8. Daire         2004/781 E.  ,  2004/4364 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No: 2004/781
Karar No: 2004/4364
Temyiz İsteminde Bulunan : …
Vekili : …
Karşı Taraf : … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili : …
İstemin Özeti : Davacıya ait işyerinin ruhsatsız faaliyette bulunduğundan bahisle süresiz kapatılmasına ilişkin Büyükşehir Belediye Encümeninin 26.2.2002 gün ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada, ruhsat alınmadan faaliyet gösterdiği saptanan davacıya ait işyerinin faaliyet gösterdiği yerin imar iskan ruhsatında kapalı otopark olarak düzenlenmiş olması nedeniyle 3572 Sayılı Yasanın 4/C maddesi uyarınca; burada işyeri açma ve faaliyette bulunma izni verilmesi olanaklı olmadığından, davacıya ait işyerinin süresiz kapatılması yolunda tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davayı reddeden … İdare Mahkemesinin … gün ve E:…, K:… sayılı kararının, ruhsatname verme ve dolayısıyla kapatma yetkisinin ilçe belediyesine ait olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.
Savunmanın Özeti : Yanıt verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hakimi … ‘ın Düşüncesi : İstemin kabulü gerektiği düşünülmektedir
Danıştay Savcısı … ‘in Düşüncesi : Davacı tarafından ruhsat alınmaksızın işletilen işyerinin davalı Büyükşehir Belediyesince, süresiz kapatılmasına ilişkin işleme karşı açılan davayı reddeden İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkındaki Kanunun 6. maddesinin (A) fıkrasının (c) bendinde Büyükşehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak ve kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek (e) bendinde çevre sağlığı ve korunmasını sağlamak 1., 2., ve 3. sınıf gayri sıhhı müesseselerin gıda ile ilgili olanları hariç açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek (p) bendinde ise büyükşehir belediyesince işletilen alanlarda zabıta hizmeti ile diğer belediye hizmetleri ve ruhsat verme işlemlerini yürütmenin büyükşehir belediyelerinin görevleri arasında bulunduğu hükme bağlanmış, (A) fıkrası dışında kalan görevlerin ilçe belediyelerince yürütüleceği öngörülmüştür. Büyükşehir belediyesince işletilen alanlar ise anılan 6. maddenin (A) fıkrasının d,e,f,g,h,i, ve l bentlerinde sayma yolu belirlenmiş olup, sözü edilen (p) bendinde düzenlenen ruhsat verme yetkisinin Kanunun 6. maddesinin (A) fıkrasında büyükşehir belediyesince işletileceği düzenlenen alanlarla sınırlı olduğu hususunda kuşku bulunmamaktadır.
Anılan Kanunun uygulanmasına ilişkin Yönetmeliğin 13. maddesinin (D) fıkrasında, yapım, bakım ve onarımı kendisine ait olan meydan ve yolların alt ve üstleri ile tabii eklentileri olan yaya yolları üzerindeki her türlü tasarruf hakkını kullanır ve bu konularda kanunlarla verilen diğer görevleri de yapar hükmü getirilmiş, aynı yönetmeliğin 27. maddesi ile 3030 sayılı Kanun hükümleri ile bu yönetmeliğe göre idare ve işletilmeleri Büyükşehir Belediyelerine bırakılan yer ve alanlarda zabıta hizmeti ile diğer belediye hizmetleri ve her türlü ruhsat verme iş ve işlemleri Büyükşehir Belediyelerince yürütülür.İlçe belediyelerinin bu yer ve alanlarda herhangi bir görev ve yetkisi yoktur düzenlemesine yer verilmiştir.
İşyeri Açma ve Çalışma ruhsatlarına Dair 3572 sayılı Kanunun 3. maddesinin (e) bendinde Belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyük şehir belediyesi olan yerlerde; gayri sıhhı müesseler için büyükşehir belediye başkanlığınca, sıhhi ve sair işletmeler için ise büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarınca İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı verileceği öngörülmüştür.
İncelenen dosyadan, gayri sıhhı işletmeler kapsamında bulunmayan, hediyelik eşya satışını Yenişehir Belediye Başkanlığınca verilen geçici ve süreli izinle yapan davacının faaliyette bulunulan yerin imar yönünden işyeri ruhsatı taşımadığı otopark ruhsatlı olduğu gerekçesiyle, bu konuda yetkili Yenişehir Belediyesine işlem yapılması için bilgi verilmesi gerekirken, yetkili olmayan Büyükşehir Belediyesince işlem tesis olunduğu görülmekte olup, bu yönüyle davaya konu işlemde hukuka uyarlık bulunmamıştır.
Açıklanan nedenle, temyiz konusu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Uyuşmazlık, davacıya ait işyerinin ruhsatsız faaliyette bulunduğundan bahisle süresiz kapatılmasına ilişkin Büyükşehir Belediye Encümeni kararının iptali isteminden kaynaklanmıştır.
Olay zamanında yürürlükte bulunan 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanunun 6. maddesinin (A) fıkrasının (c) bendinde, “büyük şehir dahilindeki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlamak ve kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek”, (e) bendinde de; “çevre sağlığı ve korunmasını sağlamak, 1., 2. ve 3. sınıf gayri sıhhi müesseselerin gıda ile ilgili olanları hariç açılışı ve çalışmalarına ruhsat vermek”, (p) bendinde ise, büyükşehir belediyesince işletilen alanlarda zabıta hizmeti ile diğer belediye hizmetleri ve ruhsat verme işlemlerini yürütmek büyükşehir belediyelerine ait görevler arasında sayılmıştır.
Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında 3030 sayılı Kanunun Uygulanması İle İlgili Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 3. maddesinde; “bulvar, cadde, anayol ve meydanın imar ve yol istikamet planlarına göre büyükşehir dahilindeki en az üç şeritli karayolu yapısı ile bu yollar üzerindeki meydanları, alt ve üst geçitleri dahil, bunların tabii eklentileri olan yaya yollarını ve bunlar üzerindeki çeşitli tesisleri ifade edeceği belirtilmiş, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun tanımlar başlıklı 3. maddesinde de, anayol, yaya yolu (yaya kaldırımı), alt geçit, üst geçit tanımlanmıştır.
Diğer yandan, 3030 sayılı Kanunun Uygulanması ile ilgili Yönetmeliğin 13. maddesinin (D) fıkrasında; büyük şehir belediyelerinin yapım, bakım ve onarımı kendisine ait olan meydan ve yolların alt ve üstleri ile tabi eklentilerini kullanacakları ve bu konularda kanunlarla verilen diğer görevleri de yapacakları düzenlenmiştir.
Aynı Yönetmeliğin 27. maddesinde ise; “3030 sayılı Kanun hükümleri ile bu yönetmeliğe göre idare ve işletilmeleri Büyükşehir Belediyelerine bırakılan yer ve alanlarda zabıta hizmeti ile diğer belediye hizmetleri ve her türlü ruhsat verme iş ve işlemleri büyükşehir belediyesince yürütülür” kuralı yer almıştır.
Öte yandan, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un 3. maddesinin (c) fıkrasının (ca) bendinde; belediye hudutları ve mücavir alan içinde kalan işyeri ve işletmelerden büyük şehir belediyesi olan yerlerde “2. ve 3. sınıf gayri sıhhi müesseseler için büyükşehir belediye başkanlığının,” aynı fıkranın (cb) bendinde ise, “sıhhi ve sair işletmeler için ise büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıklarının” işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye yetkili olduğu hükmü getirilmiş, İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5. maddesinde de aynı düzenlemeye yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen yasal düzenlemelerin birlikte incelenmesinden, 3030 sayılı Yasanın Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 13/D maddesinde; yapım, bakım ve onarımı kendisine ait olan meydan ve yolların alt ve üstleri ile tabii eklentileri olan yaya yolları üzerindeki her türlü tasarruf hakkını kullanmak ve bu konularda kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak Büyükşehir Belediyelerinin görevleri arasında sayılırken bu maddede belirlenen yerlerin aynı Yönetmeliğin 3. maddesinde belirtilen imar ve yol istikamet planlarına göre büyükşehir dahilindeki en az üç şeritli karayolu yapısı olan bulvar, cadde ve anayol ile bu yollar üzerindeki meydanlar, alt ve üst geçitler dahil, bunların tabii eklentileri olan yaya yollarının bittiği yerde Büyükşehir Belediyesinin tasarruf hakkının ve görevlerinin biteceği, diğer yandan, 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun’un, 3030 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununu kaldırıcı nitelikte olmadığı, 3030 sayılı Kanunun Büyükşehir Belediyelerinin görev ve yetkileri hususunda, 3572 sayılı Kanunun da işyeri açma ve çalışma ruhsatları hususunda özel kanun olduğu açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından hediyelik eşya fuarı adı altında faaliyette bulunmak üzere … Belediye Başkanlığına yapılan başvuru üzerine, adı geçen belediye tarafından davacıya ait işyeri için 23.01.2002 tarihinden geçerli olmak üzere, 26.05.2002 tarihine kadar süre belgesi verildiği, ancak; Büyükşehir Belediye Başkanlığına bağlı zabıta ekiplerince yapılan denetimde bu işyerinin ruhsatsız olduğu ve işyerinin faaliyette bulunduğu, … İstasyon Caddesi … Apt. … No:… adresindeki yerin imar iskan ruhsatının otopark olduğu, … Apartmanına ait otopark olan burada işyeri açılmasının mümkün olmadığı gibi sakıncalı olduğunun tutulan tutanakla tespiti üzerine, dava konusu işlemle davacıya ait işyerinin süresiz kapatılmasına karar verilmiş olduğu anlaşılmıştır.
3572 sayılı Kanunun 3/c-cb maddesi ile İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmeliğin 5/c-2 maddesi uyarınca sıhhi ve sair işletmeler için ruhsat vermeye büyükşehir belediyesi içinde kalan diğer belediye başkanlıkları yetkili kılınmıştır.
Bu durumda, ruhsat vermeye yetkili olmayan davalı idarenin işyerini süresiz kapatmaya yetkisi de bulunmamaktadır. Belediyelerin sahip oldukları, ruhsatsız işyerlerini faaliyetten men etme yetkisinin, büyükşehirlerde ilçe belediyelerince kullanılmasının, yetki karmaşasını önleyeceği de açıktır. Kaldı ki, geçici de olsa davacıya ait işyerine ilçe belediyesince izin verilmiş olduğu da ayrı bir gerçektir.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan Mahkemeye gönderilmesine 12.11.2004 gününde oybirliği ile karar verildi.