8. Daire 2005/3398 E. , 2006/1788 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2005/3398
Karar No: 2006/1788
Davacı : …
Davalı : Milli Eğitim Bakanlığı
Davanın Özeti : Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 07.06.2005 gün ve … sayılı “Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması” kararının 1., 2. ve 5. maddelerinin; hukuka aykırı olduğu öne sürülerek iptali istemidir.
Savunmanın Özeti : Davacı sendikanın dava konusu kararla kişisel ve meşru bir menfaat ilişkisinin bulunmadığı, 1739 sayılı Yasanın 26. maddesinde ortaöğretimin ilköğretime dayalı en az üç yıllık öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsadığının belirtildiği, Avrupa Birliği ve OECD ülkeleri başta olmak üzere bir çok ülkede 4 yıllık lise uygulamasının var olduğu, eğitim sisteminin etkinliğinin ve verimliliğinin arttırılması ve daha nitelikli duruma getirilmesi amacıyla liselerdeki eğitim ve öğretim süresinin 4 yıla çıkarıldığı, bunun da 2005-2006 öğretim yılından itibaren kademeli olarak uygulanacağı ayrıca, yabancı dil ağırlıklı liselere alınacak öğrenci kontenjanları Anadolu Liseleri kontenjanlarına ilave edildiğinden öğrencilerin bir mağduriyetinin söz konusu olamayacağı, derslik ve öğretmen ihtiyaçlarının genel bütçe imkanları ve diğer katkılarla, kademeli eğitim süresi içerisinde tamamlanacağı, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘in Düşüncesi : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı … ‘in Düşüncesi : Dava, Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulunun 07.06.2005 günlü ve … sayılı “Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması” konulu kararının 1.,2., ve 5. ve maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 42. maddesinde öğrenim hakkının kapsamının kanunda tesbit edilip düzenleneceği kuralı yer almıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun 26. maddesinde, Orta Öğretimin İlköğretime dayalı en az üç yıllık öğrenim veren genel mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsadığı öngörülmüş, 29. maddesinde de ortaöğretimin çeşitli programlar uygulayan liselerden oluşacağı belirtilmiştir.
3797 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 2. maddesinin (a) bendinde eğitim ve öğretim hizmetlerini planlamak, programlamak, yürütmek takip ve denitim altında bulundurmak görevinin Bakanlığa ait olduğu hükmü yer almış, aynı Kanunun 8. maddesinde, eğitim sistemini ve uygulama kararlarını araştırmak, geliştirmek ve uygulama kararlarını alma yetkisinin Bakanlık adına Talim ve Terbiye Kurulunca kullanılacağı kuralı getirilmiştir.
Uyuşmazlık konusu karar ile;
1-Üç yıllık, genel mesleki ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresinin 2005-2006 öğretim yılından itibaren 9 sınıfından başlamak üzere kademeli olarak 4 yıla çıkarılması
2-Hazırlık sınıfı bulunan liselerin öğretim sürelerinin 4 yıla göre yeniden düzenlenmesi
5-Anadolu Liseleri ile Yabancı Dil Ağırlıklı Liselerin kademeli olarak Anadolu Lisesi adıyla tek proğram altında birleştirilmesi yolunda karar alınmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, Talim ve Terbiye Kurulunun 09.08.2002 günlü ve … sayılı kararı ile 2003-2004 öğretim yılından itibaren ortaöğretim süresinin 4 yıla çıkarılmasına karar alındığı, altyapı hazırlıklarının tamamlanabilmesi için aynı Kurulun 25.04.2003 günlü ve … sayılı kararı ile ertelendiği, eğitim kurumlarının yapımının teşviki ve kolaylaştırılması ve eğitime ayrılan payların artırılması amacı ile yasalarda değişikliklerin yapıldığı, öğretmen istihdamını artırıcı değişiklikliklerin öngörüldüğü, yeni uygulama ile hazırlık sınıfı bulunan liselerde ilave derslik problemi doğmamasına karşın, öğrenim süresi 3 yıldan 4 yıla çıkan liselerde doğabilecek derslik sorununun ilave okul ve mevcut öğrencilerin önceki sisteme göre mezun edilmesi ile çözülebileceğinin savunulduğu görülmektedir.
Eğitimle daha kaliteli insan gücünün yetiştirilmesi ve eğitimde standardın yaklaştırılması amacı ile yapılan davaya konu değişikliklerde anılan yasalarla getirilen ilkelere aykırılık saptanmamıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Davalı idarenin ehliyet yönünden yaptığı itiraz yerinde görülmemiştir.
Dava; Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 07.06.2005 gün ve … sayılı “Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması” kararının 1., 2. ve 5. maddelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun, Ortaöğretimin düzenlendiği “kapsam” başlıklı 26. maddesinde, ortaöğretimin, ilk öğretime dayalı, en az üç yıllık öğrenim veren genel mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsadığı, “Kuruluş” başlıklı 29. maddesinde de, ortaöğretimin, çeşitli programlar uygulayan liselerden meydana geleceği, belli bir programa ağırlık veren okullara lise, teknik lise ve tarım meslek lisesi gibi eğitim dallarını belirleyen adların verileceği, nüfusu az ve dağınık olan ve Milli Eğitim Bakanlığınca gerekli görülen yerlerde, ortaöğretimin, genel, mesleki ve teknik öğretim programlarını bir yönetim altında uygulayan çok programlı liselerin konulabileceği, ortaöğretim kurumlarının öğrenim süresinin, uygulanan programın özelliğine göre, Milli Eğitim Bakanlığınca tespit edileceği, “Ortaöğretimde yöneltme” başlıklı 30. maddesinde ise, yöneltmenin ilköğretimde başlayacağı; yanılmaları önlemek ve muhtemel gelişmelere göre yeniden yöneltmeyi sağlamak için ortaöğretimde devam edeceği, yöneltme esaslarının ve çeşitli programlar veya ortaöğretim okulları arasında yapılacak yatay ve dikey geçiş şartlarının, Milli Eğitim Bakanlığınca düzenleneceği öngörülmüştür.
3797 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun, “Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı” başlıklı 8. maddesinde, “
a) Eğitim sistemini, eğitim plan ve programlarını, bütün ders araç ve gereçlerini araştırmak, geliştirmek ve uygulama kararlarını onaylatmak üzere Bakanlık Makamına sunmak,
b) Bakanlık birimlerince hazırlanan öğretim programları ile ders kitapları, yardımcı kitaplar, öğretmen kılavuz kitapları, bilgi iş ve işlem yapraklarını incelemek, geliştirmek ve uygun görülenleri karara bağlamak,
c) Eğitim ve öğretimi geliştirme ve değerlendirme ile ilgili görev ve hizmetleri yürütmek,
d) Yurt içi ve yurt dışı eğitim hareketlerini takip etmek ve değerlendirmek,
e) Programlara göre ders veya yardımcı ders kitaplarını hazırlamak, hazırlatmak veya satın almak,
f) Satın alınması veya imal edilmesi öngörülen eğitim araç ve gereçlerini eğitime katkıları ve ekonomik yönden incelemek, uygun görülenleri ilgililere bildirmek,
g) Bakanlık birimlerince hazırlanan eğitim ve öğretimle ilgili kanun tasarılarına, tüzük ve yönetmeliklere, gerektiğinde Hukuk Müşavirliğinin de görüşünü alarak son şeklini vermek ve ilgili makamlara sunmak,
h) Yasama organı üyelerince veya diğer bakanlıklarca hazırlanan eğitim ve öğretime ilişkin kanun teklif ve tasarıları hakkında Hukuk Müşavirliğine görüş bildirmek,
ı) İlköğretim ve orta öğretim kademesinde yurt dışı eğitim kurumlarından alınmış diploma ve öğrenim belgelerinin derece ve denkliklerini tespit etmek,
