8. Daire 2009/1009 E. , 2011/1747 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No 2009/1009
Karar No: 2011/1747
Davacı : …
Davalılar : 1- İçişleri Bakanlığı
2- Sağlık Bakanlığı
3- İstanbul Valiliği
Davanın Özeti : Davacının epilepsi hastası olduğundan bahisle sürücü belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlem ile sürücü belgesine el konulmasına ilişkin 01.12.2008 günlü geri alma tutanağı ve bu işlemlere temel olan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrasının “c” bendinde yer alan “epilepsi tespitinde sürücü belgesi verilmez” cümlesinin, bu konuda bir ayrıma gidilmeden genel nitelikte yasak konulmasının hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali istemidir.
Savunmaların Özeti : Usul Hukukuna ilişkin olarak davanın süresinde açılmadığı, esasa ilişkin olarak; dava konusu Yönetmeliğin Avrupadaki örnek uygulamalar dikkate alınarak hazırlandığı, epilepsi gibi ciddi bir hastalığa sahip olanlara ehliyet verilmemesi gerektiği ve epilepsi hastalarının bir daha nöbet yaşamayacağı yönünde kesin bir belirleme yapılmasının mümkün olmadığı yönünde doktor raporlarının bulunduğu belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … Düşüncesi : Toplumun sağlığını korumak ve kamu düzenini sağlamakla yükümlü olan Sağlık Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığının müştereken hazırlayacakları bir Yönetmelik konusunda sahip oldukları takdir hakkını ; epilepsi gibi, gerçekleşme aralığı hususunda net bir belirleme yapılamayan nöbetler esnasında kişinin kontrolünü yitirmesine neden olan hastalıkları sürücü belgesine hak kazanmaya engel olan sağlık sorunları arasında belirlemesinde kamu yararına aykırılık bulunmadığı, bu nedenle Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrasının “c” bendinde yer alan “epilepsi tespitinde sürücü belgesi verilmez” cümlesinin ve bu hüküm uyarınca tesis edildiği açık olan davacının epilepsi hastası olduğundan bahisle sürücü belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlem ile sürücü belgesine el konulmasına ilişkin 01.12.2008 günlü geri alma tutanağının iptali istemiyle açılan davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … Düşüncesi :Dava; davacının epilepsi hastası olduğundan bahisle sürücü belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlem ile sürücü belgesine el konulmasına ilişkin 1.12.2008 günlü geri alma tutanağı ve bu işlemlerin dayanağı sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde yer alan “epilepsi” tespitinde sürücü belgesi verilmez” cümlesinin iptali istemiyle açılmıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun “Sürücü Adaylarında Aranacak Şartlar” başlıklı 41/c maddesinde, sağlık şartları bakımından kimlere hangi tür sürücü belgesi verilebileceği hususunun yönetmelikle düzenleneceği belirtilmiş, bu yasa maddesine dayanılarak çıkartılan ve 26.9.2006 gün ve 26301 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin 4.maddesinde, sürücülerin sağlık muayenesinin yapılması sırasında hekimlerce değerlendirme yapılacak hastalıklar arasında “epilepsi” sayılmış, aynı Yönetmeliğin 9.maddesinin 2.fıkrasının (c) bendindede, epilepsi tespitinde sürücü belgesinin verilmeyeceği, şüpheli durumlarda klinik gözlem ve EEG tetkikinin dikkate alınacağı kuralına yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden davacının 16.6.2000 tarihinde sürücü belgesini aldığı, 2005 yılında askerlik için yapılan muayenesinde, daha önceden davacıya konan Epilepsi tanısının, … Hastanesincede aynen tespit edilerek epilepsi tanısının konulup, “askerliğe elverişli değildir” raporu verildiği durumun İstanbul Emniyet Müdürlüğüne bildirilerek, ehliyet almalarına engel bulunan davacının da aralarında bulunduğu kişilere sürücü belgesi verilmemesi verildi ise geri alınmasının bildirildiği,bunun üzerine davacının ehliyetinin iptal edildiği, 1.12.2008 günlü trafik kontrolünde durumu öğrenen davacının bu işlemle birlikte dayanağı ilgili yönetmelik maddesinin iptali istemiyle bu davayı açtığı anlaşılmıştır.
Davacının kesin tanısı yapılmış bulunan bu hastalığının niteliği itibari ile tedavi sonrası ya da tedavi altında iken bile nöbet geçirme ihtimalinin bulunması nedeniyle sürücü ve trafik güvenliği açısından risk taşıdığı açık olmakla, bu hastalığın sürücü belgesi verilmesine engel olan haller arasında sayılmasına ilişkin yönetmelik hükmünde hukuka ve kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Bu halde hukuka uygun bulunan yönetmelik hükmü uyarınca, hakkındaki epilepsi tanısında kuşku bulunmayan davacının sürücü belgesinin geri alınmasına ilişkin işlemlerde de hukuka aykırı bir yön görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü.
Uyuşmazlık, davacının epilepsi hastası olduğundan bahisle sürücü belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlem ile sürücü belgesine el konulmasına ilişkin 01.12.2008 günlü geri alma tutanağı ve bu işlemlere temel olan Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrasının “c” bendinde yer alan “epilepsi tespitinde sürücü belgesi verilmez” cümlesinin iptali isteminden doğmuştur.
2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasının “Sürücü adaylarında aranacak şartlar” başlıklı 41.maddesinin “c” bendinde; sağlık şartları bakımından kimlere hangi tür sürücü belgesi verilebileceği hususunun yönetmelikle düzenleneceği, sürücü belgesi alacakların ilgili yönetmelikte belirtilen hekimden sürücü olur raporu almalarının zorunlu olduğu, bu maddede sözü edilen Yönetmeliğin İçişleri ve Sağlık bakanlıklarınca müştereken hazırlanarak yürürlüğe konulacağı hüküm altına alınmıştır.
Alıntısı yapılan Yasa maddesi temel alınarak Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmelik 26.09.2006 gün ve 26301 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle yürürlüğe konulmuştur.
Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin “Sürücü adaylarının ve sürücülerin sahip olmaları gereken sağlık şartlarına ve muayenelerine ilişkin genel esaslar” başlıklı 4.maddesinin 2.fıkrasında; tabip tarafından, sürücü adayında hangi yönlerden değerlendirme yapılacağı sayma suretiyle belirlenmiş olup değerlendirme yapılacak hususlar arasında (j) bendinde “epilepsi”ye yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin, “Ruh ve sinir hastalıkları muayenesine ilişkin esaslar” başlıklı 9.maddesinin “c” bendinde de 4.madde hükmüne paralel olarak; epilepsi tespitinde sürücü belgesi verilmez hükmü yer almaktadır.
Hukuk devletinin gerekleri arasında yer alan kanuni idare ilkesinin görünümlerinden biri olan düzenli idare ilkesi ; idarenin düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu alanlarda, bu alanları tüzük yönetmelik gibi idari metinlerle objektif bir şekilde düzenlemesini gerektirmektedir. İdarelerin işlem tesis ederken kendilerine Anayasa ve yasalarla çizilen çerçeve içinde takdir hakkına sahip oldukları da açıktır.
Mevzuat belirleme tekniği açısından da, idarenin Yasayla kendisine verilmiş olan görevleri idari metinlerle düzenlerken, bir başka ifadeyle Yasanın uygulanmasını sağlamak amacıyla yönetmelikler ihdas ederken; bu görevlerin gerektirdiği teknik detayların belirlenmesi noktasında da, takdir hakkına sahip olduğu ancak bu takdir hakkının keyfiyeti ifade etmediği açık olup, kamu yararı ve düzenine uygun olarak kullanılması gerektiği tartışmasızdır. Bilindiği gibi; normlar hiyerarşisinde yasalardan sonra gelen yönetmelikler bir yasa hükmüne dayalı olarak hazırlanır ve yasa hükümlerine açıklık getirilmesi suretiyle bu yasa hükümlerinin uygulamaya geçirilmesi amaçlanır. Diğer yandan, normlar hiyerarşisinde ki düzenleme soyuttan somuta doğru kademeli bir sistem içermektedir. Anılan sistem de bir üst norm bir alt norma oranla daha genel ve soyut ifadeler taşımakta, bir alt norm ise daha özel ve somut ifadelerle bir üst normun ne amaçlamak istediğini somut olarak ortaya koymaktadır. Bu bağlamda dava konusu Yönetmelikte, sürücü adaylarının sahip olması gereken nitelikler konusunda düzenlemeler yapılmıştır.
Sağlık Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2 .maddesinde sayma suretiyle belirlenen görevleri uyarınca gerek tek tek bireylerin gerekse bir bütün olarak toplumun sağlığını korumak, bu amaçla plan program yapmak ve gerekli teşkilatı kurmaktan sorumlu olan Sağlık Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun uyarınca, yurdun iç güvenliğini ve asayişini, kamu düzenini sağlamakla yükümlü olan İçişleri Bakanlığının; müştereken hazırlayacakları bir Yönetmelik konusunda sahip oldukları takdir hakkını ; epilepsi gibi, gerçekleşme aralığı hususunda net bir belirleme yapılamayan nöbetler esnasında kişinin kontrolünü yitirmesine neden olan hastalıkları sürücü belgesine hak kazanmaya engel olan sağlık sorunları arasında düzenlemek yönünde kullanmasında kamu yararına aykırılık bulunmamaktadır.
Bu duruma göre, Sürücü Adayları ve Sürücülerde Aranacak Sağlık Şartları ile Muayenelerine Dair Yönetmeliğin 9. maddesinin 2. fıkrasının “c” bendinde yer alan “epilepsi tespitinde sürücü belgesi verilmez” cümlesinin ve bu hüküm uyarınca tesis edildiği açık olan davacının epilepsi hastası olduğundan bahisle sürücü belgesinin iptal edilmesine ilişkin işlem ile sürücü belgesine el konulmasına ilişkin 01.12.2008 günlü geri alma tutanağında hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle davanın reddine, …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan …-TL posta ücretinin istenilmesi halinde davacıya iadesine, 22.3.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi.