8. Daire         2008/720 E.  ,  2010/3180 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2008/720
Karar No: 2010/3180

Temyiz İsteminde Bulunan(Davalı) : …
Karşı Taraf(Davacı): …
Vekili : …
İstemin Özeti : … Belediye Başkanlığı tarafından işletilmekte olan mezbahanın 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Yasa ve bu Yasaya dayanılarak çıkarılan Yönetmelik hükümlerine uygunluk şartlarını taşımadığı gerekçesiyle 1.112,00 YTL para cezası ile cezalandırılmasına ve işyerinin çalışma izni ve gıda sicili alıncaya kadar kapatılmasına ilişkin … Valiliğinin 7.2.2005 olurlu işleminin iptali istemiyle açılan davada; söz konusu muzbahaya ilişkin ruhsatlandırma ve denetleme yetkisinin işlemin tesis edildiği tarih itibariyle yürürlükte olan 5272 sayılı Yasanın 84. maddesi uyarınca belediyelere ait olması nedeniyle Valilikçe tesis edilen işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, belediyelere ait mezbahaların izin ve tescil işlemlerini yapma ve denetimin tarım il müdürlüklerine ait olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Yanıt verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi …’ın Düşüncesi : İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … Düşüncesi: İdare ve vergi mahkemelerince verilen kararların temyizen incelenerek bozulabilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasında belirtilen nedenlerin bulunması gerekmektedir.
Temyiz dilekçesinde öne sürülen hususlar, söz konusu maddede yazılı nedenlerden hiçbirisine uymadığından, istemin reddi ile temyiz edilen Mahkeme kararının onanmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; … Belediye Başkanlığı tarafından işletilmekte olan mezbahanın 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Yasa ve bu Yasaya dayanılarak çıkarılan Yönetmelik hükümlerine uygunluk şartlarını taşımadığı gerekçesiyle 1.112,00 YTL para cezası ile cezalandırılmasına ve işyerinin çalışma izni ve gıda sicili alıncaya kadar kapatılmasına ilişkin … Valiliği işleminin iptali isteminden kaynaklanmıştır.
5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 1. maddesinde; Yasanın amacının, gıda güvenliğinin temini, her türlü gıda maddesinin ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin teknik ve hijyenik şekilde üretim, işleme, muhafaza, depolama, pazarlama ve halkın gereği gibi beslenmesini sağlamak, üretici ve tüketici menfaatleriyle halk sağlığını korumak üzere gıda maddelerinin üretiminde kullanılan her türlü ham, yarı mamul ve mamul gıda maddeleri ile gıda işlemeye yardımcı maddeler ve gıda ile temasta bulunan madde ve malzemelerin güvenliğine ilişkin özelliklerin tespit edilmesi, gıda maddeleri üreten ve satan işyerlerinin asgari teknik ve hijyenik şartlarının belirlenmesi, gıda maddeleri ile ilgili hizmetler ile denetimine dair usul ve esasları belirlemek olduğu kurala bağlanmış; 4. maddesinde, gıda maddeleri ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerlerinin, bu konuda Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte öngörülen asgari teknik ve hijyenik şartlara uyarak gıda işyeri çalışma izni ve sicil numarasını almak zorunda olduğu; üretim izni, gıda sicili ve gıda işyerlerinin taşıması gereken asgari teknik ve hijyenik şartlara ait kuralların, Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği, hükmü yer almıştır.