j) Yabancı ülkelere gönderilen öğretmen ve öğrenciler için esas olacak öğretim planlarını incelemek,
k) Milli Eğitim Şurasının sekreterlik görevini yürütmek,
l) Bakanın onayından sonra kurul kararlarının yürürlüğe konulması ile ilgili işlemleri yapmak” Bakana bağlı olan Talim ve Terbiye Kurulunun görevleri arasında sayılmıştır. Dava konusu edilen Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 07.06.2005 gün ve … sayılı Orta Öğretimin Yeniden Yapılandırılması konulu kararıyla 1- Üç yıllık genel, mesleki ve teknik liselerin eğitim ve öğretim süresinin, 2005-2006 Öğretim Yılından itibaren 9. sınıftan başlamak üzere, kademeli olarak 4 yıla çıkarılması, 2- Hazırlık 9. sınıfı bulunan liselerin öğrenim sürelerinin 4 yıla göre yeniden düzenlenmesi; 5- Anadolu Liseleri ile Yabancı Dil Ağırlıklı Liselerin kademeli olarak, Anadolu Lisesi adıyla tek program altında birleştirilmesi kararlaştırılmıştır.
Davacı tarafından, müfredat, personel, alt yapı, ders kitaplarının hazırlığı bakımından eksiklikler bulunduğu, karmaşaya neden olunacağı, sık sık sistem değişikliğine gidilmekte olduğu, gerekli inceleme ve hazırlık yapılmadan değişiklik kararı alındığı öne sürülerek işlemin iptali istenilmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, ortaöğretimin yeniden yapılandırılmasının Talim ve Terbiye Kurulunca yıllardır ele alınmakta olduğu, 2002 yılında alınan karar ile 2003-2004 eğitim-öğretim yılından itibaren liselerdeki öğretim süresinin 4 yıla çıkarılmasına karar verildiği, ancak gerekli altyapı hazırlıklarında görülen eksiklikler nedeniyle de ertelenmesine karar verildiği, eğitim konusu daha kapsamlı olarak ele alınarak AB ve OECD Ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerdeki, benzer eğitim kurumlarıyla entegrasyonun sağlanması yolunda girişimlerde bulunulduğu, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında değişiklik yapılarak eğitime yapılacak bağışların artırılmasının sağlandığı, İmar Kanununda eğitimle ilgili değişiklikler yapıldığı, eğitim ortamı olma niteliğini kaybetmiş okul ve eğitim kurum ve tesislerinin satılarak elde edilen gelirle daha çok sayıda ve daha çağdaş yapılı tesis ve okul yapımına olanak sağlandığı, Bakanlık bünyesinde hizmet içi kurslar açıldığı ve açılmaya devam edileceği, okul tip ve projelerinin yeni sisteme göre belirlendiği, 2005 yılında yapılan öğretmen alımı başvurusu ilanı üzerine 175.779 adet öğretmen adayının başvuru yaptığı, bunlardan 10.509 öğretmenin atamasının yapıldığı, 165.000 civarında öğretmen adayının atanmak için sırada beklediği, gelecek yıllardaki mezunlarla bu sayının daha da artacağı, öğretmen açığının söz konusu olamayacağı belirtilerek davacı tarafın iddia ve endişelerinin gereksiz olduğunun savunulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kaliteli öğrenci yetiştirilmesi, diğer gelişmiş ülkelerin eğitimde ulaştıkları standartlara ulaşılması amacıyla yukarıda alıntıları yapılan Yasal düzenlemelerin verdiği yetki ve görev uyarınca, eğitim öğretim konusunda yetkili organ olan Talim ve Terbiye Kurulunca alınan kararlarda hukuka aykırı bir yön bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine, yargılama giderlerinin davacı üzerinde bırakılmasına, artan … posta ücretinin istemi halinde davacıya iadesine 01.05.2006 gününde oybirliği ile karar verildi.