8. Daire 2007/1861 E. , 2008/2875 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2007/1861
Karar No: 2008/2875
Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- …
2- …
Vekili : …
Karşı Taraf : … Belediye Başkanlığı
Vekilleri : …
İstemin Özeti : … şehiriçi ulaşımını sağlamak amacıyla toplam … hatta … adet otobüsün, ”özel halk otobüsü” olarak 49 yıl süreyle imtiyaz yoluyla kiraya verilmesine ilişkin … Belediye Meclisinin … gün … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; çevre illerden sürekli alınan yoğun göç ve üniversiteye bağlı yeni fakültelerin açılmasından kaynaklı öğrenci sayısındaki artışların şehrin nüfusunun artmasına, bütün bunların sonucunda da, belediye araçları ile taşınan yolcu sayısında artışa yol açtığı gerçeğinden hareketle mevcut otobüs filosundaki araçların yaşı ve sayısı dikkate alındığında bu araçlarla toplu taşımaya ilişkin kamu hizmetini yerine getirmede yetersiz kaldığı ve mali imkanların yetersizliği nedeniyle söz konusu hizmeti gereği gibi yerine getiremeyen davalı idarenin ihtiyaç duyulan yerlerdeki güzergahları belirlemesi sonucunda … hatta … adet otobüsün imtiyaz yoluyla kiraya verilmesine ilişkin dava konusu meclis kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:…. sayılı kararının; mevcut araçların bile eksik yolcu ile taşımacılık yaptığı yerde yeni araçlara ihtiyaç bulunmadığı öne sürülerek; 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘nın Düşüncesi : istemin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘in Düşüncesi : .. şehiriçi ulaşımını sağlamak amacıyla toplam … hatta … otobüsün özel halk otobüsü olarak 49 yıl süreyle imtiyaz yoluyla kiraya verilmesine ilişkin … Belediye Meclisinin … günlü ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davayı reddeden mahkeme kararı temiz edilmiştir.
5393 sayılı Kanunla Belediyelere 49 yıllığına imtiyaz sözleşmesi yapma imkanı tanınmış olsa da dava konusu edilen karardaki otobüs kiralama işi Yasanın öngördüğü uzun süreli yatırım yapmayı gerektirecek nitelikte olmadığı,sonraki dönem Belediyelerin tasarruf haklarınıda ortadan kaldırıcı nitelikte olduğundan davanın reddi yolundaki kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince 2577 sayılı Yasanın 17. maddesi uyarınca davacının duruşma istemi kabul edilmeyerek işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık; … şehiriçi ulaşımını sağlamak amacıyla toplam … hatta … adet otobüsün ”özel halk otobüsü” olarak 49 yıl süreyle imtiyaz yoluyla kiraya verilmesine ilişkin … Belediye Meclisi kararının iptali istemine ilişkindir.
5393 sayılı Belediye Yasasının 14. maddesinin (a) bendinde, “İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50.000’i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar.” hükmü ile belirtilen işleri belediyelerin görev ve sorumlulukları arasında sayılmıştır. Yasanın 15. maddesinin (f) bendinde, “Toplu taşıma yapmak; bu amaçla otobüs, deniz ve su ulaşım araçları, tünel, raylı sistem dâhil her türlü toplu taşıma sistemlerini kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek.”; (p) bendinde, “Kara, deniz, su ve demiryolu üzerinde işletilen her türlü servis ve toplu taşıma araçları ile taksi sayılarını, bilet ücret ve tarifelerini, zaman ve güzergâhlarını belirlemek; durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmek ve işletmek, işlettirmek veya kiraya vermek; kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek.”; (ı) bendinden sonraki fıkrada, “Belediye, (e), (f) ve (g) bentlerinde belirtilen hizmetleri Danıştayın görüşü ve İçişleri Bakanlığının kararıyla süresi kırkdokuz yılı geçmemek üzere imtiyaz yoluyla devredebilir; toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz veya tekel oluşturmayacak şekilde ruhsat vermek suretiyle yerine getirebileceği gibi toplu taşıma hatlarını kiraya verme veya 67 nci maddedeki esaslara göre hizmet satın alma yoluyla yerine getirebilir.” düzenlemesi yapılmıştır. Yasanın 18’inci maddesinin (j) bendinde ise, belediye meclisinin görev ve sorumlulukları arasında “Belediye adına imtiyaz verilmesine ve belediye yatırımlarının yap-işlet veya yap-işlet-devret modeli ile yapılmasına; belediyeye ait şirket, işletme ve iştiraklerin özelleştirilmesine karar vermek.” de yeralmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, çevre illerden sürekli alınan yoğun göç, üniversiteye bağlı yeni fakültelerin açılmasından kaynaklı öğrenci sayısındak artışların şehrin nüfusunun artmasına bütün bunların sonucunda da, belediye araçları ile taşınan yolcu sayısında artışa yol açtığı gerçeğinden hareketle mevcut 70 adet otobüsün eski ve arızalı olup şehrin artan ulaşım ihtiyacını karşılamak ve taşımanın daha kaliteli olmasını sağlamaya yetecek düzeyde olmadığı, güzergâhları ve sayıları belirlenen 14 hat için 20 adet otobüsün “Özel Halk Otobüsü” olarak imtiyaz yoluyla 49 yıllığına kiraya verilmesi için … Belediye Meclisinde karar alındığı, bu karar alınırken Danıştayın görüşü ve İçişleri Bakanlığı kararının alınmadığı, söz konusu kararın iptali istemiyle açılan davanın, İdare Mahkemesince reddedildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda belediye meclisinin, toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz yoluyla kiraya verebilmesi için Danıştayın uygun görüşü ve İçişleri Bakanlığı kararı alınmadığından tesis edilen dava konusu işlemde ve Mahkeme kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına ve yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 18.04.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.