Yasa’nın anılan hükmü ile belirlenen işyerlerinin üretim yapabilmesi için alması zorunlu olan izinlerin belirtilmesi ile yetinilerek, bu konuda yapılacak esaslı düzenlemeler yönetmeliğe bırakılmıştır. Bu hükme dayanılarak çıkarılan Kırmızı Et ve Et Ürünleri Üretim Tesislerinin Çalışma ve Denetleme Usul ve Esaslarına Dair Yönetmelik ile Yönetmelik kapsamında yer alan tesislerin, Yasa’nın amacı doğrultusunda çalışması ve üretim yapabilmesi için ayrıntılı düzenleme getirilmiş; Yönetmeliğin “kapsam” başlıklı 2. maddesinde; bu Yönetmeliğin kırmızı et ve et ürünlerini üreten gerçek ve tüzel kişiler ile resmi kuruluşlar tarafından kurulmuş ve kurulacak olan tüm kombina, mezbaha, soğuk depo tesisi, parçalama tesisi, mamül madde üretim tesisi, ambalajlama ve veya paketleme tesisi, sakatat temizleme ve/veya işleme tesisi ve buralarda çalışanların sahip olması gereken teknik, hijyenik ve sağlık şartları ile bu yerlerin çalışma, denetleme usul ve esasları ile bu Yönetmelik hükümlerine uyulmaması durumunda uygulanacak işlemleri kapsayacağı belirlenmiştir. Yönetmeliğin 4. maddesinin (ç) bendi ile de Yönetmelik kapsamındaki tesislere çalışma izni verme konusunda yetkinin, tesisin niteliğine göre Tarım ve Köyişleri Bakanlığı ile il müdürlüklerine ait olduğu öngörülmüştür.
Bu düzenleme ile Yönetmelik kapsamındaki tesislerin, 5179 sayılı Yasa ile öngörülen hijyenik ve teknik şartlara uygunluğunun belirlenmesi, sağlıklı ve güvenli üretim yapılabilmesinin temini amacıyla, 5179 sayılı Yasa kapsamında bir çalışma ve üretim izninin verilmesinin ve denetiminin öngörülmüş olması 5179 sayılı Yasaya aykırılık taşımamaktadır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Yasası ile gayrisıhhi müessese kapsamında bulunan gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzemeleri üreten işyerlerini ruhsatlandırmak konusunda, sınıfına göre büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerine verilen yetki ise, belediyelere mevzuat ile verilen görev ve yetkilerin (imar açısından uygunluk, trafik, çevre, insan sağlığının korunması gibi) gerçekleştirilmesi kapsamında bu amaçla verilecek olan işyeri açma ruhsatına ilişkin olup, 5179 sayılı Yasa uyarınca verilecek olan izinden kapsam ve amaç açısından farklıdır.
Bu bakımdan 5272 sayılı Yasanın 15. maddesinde belediyenin görevleri sayılmış, j bendinde ….”ve mezbaha kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek” de amaçlanan, yukarıda açıklandığı üzere imar, çevre ve insan sağlığının korunması anlamında bir izin olarak değerlendirilmelidir.
Belediye sınırları içinde bulunan sözkonusu tesisler için ilgili mevzuat çerçevesinde yetkili belediyece verilecek olan işyeri açma ruhsatı konusunda Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın herhangi bir yetkisi olmadığı gibi, belediyece ilgili mevzuata göre açılması ve çalışmasında sakınca bulunmayarak ruhsat verilen tesislerin, 5179 sayılı Yasa kapsamında teknik ve hijyenik koşullara uygun şekilde çalışma ve üretim yapabilmesi için ise 5179 sayılı Yasa ve ilgili yönetmelik uyarınca çalışma ve üretim izni alması gerekmektedir. Bu izin, 5179 sayılı Yasa’nın amacını aşan nitelikte olmadığı gibi belediyelerin yetkilerini de bertaraf etmemektedir.
Bu açıklamalar karşısında, davacı … Belediye Başkanlığınca işletilen mezbahanın da teknik ve hijyenik şartlara uygunluğunun belirlenmesi, sağlıklı ve güvenli üretim yapıp yapmadığının denetlenmesi ve çalışma izni verilmesi konusunda Tarım İl Müdürlüğünün yetkili olduğu açık olup Valilikçe işlem tesis edilmesinde yetki yönünden hukuka aykırı bir durum söz konusu değildir.
Bu durumda, İdare Mahkemesince işin esasının incelenerek bir karar verilmesi gerekirken yetki yönünden verilen kararda hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere adı geçen Mahkemeye gönderilmesine 2.6.2010 gününde oybirliği ile karar verildi.