değişikliklerin iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 2.7.2008 gün ve E:2007/6613, K:2008/4927 sayılı kararı ile; dava konusu Yönetmeliğin iptali istenen 9. maddesinin (a) fıkrasında; öğrencilerin öğretim dili Türkçe olan önlisans ve lisans programlarında öğrenim görüyorlar ise, öğrenimlerini tamamlayıncaya kadar yabancı dil yeterlik sınavını başarmak zorunda oldukları; öğrenimlerini tamamlayana kadar yabancı dil yeterlik sınavını başaramayanların kayıtları silinerek, üniversiteden ilişiği kesileceği yolunda düzenleme yapılmış ise de; dava konusu Yönetmelik dayanağını 2547 sayılı Yasanın 49. maddesinden aldığına göre, bu maddedeki eğitim şartları ve sonuçlarının yönetmeliğe tabi olan yükseköğretim kurumlarında da uygulanması gerektiği; maddenin sadece eğitim-öğretimini kısmen veya tamamen bir yabancı dilden yapan yükseköğretim kurumlarını kapsadığını kabul etmenin yönetmeliğin düzenleniş amacına aykırı olduğu gibi, dayanağını da ortadan kaldırmak olacağı, diğer taraftan zorunlu hazırlık sınıfında başarısız olan ve yeterli yabancı dil öğrenme kapasitesine sahip olmadığı tespit edilen öğrencilere, önlisans ve lisans programlarına devam hakkı tanınması halinde, anılan maddede belirlenen “normal öğrenimin devamı süresince öğrencilerin yabancı dil bilgilerinin geliştirilmesi için öğretim kurumlarınca gerekli önlemlerin devamlı şekilde alınması” kuralı uyarınca, okudukları programlarla ilgili mesleki yabancı dil derslerinde başarılı olmalarının mümkün olmadığı gözönüne alındığında, bu sürecin eğitim ve öğretimin kalitesini düşüreceği; yabancı dil yeterlik sınavının eğitim ve öğretim süresine kadar yayılmasının öğrenciye ve üniversiteye ek yük getireceğinden cihetle, ciddi anlamda mağduriyetlerine sebebiyet vereceği anlaşıldığından, söz konusu değişikliğin kanuna, hakkaniyete, kamu yararına, eğitim ve öğretim esaslarına uygun olmadığı gerekçesiyle Yükseköğretim Kurumlarında Yabancı Dil Eğitim Öğretim ve Yabancı Dille Eğitim-Öğretim Yapılmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin 2 nci fıkrasının (a) bendinin iptaline karar verilmiştir.
Yine Dairemizin 9.10.2009 gün ve E:2009/6889 sayılı yürütmeyi durdurma kararında, yabancı dille okutulan derse yer vermeyen lisans veya lisansüstü programlarda, zorunlu yabancı dil hazırlık programı getirilebileceği belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; 2006 yılında ÖSYM Başkanlığı tarafından, … Kuzey Kıbrıs Kampüsu Siyaset Bölümü ve Uluslararası İlişkiler Bölümüne davacının kaydının yapıldığı; 2006-2007 dönemi ve 2007-2008 dönemi hazırlık sınıfında başarısız olması üzerine kaydının silindiği; bu kez 2008 yılı yabancı dil hazırlık sınıflarından kaydı silinen öğrencilerin yerleştirilmesi sonucunda … Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümüne yerleştirildiği; davacının doğrudan birinci sınıfa kaydının yapılması istemiyle yapmış olduğu başvurunun reddi üzerine bakılan davanın açıldığı, anlaşılmıştır.
Yukarıda aktarılan yasal mevzuat ve Dairemiz kararları uyarınca, yabancı dille okutulan derse yer vermeyen lisans veya lisansüstü programlarda zorunlu yabancı dil hazırlık programı getirilmesi mümkün olup, davalı … Üniversitesi de, Türkçe eğitim veren ve yabancı dil hazırlık sınıfının “zorunlu” tutulduğu bir yükseköğretim kurumudur.
Bu durumda; davacının, yabancı dil hazırlık sınıfının zorunlu olduğu yükseköğretim kurumunda, hazırlık sınıfını geçmeden birinci sınıfa kaydının yapılması mümkün olmayıp, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuka uyarlık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, …. İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 21.12.2009 gününde karar verildi.