8. Daire         2007/7891 E.  ,  2009/2521 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2007/7891
Karar No: 2009/2521

Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : …
Vekili : …
İstemin Özeti : … İli … İlçesi … Kasabasında market işleten davacının kapalı içki satışı izni verilmesi yolundaki başvurusunun; işyerinin içkili yer tespitine ilişkin raporda bulunan saha kapsamı dışında olduğundan bahisle reddine ilişkin … Belediye Başkanlığının … gün ve … sayılı işleminin iptali istemiyle açılan davada; uyuşmazlığa konu işyerinin “içkili yer bölgesi” sınırı dahilinde bulunmadığı, öte yandan konu ile ilgili olarak ilçe jandarma komutanlığının asayiş yönünden olumsuz görüş bildirmesi nedeniyle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … Düşüncesi : Uyuşmazlık, davacının kapalı içki satış izni verilmesi yolundaki başvurusunun reddine ilişkin işlemden doğmuştur.
Olayda davacının içkisiz-market işletmek üzere halihazırda bir ruhsatı olup bu ruhsata kapalı içki satışı izninin eklenmesini talep ettiği görülmektedir.Bu durumda kapalı içki satışı için yapılan başvurunun,açık içki satışı yapılan yerlerle birlikte değerlendirilerek bu yerler için öngörülen içkili yer bölgesi kapsamında olmadığı gerekçesiyle reddi yerinde değildir.Açık ya da kapalı içki satışı yapılan yerlerin birlikte değerlendirilmesi durumunda,eskiden “tekel bayii” olarak adlandırılan kapalı içki satışı yapılan yerlerinde hepsinin birarada bulunması söz konusu olurki, fiiliyatta böyle bir durumun olmadığı tüm yerleşim yerlerinde görülmektedir.
Bu nedenle davacının Tütün , Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumundan bu konuda gerekli iznide aldığı görüldüğünden,işyerinin bu satış için gerekli şartları taşıyıp taşımadığı yönünde inceleme yapılması gerekirken içkili yer bölgesinde olmadığı nedeniyle başvurunun reddinde hukuka uygunluk görülmemiş olup aksi yöndeki mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince 2577 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca davacının duruşma istemi kabul edilmeyerek işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; … İli … İlçesi … Kasabasında market işleten davacının kapalı içki satışı izni verilmesi yolundaki başvurusunun; işyerinin içkili yer tespitine ilişkin raporda bulunan saha kapsamı dışında olduğundan bahisle reddine ilişkin … Belediye Başkanlığının … gün ve … sayılı işleminin iptali isteminden doğmuştur.
İdare Mahkemesince istemin özetinde belirtilen gerekçe ile davanın reddine karar verilmiştir.
İçkili Yerlere Verilecek İzinlerde Gözönünde Bulundurulacak Esaslara Dair Yönetmelik’in 3/c maddesinde “Umuma açık yer; herkesin belli şartlara uymak suretiyle girip çıkabileceği yerler”, 3/d maddesinde; içkili yer, kadehle içki satılan umuma açık yerler” olarak tanımlanmıştır.
10.08.2005 gün ve 25902 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına ilişkin Yönetmeliğin 4/g maddesinde; kişilerin tek tek veya toplu olarak eğlenmesi, dinlenmesi veya konaklaması için açılan otel, motel, pansiyon, kamping ve benzeri konaklama yerleri; gazino, pavyon, meyhane, bar, birahene, içkili lokanta, taverna ve benzeri içkili yerler; sinema, kahvehane, kıraathaneler; kumar ve kazanç kastı olmamak şartıyla adı ne olursa olsun bilgi ve maharet artırıcı veya zeka geliştirici nitelikteki elektronik oyun alet ve makinelerinin, video ve televizyon oyunlarının içerisinde bulunduğu elektronik oyun yerleri; internet kafeler, lunaparklar, sirkler ve benzeri yerler” umuma açık istirahat yerleri olarak sayılmış, 4/h maddesinde içkili yer bölgesi tanımlanmış, 29. maddesinde içkili yer bölgesinin tespiti ile içkili yer bölgesi haricinde içkili yer açılamayacağı kurala bağlanmıştır.
Söz konusu Yönetmeliğin; umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinin açılması başlıklı 32. maddesinde de, meyhane, kahvehane, kıraathane, bar, elektronik oyun merkezleri gibi umuma açık yerler ile açık alkollü içki satılan yerlerin hangi şartlar ile açılabileceği düzenlenmiştir.
2559 sayılı Polis Vazife ve Selahiyet Kanunun 7. maddesinde ise, benzer bir düzenleme getirilerek umuma açık istirahat yerleri sayılmış olup, bakkal ve marketlerin bu kapsamda olmadığı görülmektedir.
Diğer yandan, bahse konu işyeri Açma ve Çalışma Yönetmeliğinin Sıhhi Müesseseler İçin Sınıflarına ve Özelliklerine Göre Aranılacak Nitelikler başlıklı Ek-1 kısmının (c) maddesinde; “bakkal, market, şarküteri, kuruyemişçi, büfe, manav, kantin ve ekmek bayileri aynı kısmın (G) maddesinde de” gazino, dans salonu, diskotek, pavyon, taverna, açık hava gazinosu, bar, kokteyl salonu ve benzeri eğlence yerlerinin” aranılacak nitelikleri sayılmıştır.
Öte yandan, 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nun 19. maddesinde “İspirto ile bira ve şarap dahil her çeşit ispirtolu içki satmak isteyenler İnhisarlar İdaresinden ruhsat almaya mecburdurlar. Bu ruhsatın esasları Maliye ve Gümrük Bakanlığınca objektif kurallar belirlenerek düzenlenecek bir yönetmelikle tespit edilir.
(Değişik 2. fıkra: 24/11/2004-5259/7 md.) Açık olarak alkollü içki, bira, şarap ve ispirto ile her çeşit ispirtolu içki satmak isteyenler, belediye veya il özel idaresinden ruhsat almaya mecburdurlar. Belediye veya il özel idaresi, ruhsat vermeden önce, yetkili kolluk kuvvetinin görüşünü alır. Kolluk kuvveti görüşünü yedi gün içinde verir.” kuralına yer verilmiştir
Yukarıda belirtilen mevzuatların birlikte değerlendirilmesinden; açık (kadehte) içki satışı yapan umuma açık işyerlerinin içkili yer bölgesi haricinde açılamayacağı tartışmasızdır.
Oysa, davacının işyerinin umuma açık işyeri kapsamında olmadığı, işyerinin “market” olduğu ve kapalı içki satışı yapmak istediği, diğer yandan Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumundan gerekli izni de aldığı görülmektedir.
Bu durumda, market olarak işletilen bir işyerinde “kapalı içki satışı” da yapılmak istenmesi halinde, işyerinin içkili yer bölgesi içinde olması şartı aranamayacağından, idare mahkemesi kararının bu gerekçesinde yasal isabet görülmemiştir.
Diğer yandan, Jandarma Komutanlığının görevi, asayişi sağlamak olup, henüz hiçbir olayın olmadığı yerde asayişin sağlanamayacağı yolundaki davalı idare savında ve idare mahkemesi kararının bu gerekçesinde de hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 13.04.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi .